VĂN BẢN:
(Trích : “Bản án chế độ thực dân Pháp”)
Nguyễn Ái Quốc
I/. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT::
- Hiểu được bản chất giả nhân giả nghĩa tn bạo của chính quyền thực dân Pháp.
- Thấy r tính chiến đấu ngòi bút lập luận sắc bén, nghệ thuật trào phúng sâu cai của Nguyễn Ái Quốc trong văn chính luận.
Lưu ý : học sinh đã học về tác phẩm thơ của Hồ Chí Minh ở lớp 7 .
II/. KIẾN THỨC CHUẨN:
1.Kiến thức :
- Bộ mặt giả nhân, giả nghĩa của thực dân Pháp và số phận bi thảm của người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong cuộc chiến tranh phi nghĩa phản ánh trong văn bản .
- Nghệ thuật lập luận và nghệ thuật trào phúng sắc sảo trong văn chính luận của Nguyễn Ái Quốc .
2.Kĩ năng :
- Đọc – hiểu văn chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuật trào phúng sắc bén trong một văn bản chính luận .
- Học cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận .
TUAÀN : 29 Ngaøy soaïn: 10/03/2011 TIEÁT : 105, 106 Ngaøy daïy: 15/03/2011 VAÊN BAÛN: (Trích : “Baûn aùn cheá ñoä thöïc daân Phaùp”) Nguyeãn AÙi Quoác I/. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:: - Hieåu ñöôïc baûn chaát giaû nhaân giaû nghóa tàn bạo của chính quyền thöïc daân Phaùp. - Thaáy rõ tính chiến đấu ngoøi buùt laäp luaän saéc beùn, nghệ thuật traøo phuùng saâu cai cuûa Nguyeãn AÙi Quoác trong vaên chính luaän. Lưu ý : học sinh đã học về tác phẩm thơ của Hồ Chí Minh ở lớp 7 . II/. KIẾN THỨC CHUẨN: 1.Kiến thức : - Bộ mặt giả nhân, giả nghĩa của thực dân Pháp và số phận bi thảm của người dân thuộc địa bị bóc lột, bị dùng làm bia đỡ đạn trong cuộc chiến tranh phi nghĩa phản ánh trong văn bản . - Nghệ thuật lập luận và nghệ thuật trào phúng sắc sảo trong văn chính luận của Nguyễn Ái Quốc . 2.Kĩ năng : - Đọc – hiểu văn chính luận hiện đại, nhận ra và phân tích được nghệ thuật trào phúng sắc bén trong một văn bản chính luận . - Học cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận . III/. HƯỚNG DẪN-THỰC HIỆN: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV HÑ CUÛA HS NOÄI DUNG BAØI HOÏC Hoạt động 1 : Khởi động . Ổn định lớp . Kiểm tra bài cũ : + Muïc ñích chaân chính cuûa vieäc hoïc laø gì ? + Theo em hoïc nhö theá naøo goïi laø loái hoïc choïn hình thöùc ? Giới thiệu bài mới : Nhöõng naêm 20 cuûa theá kyû XX laø thôøi kyø hoaït ñoäng soâi noåi cuûa ngöôøi thanh nieân yeâu nöôùc, ngöôøi chieán só coäng saûn kieân cöôøng Nguyeãn Aùi Quoác. Trong nhöõng hoaït ñoäng caùch maïng aáy coù saùng taùc vaên chöông nhaèm vaïch traàn boä maët keû thuø, noùi leân noåi khoå nhuïc cuûa nhöõng ngöôøi daân bò aùp böùc, keâu goïi nhaân daân thuoäc ñòa ñoaøn keát ñaáu tranh .“Thueá maùu” laø chöông ñaàu tieân cuûa “Baûn aùn cheá ñoä thöïc daân Phaùp” . ÔÛ chöông naøy, taùc giaû taäp trung vaïch traàn boä maët giaû nhaân giaû nghóa, caùc thuû ñoaïn taøn baïo cuûa chuû nghóa thöïc daân Phaùp trong vieäc duøng ngöôøi daân nöôùc thuoäc ñòa laøm vaät hy sinh cho quyeàn lôïi cuûa mình trong caùc cuoäc chieán tranh thaûm khoác. Lôïi duïng xöông maùu cuûa nhöõng con ngöôøi ngheøo khoå – ñoù laø moät trong nhöõng toäi aùc gheâ tôûm nhaát cuûa thöïc daân ñeá quoác . - HS thực hiện theo yêu cầu của GV. Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức . Höôùng daãn ñoïc vaên baûn vaø tìm hieåu chuù thích. - GV yêu cầu HS đọc chú thích * trong SGK. ´ Baùc laáy teân Nguyeãn AÙi Quoác töø khi naøo ? ´ Döïa vaøo sự hiểu biết em haõy trình baøy ñoâi neùt veà taùc giaû. Ø GV giaûng theâm veà taùc giaû, cho HS ghi vài ý. ´Dựa vào chú thích, em hãy cho biết vài nét về tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp? ´Đoạn trích “Thuế máu” nằm trong chương mấy của tác phẩm? ´ taùc phaåm: “Thueá maùu” laø phaàn ñaàu cuûa taùc phaåm “BACÑTDP”. Ñeå hoaøn thaønh taùc phaåm naøy Ngöôøi ñaõ ñoïc raát nhieàu tö lieäu, gaëp raát nhieàu nhaân chöùng, thoáng keâ raát coâng phu nhöõng con soá. Toaøn boä taùc phaåm goàm 12 chöông, moãi chöông goàm moät chuû ñeà, taát caû keát hôïp laïi thaønh baûn caùo traïng phong phuù ñanh theùp veà toäi aùc taøy trôøi cuûa boïn thöïc daân. -GV hướng dẫn HS đọc văn bản: Đọc với giọng mỉa mai, châm biếm, đả kích khi vạch trần thủ đoạn của TDP và giọng xót xa đối với người dân thuộc địa. - GV đọc mẫu, yeâu caàu 3 HS ñoïc tiếp. tìm hieåu chuù thích SGK. ´ Em hieåu gì veà hai chöõ “Thueá maùu”? ´ Em coù nhaän xeùt gì veà caùch ñaët teân töøng phaàn cuûa taùc giaû ? -GV choát : Ngöôøi daân thuoäc ñòa gaùnh chòu nhieàu thöù thueá baát coâng, voâ lyù. Song taøn nhaãn nhaát laø ngöôøi daân thuoäc ñòa boùc loät xöông maùu, maïng soáng . Caùi teân “Thueá maùu” : + Gôïi leân soá phaän thaûm thöông cuûa ngöôøi daân thuoäc ñòa . + Bao haøm loøng caêm phaãn, móa mai ñoái vôùi toäi aùc ñaùng gheâ tôûm cuûa TD phaùp . “Thueá maùu” laø caùch goïi cuûa Nguyeãn Aùi Quoác . Hoạt động 3 : Phân tích . ´ Tröôùc chieán tranh nhöõng ngöôøi daân ñöôïc thöïc daân Phaùp xem laø gì ? Hoï bò ñoái xöû nhö theá naøo ? ´ Khi chieán tranh noå ra thì thöïc daân Phaùp coù thaùi ñoä nhö theá naøo ñoái vôùi ngöôøi daân thuoäc ñòa ? ´ Vì sao boïn thöïc daân Phaùp laïi coù thaùi ñoä nhö vaäy ? ´ Khi ñaát nöôùc coù chieán tranh thì caûnh soáng cuûa ngöôøi daân nhö theá naøo ? ´ Caùch ñaët teân phaàn theo trình töï nhö vaäy nhaèm toâ ñaäm ñieàu gì ? ´ Em haõy so saùnh thaùi ñoä cai trò cuûa thöïc daân Phaùp vôùi ngöôøi daân thuoäc ñòa ôû hai thôøi ñieåm: Tröôùc vaø sau khi xaûy ra chieán tranh. ´ Em coù nhaän xeùt gì veà gioïng ñieäu cuûa boïn thöïc daân ? ´ Soá phaän thaûm thöông cuûa ngöôøi daân thuoäc ñòa trong caùc cuoäc chieán tranh phi nghóa ñöôïc taùc giaû mieâu taû nhö theá naøo ? Tìm nhöõng chi tieát theå hieän ñieàu ñoù. - GV chốt=> Ø GV giaûng: Thöïc daân Phaùp reâu rao laø ngöôøi daân töï nguyeän ñaàu quaân. Ñoù laø nhöõng lôøi bòp bôïm, thöïc chaát laø chuùng löøa bòp eùp buoäc ngöôøi daân ñem xöông maùu cuûa mình ñeå tieán haønh cuoäc chieán tranh phi nghóa. ´ Em haõy neâu nhöõng thuû ñoaïn maùnh khoùe baét lính cuûa chuùng. ´Ngöôøi daân thuoäc ñòa coù thaät söï töï nguyeän nhö lôøi cuûa boïn caàm quyeàn khoâng ? ´ Khi nhaéc laïi lôøi bòp bôïm cuûa boïn thöïc daân, taùc giaû ñaõ söû duïng bieän phaùp gì ? -GV choát : Ñeå baét ngöôøi daân baûn xöù laøm vaät hy sinh TD Phaùp duøng nhöõng maùnh khoùe : + Baét lính : luùng raùp, vaây baét, vaø cöôõng böùc . + Doïa naït, troùi, xích, nhoát ngöôøi nhö xuùc vaät, ñaøn aùp daõ man . + Chính quyeàn thöïc daân reâu rao : Loøng töï nguyeän ñaàu quaân cuûa ngöôøi daân thuoäc ñòa, lôøi tuyeân boá cuûa toaøn quyeàn Ñoâng Döông boäc loä roõ hôn söï trô treõn cuûa thöïc daân Phaùp - HS ñoïc chuù thích. - HS döïa vaøo kieán thöùc cuõ ñeå trình baøy. - HS döïa vaøo chuù thích trình baøy. - HS chuù yù laéng nghe vaø ghi nhaän. - HS nghe. - HS ñoïc vaên baûn. - HS suy luaän traû lôøi. - HS suy luaän traû lôøi. - HS döïa vaøo vaên baûn traû lôøi. - HS döïa vaøo vaên baûn trình baøy. - HS döïa theo söï hieåu bieát cuûa mình ñeå trình baøy. - HS trình baøy yù kieán. -HS chuù yù laéng nghe vaø ghi nhaän. - HS neâu döïa theo noäi dung cuûa vaên baûn. - HS suy luaän traû lôøi. I/. Tìm hiểu chung: 1. Tác giả: Nguyễn Ái Quốc (1890-1969) là một trong những tên gọi của Chủ Tịch Hồ Chí Minh trong thời kỳ hoạt động cách mạng từ năm 1919 đến năm 1945 . 2. Taùc phaåm: - “Bản án chế độ thực dân Pháp” được viết tại Pháp bằng tiếng Pháp, xuất bản tại Pa-ri năm 1925, tại Việt Nam năm 1946. - Vaên baûn trích chöông 1 cuûa taùc phaåm: “Baûn aùn cheá ñoä thöïc daân Phaùp”. II/. Phân tích: 1. Nội dung: a. Chieán tranh vaø “ngöôøi baûn xöù”. - Tröôùc chieán tranh: hoï bò xem laø gioáng ngöôøi haï ñaúng, bò ñoái xöû taøn teä. - Chieán tranh noå ra: Trở thành đứa “ con yêu”, “ những người bạn hiền”, “ chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do”. => Thủ đoạn lừa bịp, bỉ ổi, trơ chẽn của chính quyền thực dân. - Số phận của người dân thuộc địa: + Xa lìa gia ñình, queâ höông. + Bieán thaønh vaät hy sinh. + ÔÛ laïi phuïc dòch trong các xưởng thuốc súng. => Số phận của người bản xứ: đáng thương, khốn khổ, bị lừa dối, bị áp bức, bị biến thành vật hy sinh, Họ là nạn nhân của chính sách cai trị tàn bạo, nham hiểm của thực dân Pháp. b. Cheá ñoä lính tình nguyeän. - Duøng nhieàu thuû ñoaïn maùnh khoùe. - Lôøi leõ bòp bôïm . => Baèng gioïng ñieäu giôõn côït caùc lôøi tuyeân boá cuûa TD phaùp, taùc giaû phaûn baùc laïi baèng thöïc teá huøng hoàn . CHUYỂN SANG TIẾT 106 HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN HÑ CUÛA HS NOÄI DUNG BAØI HOÏC ´ Keát quaû söï hi sinh cuûa ngöôøi daân thuoäc ñòa nhö theá naøo ? ´ Khi chiến tranh keát thuùc baûn chaát cuûa bọn caàm quyeàn boäc loä nhö theá naøo ? ´ Thaùi ñoä nhö vaäy cuûa boïn chuùng coù taøn nhaãn khoâng ? Vì sao em bieát nhö vaäy ? ´ Em coù nhaän xeùt gì veà caùch ñoái xöû cuûa chính quyeàn thöïc daân vôùi ngöôøi daân thuoäc ñòa ? - Em haõy tìm chi tieát chöùng minh ñieàu ñoù. Ø GV choát: Khi chieán tranh keát thuùc caùc lôø höùa im baët, nhöõng ngöôøi daân thuoäc ñòa tröôùc ñaây ñöôïc taâng boác maëc nhieân trôû laïi “gioáng ngöôøi heøn haï”. Boä maët traùo trôû taøn nhaãn cuûa boïn thöïc daân laïi ñöôïc boäc loä traéng trôïn khi töôùc ñoaït heát cuûa caùi maø ngöôøi lính thuoäc ñòa mua ñöôïc, ñaùnh ñaäp hoï voâ côù, ñoái xöû vôùi hoï thoâ bæ nhö ñoái suùc vaät. . . . - Em coù nhaän xeùt gì veà boá cuïc töøng phaàn trong chöông ? Ø GV gôïi yù: + Theo trình töï naøo ? + Taùc duïng ra sao ? - Em haõy phaân tích ngheä thuaät chaâm bieám ñaû kích saéc saûo taøi tình cuûa taùc giaû theå hieän qua caùch xaây döïng hình aûnh, qua gioïng ñieäu. - Em haõy nhaän xeùt caùc yeáu toá bieåu caûm ñöôïc duøng trong ñoaïn trích. Ø GV giaûng + choát: + Ba phaàn cuûa chöông “Thueá maùu” coù boá cuïc vaø thôøi gian (tröôùc, trong vaø sau khi xaûy ra chieán tranh). Vôùi caùch saép xeáp naøy, boä maët giaû nhaân giaû nghóa cuûa boïn thöïc daân hieän ra trô treõn. Baûn chaát taøn baïo cuûa chính quyeàn thöïc daân Phaùp xung quanh vieäc boùc loät “thueá maùu” ñöôïc phôi baøy toaøn dieän trieät ñeå. + Ngheä thuaät chaâm bieám, ñaõ kích saéc saûo, taøi tình : Xaây döïng heä thoáng hình aûnh sinh ñoäng, giaøu söùc bieåu caûm, coù söùc maïnh toá caùo à Hình aûnh lyù leõ khoâng theå choái caûi à chaâm bieám traøo phuùng saéc saûo . . . -Trong ñoaïn trích “Thueá maùu” yeáu töï söï vaø bieåu caûm keát hôïp ra sao ? -Caùc söï vieäc, caùc con soá ñöôïc neâu ra nhö theá naøo ? -Lyù leõ ñöôïc söû dung trong vaên baûn ra sao ñeå vaïch traàn toäi aùc cuûa TD Phaùp ? -GV gôïi yù , neáu HS chöa traû lôøi ñöôïc : + Yeáu toá töï söï vaø bieåu caûm ñöôïc keát hôïp chaët cheõ, haøi hoøa . + Söû duïng hieäu quaû bieän phaùp keå: Söï vieäc, con soá neâu leân thöïc teá sinh ñoäng. + Baèng chöùng roõ raùng à Khoâng theå choái caûi à Vaïch traàn toäi aùc cuûa TD Phaùp . + Caùc hình aûnh ñöôïc xaây döïng vôùi tính bieåu caûm nhö theá naøo ? + Gioïng ñieäu cuûa vaên baûn theå hieän gioïng ñieäu nhö theá naøo ? - Gv chốt => Höôùng daãn HS toång keát. - Ñoaïn trích ñaõ phôi baøy giaû taâm gì cuûa boïn thöïc daân Phaùp ? - Ñeå vaïch traàn boä maët aáy taùc giaû ñaõ duøng ngheä thuaät gì ? - Em coù thaùi ñoä nhö theá naøo tröôùc baûn chaát cuûa boïn thöïc daân vaø soá phaän bi thaûm cuûa ngöiôøi daân thuoäc ñòa ? - Goïi HS ñoïc ghi nhôù. - HS döïa vaøo vaên baûn traû lôøi. - HS suy luaän trình baøy. - HS tìm trong vaên baûn. - HS chuù yù laéng nghe vaø ghi nhaän. - HS suy luaän trình baøy. - HS thaûo luaän trình baøy yù kieán. - HS suy luaän trình baøy yù kieán. - HS chuù yù laéng nghe vaø ghi nhaän. -HS: Chaët cheõ, haøi hoøa . -Thöïc teá , sinh ñoäng . -Roõ raøng, khoâng theå choái caûi . -Keå + bieåu caûm sinh ñoäng, con soá thöïc teá . ... ân ñoái vôùi ngöôøi döôùi khoâng ? Vì sao ? Ø Tröôùc caùch cö xöû cuûa ngöôøi coâ thì beù Hoàng coù thaùi ñoä nhö theá naøo ? ´ Tìm nhöõng chi tieát ñeå cho thaáy beù Hoàng kìm neùn söï baát bình cuûa mình ñeå giöõ ñöôïc leã pheùp vôùi ngöôøi coâ. ´ Vì sao beù Hoàng phaûi laøm nhö vaäy ? ´ Vaäy em hieåu theá naøo laø vai xaõ hoäi ? ´ Vai xaõ hoäi goàm nhöõng quan heä naøo? Ø GV döïa vaøo ghi nhôù ñeå choát laïi vaán ñeà. - HS ñoïc ñoaïn trích. - HS quan saùt baûng phuï. - HS döïa vaøo vaên baûn trình baøy. - HS suy luaän traû lôøi. - HS döïa vaøo SGK traû lôøi. - HS tìm chi tieát trong ñoaïn trích. - HS suy luaän trình baøy. - Döïa vaøi ví duï ñeå traû lôøi. - HS döïa vaøo ghi nhôù ñeå traû lôøi. - HS laéng nghe vaø ghi nhaän. I. VAI XAÕ HOÄI TRONG HOÄI THOAÏI : * Vai xaõ hoäi laø vò trí cuûa ngöôøi tham gia hoäi thoaïi ñoái vôùi ngöôøi khaùc trong cuoäc thoaïi. Vai xaõ hoäi ñöôïc xaùc ñònh baèng caùc quan heä xaõ hoäi : - Quan heä treân – döôùi hay ngang haøng (theo tuoåi taùc hoaëc thöù baäc trong gia ñình vaø xaõ hoäi . - Quan heä thaân – sô (theo möùc ñoä quen bieát, thaân tình) . * Vì quan heä xaõ hoäi voán raát ña daïng neân vai xaõ hoäi cuûa moãi ngöôøi cuõng ña daïng, nhieàu chieàu. Khi tham gia hoäi thoaïi, moãi ngöôøi caàn xaùc ñònh ñuùng vai cuûa mình ñeå choïn caùch noùi cho phuø hôïp . Hoạt động 3 : Luyện tập . Goïi HS ñoïc vaø xaùc ñònh yeâu caàu baøi taäp 1. ´ Tìm trong baøi “Hòch töôùng só” nhöõng chi tieát theå hieän thaùi ñoä vöøa nghieâm khaéc vöøa khoan dung cuûa TQT. Ø GV nhaän xeùt nhöõng caâu HS vöøa tìm, sửa và chốt theo nội dung. Goïi HS ñoïc kyõ ñoaïn trích “Laõo Haïc” vaø: ´ Xaùc ñònh vai troø xaõ hoäi: Laõo Haïc + oâng Giaùo. ´ Tìm nhöõng chi tieát theå hieän thaùi ñoä thaân tình, kính troïng cuûa oâng Giaùo ñoái vôùi Laõo Haïc vaø ngöôïc laïi. ´ Taâm traïng cuûa Laõo Haïc luùc ñoù ra sao ? Em haõy tìm nhöõng chi tieát ñoù . - GV goïi HS ñoïc vaø neâu yeâu caàu BT3 - GV höôùng daãn HS veà nhaø thöïc hieän. Yeâu caàu HS thuaät laïi moät cuoäc troø chuyeän: Phaân tích vai xaõ hoäi cuûa nhöõng ngöôøi tham gia, caùch ñoái xöû cuûa ngöôøi noùi ñoái vôùi ngöôøi nghe. Ø Chuù yù: Chon noäi dung cuoäc ñoái thoaïi. Xaùc ñònh roõ vai xaõ hoäi. Söû duïng ngoân ngöõ phuø hôïp. GV nhaän xeùt baøi laøm cuûa HS. - HS ñoïc yeâu caàu baøi taäp 1. - HS tìm chi tieát theo yeâu caàu baøi taäp. - HS ñoïc yeâu caàu baøi taäp. - HS thöïc hieän baøi taäp. - HS döïa vaøo caên baûn tìm caùc chi tieát. - HS vieát ñoaïn ñoái thoaïi. - HS chuù yù laéng nghe vaø ghi nhaän. II. LUYEÄN TAÄP Baøi taäp 1 : Caùc chi tieát nghieâm khaéc, khoan dung trong vaên baûn “Hòch töôùng só” : -Nghieâm khaéc : Höôûng laïc, baøng quan, ham chôi, voâ traùch nhieäm à Haäu quaû tai haïi . -Khoan dung : Chæ ra nhöõng vieäc ñuùng neân laøm : taäp vöôït cung teân, neâu cao tinh thaàn caûnh giaùc Baøi taäp 2 : Xaùc ñònh vai xaõ hoäi cuûa hai nhaân vaät : a. - Ñòa vò xaõ hoäi : oâng Giaùo coù ñòa vò cao hôn Laõo Haïc - Xeùt tuoåi taùc : Laõo Haïc cao hôn oâng Giaùo. b. Oâng Giaùo noùi vôùi lôøi leõ oân toàn thaân maät. c. Duøng töø “daïy” thay “noùi” xöng goäp hai ngöôøi à“chuùng mình” : theå hieän quyù troïng, thaâm tình cuûa Laõo Haïc ñoái vôùi Oâng Giaùo. - Taâm traïng Laõo Haïc khoâng vui vaø giöõ yù: Cöôøi ñöa ñaø, cöôøi göôïng, thoaùi thaùc chuyeän ôû laïi aên khoai, uoáng nöôùc . Baøi taäp 3 : Thuaät laïi moät truyeän maø em ñaõ ñoïc vaø phaân tích vai xaõ hoäi trong truyeän . HS töï vieát ñoaïn ñoái thoai theo yeâu caàu cuûa SGK. Hoạt động 4 : Củng cố - Dặn dò . * Củng cố : ´ Vaäy em hieåu theá naøo laø vai xaõ hoäi ? ´ Vai xaõ hoäi goàm nhöõng quan heä naøo? Dặn dò : v Hướng dẫn tự học : Bài vừa học : - Xem laïi caùc baøi taäp ñaõ laøm. - Qua baøi taäp naøy caàn naém vöõng vai xaõ hoäi vaø caùc moái quan heä. Chuẩn bị bài mới : Xem trước bài : tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận. Đọc kĩ bài và trả lời câu hỏi SGK. Bài sẽ trả bài : không trả bài. -HS trả lời theo câu hỏi của GV . -HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV . TUẦN 30 Ngày soạn: 10/03/2011 TIEÁT : 108 Ngày dạy : 19/03/2011 T LV I/. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT: - Bổ sung, nâng cao hiểu biết về văn nghị luận . - Nắm được vai trò của yếu tố biểu cảm trong văn nghị và cách đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận . II/. KIẾN THỨC CHUẨN: 1.Kiến thức : - Lập luận là phương thức chính trong văn nghị luận . - Biểu cảm là yếu hỗ trợ cho lập luận, góp phần tạo nên sức lai động, truyền cảm của bài văn nghị luận . 2.Kĩ năng : - Nhận biết yếu tố biểu cảm và tác dụng của nó trong bài văn nghị luận . - Đưa yếu tố biểu cảm vào bài văn nghị luận hợp lý, có hiệu quả và phù hợp với lô-gích lập luận của bài văn nghị luận . III/. Hướng dẫn - thực hiện: HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN HÑ CUÛA HS NOÄI DUNG BAØI HOÏC Hoạt động 1 : Khởi động . Ổn định lớp . Kiểm tra bài cũ : Thoâng qua (tieát tröôùc laø tieát baøi vieát). Giới thiệu bài mới : Trong caùc vaên baûn nghò luaän , ñoâi luùc caàn ñöa yeáu toá bieåu caûm vaøo ñeå laøm phong phuù cho moät vaên baûn à ñeå thaáy roõ vai troø cuûa bieåu caûm trong vaên nghò luaän, hoâm nay, chuùng ta ñi vaøo tìm hieåu thì seõ roõ . GV ghi töïa baøi . - HS thực hiện theo yêu cầu GV. Hoạt động 2 : Hình thành kiến thức . GV toå chöùc cho HS thaûo luaän caùc caâu hoûi ghi ôû muïc I.1 trong SGK. - Goïi HS ñoïc ñoaïn trích SGK trang 95. ´ Haõy tìm nhöõng töø ngöõ bieåu hieän tình caûm maõnh lieät cuûa taùc giaû vaø nhöõng caâu caûm thaùn trong vaên baûn treân ? ´ Veà maët söû duïng töø ngöõ vaø ñaëtcaâu coù tính chaát “lôøi keâu goïi toaøn quoác khaùng chieán” vaø baøi “Hòch töôùng só” coù gioáng nhau khoâng ? Neáu coù thì gioáng nhau ôû ñieåm naøo ? ´ Tuy nhieân hai vaên baûn treân vaãn ñöôïc coi laø vaên baûn nghò luaän chöù khoâng phaûi laø vaên bieåu caûm? Vì sao ? Ø GV treo baûng phuï coù keû baûng SGK trang 96 vaø yeâu caàu HS quan saùt vaø yeâu caàu HS ñoái chieáu giöõa hai coät SGK. ´ Giöõa caùc caâu ôû coät 1 vaø 2 em thaáy ôû coät naøo hay hôn ? ´ Vì sao em choïn ôû coät 2 ? Hay ôû ñieåm naøo ? ´ Nhö vaäy em haõy cho bieát taùc duïng cuûa yeáu toá bieåu caûm trong vaên nghò luaän. Ø GV döïa vaøo ghi nhôù ñeå choát laïi vaán ñeà. - HS ñoïc ñoaïn trích. - HS tìm chi tieát theo yeâu caàu SGK. - HS thaûo luaän vaø trình baøy yù kieán. - HS suy luaän trình baøy. - HS quan saùt. - HS ñoái chieáu. - HS suy luaän trình baøy. - HS döïa vaøo ghi nhôù ñeå trình baøy. - HS laéng nghe vaø ghi nhaän. I. YEÁU TOÁ BIEÅU CAÛM TRONG VAÊN NGHÒ LUAÄN: Vaên nghò luaän raát caàn yeáu toá bieåu caûm. Yeáu toá bieåu caûm giuùp cho vaên nghò luaän coù hieäu quaû thuyeát phuïc lôùn hôn, vì noù coù taùc ñoäng maïnh meõ tôùi tình caûm cuûa ngöôøi ñoïc (ngöôøi nghe) . Toå chöùc cho HS tìm hieåu baøi taäp ôû muïc I. 2. ´ Thieáu yeáu toá bieåu caûm thì söùc thuyeát phuïc cuûa baøi vaên nghò luaän seõ giaûm ñi, nhöng coù phaûi cöù coù yeáu toá bieåu caûm baát keå yeáu toá ñoù nhö theá naøo laø söùc thuyeát phuïc cuûa moät baøi vaên nghò luaän seõ maïnh meõ leân khoâng ? ´ Vaäy laøm theá naøo ñeå phaùt huy heát taùc duïng cuûa yeáu toá bieåu caûm trong vaên nghò luaän ? ´ Ngöôøi vieát vaên chæ caàn suy nghó veà luaän ñieåm vaø laäp luaän hay coøn phaûi thaät söï xuùc ñoäng tröôùc dieàu mình ñang noùi ? ´ Chæ caàn rung ñoäng thoâi ñuû chöa ? Phaûi chaêng chæ coù loøng yeâu nöôùc vaø caêm thuø giaëc laø coù theå coù nhöõng caùch noùi nhö: “khoâng ? chung .. hay “uoán löôõi cuù dieàu” ? ´ Ñeå vieát nhöõng caâu nhö theá thì ngöôøi vieát phaûi coù nhöõng phaåm chaát gì ? ´ Coù baïn baïn cho raèng cuøng duøng nhieàu töø bieåu caûm, caâu caûm thaùn thì giaù trò bieåu caûm trong vaên nghò luaän caøng taêng. YÙ kieán ñoù ñuùng hay sai ? Vì sao? ´ Nhö vaäy , vaên nghò luaän caàn coù yeáu toá bieåu caûm khoâng ? Neáu coù thì chuùng ta phaûi söû dung yeáu toá bieåu caûm nhö theá naøo ? à HS döïa vaøo ghi nhôù traû lôøi. - HS thaûo luaän vaø trình baøy yù kieán. - HS trao ñoåi yù kieán vaø trình baøy. - HS suy luaän trình baøy. - HS suy luaän vaø trình baøy yù kieán. - HS suy luaän trình baøy. - HS suy luaän trình baøy . - HS döïa vaøo ghi nhôù ñeå traû lôøi. Ñeå baøi vaên nghò luaän coù söùc bieåu caûm cao, ngöôøi laøm vaên phaûi thöïc söï coù caûm xuùc tröôùc nhöõng ñieàu mình vieát (noùi) vaø phaûi bieát dieãn taû caûm xuùc ñoù baèng nhöõng töø ngöõ, nhöõng caâu vaên coù söùc truyeàn caûm. Söï dieãn taû caûm xuùc caàn phaûi chaân thöïc vaø khoâng ñöôïc phaù vôõ maïch laïc nghò luaän cuûa baøi vaên . Hoạt động 3 : Luyện tập . - Goïi HS ñoïc phaàn I cuûa vaên baûn “Thueá maùu”. ´ Chæ ra yeáu toá bieåu caûm. ´ Chæ ra nhöõng töø ngöõ bieåu caûm ? ´ Cho bieát taùc giaû söû duïng bieän phaùp gì ñeå bieåu caûm ? ´ Taùc duïng cuûa yeáu toá bieåu caûm ñoù ? - Goïi HS ñoïc bài tập 2, kyõ ñoaïn vaên nghò luaän vaø xaùc ñònh: ´ Caûm xuùc gì ñöôïc bieåu hieän trong ñoaïn vaên ? ´ Taùc giaû laøm theá naøo ñeå thuyeát phuïc lí trí vaø gôïi caûm. - GV nhaän xeùt vaø söûa chöõa baøi laøm cuûa HS. - HS ñoïc phaàn I. - HS döïa vaøo gôïi yù ñeå laøm baøi taäp. - HS ñoïc baøi taäp 2. - HS döïa vaøo gôïi yù ñeå laøm baøi. - HS ghi nhaän. II. LUYEÄN TAÄP : Baøi taäp 1: Phaàn I, Chieán tranh vaø ngöôøi baûn xöù ñaõ duøng caùc bieän phaùp bieåu caûm sau : - Söû duïng caùc töø ngöõ bieåu caûm : teân da ñen baån thæu, An-nam-mít baån thæu, con yeâu, baïn hieàn, chieán só baûo veä coâng lyù vaø töï do à Ñoù laø caùch goïi cuûa boïn thöïc daân ñoái vôùi ngöôøi baûn xöù à taïo hieäu quaû móa mai . -Duøng hình aûnh móa mai : chieán tranh vui töôi, chöùng kieán caûnh kyø dieäu cuûa khoa hoïc, ñöôïc xuoáng taän ñaùy bieån ñeå baûo veä toå quoác cuûa caùc loaøi thuûy quaùi . . . è Yeáu toá bieåu caûm taïo ra tieáng cöôøi chaâm bieám saâu saéc . Baøi taäp 2: - Caûm xuùc bieåu hieän. + Phaân tích leõ thieät nhôn cho hoïc troø thaáy taùc haïi cuûa vieïc “hoïc tuû” , “hoïc veït”. + Boäc baïch noåi buoàn, söï khoå taâm cuûa moät nhaø giaùo chaân chính. + Tình caûm aáy ñöôïc boäc loä töø ngöõ caâu vaên, gioïng ñieäu cuûa baøi vaên. Hoạt động 4 : Củng cố - Dặn dò . * Củng cố : ´ Nhö vaäy em haõy cho bieát taùc duïng cuûa yeáu toá bieåu caûm trong vaên nghò luaän. Dặn dò : v Hướng dẫn tự học : Bài vừa học : - Xem laïi caùc baøi taäp ñaõ laøm. - Qua baøi naøy phaûi bieát caùch söû duïng yeáu toá bieåu caûm vaøo baøi vaên nghò luaän + hoaøn thaønh baøi taäp 3 – SGK trang 98. Chuẩn bị bài mới : + Xem trước văn bản: Đi bộ ngao du. + Đọc kĩ văn bản và trả lời phần Đọc – hiểu văn bản. Bài sẽ trả bài : Thuế máu. -HS trả lời theo câu hỏi của GV . -HS nghe và thực hiện theo yêu cầu của GV .
Tài liệu đính kèm: