Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 27 - Tiết 101 đến 104

Tuần: 27	Ngày soạn:
Tiết: 101	Ngày dạy:
BÀN VỀ PHÉP HỌC
A. Mục tiêu: Giúp học sinh.
1. Về kiến thức:
 Những hiểu biết bước đầu về Tấu. Quan điểm tiến bộ của tác giả về mục đích, pp và mối quan hệ của việc học với sự phát triển của đất nước.
 Đặc điểm hình thức lập luận của văn bản.
2. Về kỹ năng
 Đọc hiểu một văn bản viết theo thể Tấu. 
 Nhận xét , phân tích trình bày luận điểm trong đoạn văn diễn dịch và quy nạp, ácch sắp xếp trình bày luận điểm trong văn bản.
3. Về thái độ:
 Giáo dục HS Tinh thần tự hoc học cho mình để xây dựng quê hương đất nước.
B. Chuẩn bị của Giáo Viên và Của Học Sinh
GV: Soạn giảng, sgk, sgv, tư liệu liên quan
PP: Gợi mở, bình giảng
HS: Soạn bài, sgk, tập ghi 
C. Tiến trình bài dạy 
 	1. Ổn định :
2. Bài cũ
	- Thế nào là cáo? Ra đời trong hoàn cảnh nào?
	- Trình bày ghi nhớ bài cáo
 	3. Bài mới : 
 	 Học để làm gì? Học như thế nào? . Nói chung vấn đề học tập đã được ông cha ta bàn đến từ rất lâu. Một trong những ‏ý kiến tuy ngắn gọn nhưng rất sâu sắc và thấu tình đạt lí là đoạn “Luận về phép học” trong bản tấu dâng vua Quang Trung của nhà thơ lừng danh La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp.
Dựa vào chú thích nêu những nét ngắn gọn về tác giả?
Nguyễn Thiếp (1723 - 1804), Hà Tĩnh. Là người thiên tư sáng suốt, học rộng hiểu sâu.
Văn bản “Bàn luận về phép học” ra đời trong hoàn cảnh nào?
- Vua Quang Trung từng mời Nguyễn Thiếp ra hợp tác với triều đại Tây Sơn nhưng vì nhiều lí do Nguyễn Thiếp chưa nhận lời. Ngày 10.7.1791, vua lại viết chiếu thư mời Nguyễn Thiếp vào Phú Xuân hội kiến. Lần này Nguyễn Thiếp bằng lòng vào Phú Xuân bàn quốc sự. Ông làm bài tấu bàn về ba việc mà bậc quân vương nên biết: “Bàn luận về phép học” là phần trích từ bài tấu.
Dựa vào chú thích hãy nêu những đặc điểm chính của thể tấu? Nêu đặc điểm riêng của bài tấu “Bàn luận về phép học”?
- Tấu là loại văn thư của bề tôi, thần dân gửi cho vua chúa để trình bày sự việc, ‏ý kiến, đề nghị.
- Được viết bằng văn xuôi, văn vần, văn biền ngẫu.
- “Bàn luận về phép học” do Nguyễn Thiếp dâng vua Quang Trung để bày tỏ kiến nghị của mình về việc chấn chỉnh sự học của quốc gia.
- Được viết bằng văn xuôi kết hợp với văn biền ngẫu.
Đoạn trích có thể chia làm mấy phần? Nêu nội dung của từng phần?
- 3 phần: - Từ đầu tệ hại ấy: Bàn về mục đích của việc học.
- Cúi xinbỏ qua: Bàn về cách học.
- Còn lại: Tác dụng của phép học.
Trong câu văn biền ngẫu (câu châm ngôn): “Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học, không biết rõ đạo”, tác giả muốn bày tỏ suy nghĩ gì về việc học?
- Chỉ có học tập con người mới trở nên tốt đẹp.
Vậy mục đích chân chính của việc học là gì?
- Học để làm người.
Sau khi xác định mục đích của việc học, tác giả soi vào thực tế đương thời để phê phán những biểu hiện sai lệch nào trong việc học? Em hiểu thế nào là lối học hình thức, lối học cầu danh lợi? Tác hại của lối học đó?
Phê phán những biểu hiện lệch lạc, sai trái trong việc học đó là lối học hình thức, lối học cầu danh lợi.
- Lối học chuộng hình thức: học thuộc lòng câu chữ moọt cách thụ động, máy móc mà không hiểu nội dung.
- Lối học cầu danh lợi: học để có danh tiếng, được trọng vọng, được nhiều lợi lộc.
=> Tác hại: làm cho chúa tầm thường, thần nịnh hót, người trên kẻ dưới đều thích sự chạy chọt, luồn cúi 
-> dẫn đến cảnh nước mất nhà tan.
Nhận xét về đặc điểm lời văn trong đoạn văn?
- Điểm tích cực: coi trọng mục tiêu đạo đức của việc học. Khẩu hiệu: “Tiên học lễ, hậu học văn” trong nhà trường hôm nay.
- Hạn chế: Không chỉ rèn đạo đức mà còn rèn năng lực trí tuệ của con người.
- Đoạn văn được cấu tạo bằng câu ngắn, liên kết chặt chẽ làm cho câu văn mạch lạc, rõ ràng dễ hiểu.
Sau khi phê phán những biểu hiện sai trái, lệch lạc trong việc học tác giả đã đưa ra phương pháp học tập nào?
- Mở trường dạy học ở phủ huyện, mở trường tư, con cháu nhà đều tùy đâu tiện đấy mà đi học.
- Phép dạy lấy Chu Tử làm chuẩn.
- Học tuần tự từ thấp đến cao.
- Học rộng nghĩ sâu, biết tóm lược những điều cơ bản, cốt yếu nhất.
- Học kết hợp với hành.
Trong số các phép học đó, em tâm đắc với phép học nào ? Vì sao?
HS tự bộc lộ.
GV: Kể từ sau CMT8 nhà nước ta đã có nhiều chính sách khuyến khích việc học để đông viên tinh thần hiếu học của nhân dân ta. 
VD: Mở các lớp Bình dân học vụ (Bác Hồ); khuyến khích học sinh nghèo vượt khó – học bổng.
Mục đích chân chính và cách học đúng đắn được tác giả gọi là đạo học? Theo tác giả đạo học thành có tác dụng ntn? 
- Tạo được nhiều người tốt.
- Triều đình ngay ngắn, thiên hạ thịnh trị.
Tại sao đạo học thành lại sinh ra nhiều người tốt, triều đình ngay ngắn, thiên hạ thịnh trị? 
Mục đích chân chính là cơ sở tạo người tài đức, nhiều người học có tài đức sẽ thành nhiều người tốt, không còn lối học hình thức – cầu danh lợi
Theo em, đằng sau lí lẽ bàn về tác dụng của phép học, người viết đã thể hiện một thái độ ntn?
- Đề cao tác dụng của việc học chân chính.
- Tin tưởng ở đạo học chân chính.
- Kì vọng về tương lai đất nước.
Nhận xét về cách lập luận của tác giả?
Lập luận chặt chẽ, rõ ràng.
Đọc những lời tấu trình của Nguyễn Thiếp về phép học, em thu nhận được những điều sâu xa nào về đạo học của cha ông ta ngày trước?
Mục đích và tác dụng của việc học chân chính là học để làm người, học để biết và làm, học cho rộng nhưng phải nắm cho gọn để góp phần hưng thịnh đất nước.
Theo em tấu trình của Nguyễn Thiếp có ý nghĩa ntn trong việc học ngày nay ?
- Đạo học lấy mục đích hưng thịnh đất nước, mục đích làm người tốt nhiều lên cần được phát huy : tiên học lễ hậu học văn.
- Cách học gắn vời hành động đang được chú ý trong đổi mới phương pháp dạy và học, thể hiện ở quan điểm tăng cường ý nghĩa ứng dụng và thực hành của môn học.
I. Tìm hiểu chung.
1. Tác giả:
Nguyễn Thiếp (1723 – 1804), Hà Tĩnh. Là người thiên tư sáng suốt, học rộng hiểu sâu
2. Xuất xứ:
Trích từ bản tấu Nguyễn Thiếp gửi vua Quang Trung 1791.
3. Thể loại:
 Tấu là loại văn thư của bề tôi.
4. Bố cục
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Mục đích chân chính của việc học.
- Học để làm người.
- Học tập là một quy luật trong cuộc sống của con người
- Chỉ có học tập con người mới trở nên tốt đẹp.
2. Bàn về cách học.
- Học từ thấp lên cao.
- Học những điều cơ bản.
- Học kết hợp với hành.
3. Tác dụng của phép học:
- Đất nước nhiều người tài, triều đình vững mạnh, quốc gia hưng thịnh
III. Tổng kết
Ghi nhớ sgk
IV. Luyện tập
4. Củng cố
 Tác giả bàn về cách học như thế nào?
	5. Dặn dò
- Học thuộc đoạn văn làm về cách học: “Cúi xinchớ bỏ qua”. ‏Ý nghĩa lời tấu trình của Nguyễn Thiếp có ‏ý nghĩa ntn đối với việc học hôm nay.
- Soạn bài: “ Thuế máu”.
Tuần: 27	Ngày soạn:
Tiết: 102	Ngày dạy:
	LUYỆN TẬP XÂY DỰNG ĐOẠN VÀ TRÌNH 
BÀY LUẬN ĐIỂM	
A. Mục tiêu: Giúp học sinh.
1. Về kiến thức:
 Cách xây dựng và trình bày luận điểm theo pp diễn dịch, quy nạp, vận dụng trình bày luận điểm trong một bài văn nghị luận.
2. Về kỹ năng	
 Nhận biết sâu hơn về luận điểm.
 Tìm các luận cứ, trình bày luận điểm thuần thục hơn.
3. Về thái độ:
 Luyện cho HS biết cách trình bày luận điểm trước dám đông..
B. Chuẩn bị 
GV: Soạn giảng, sgk, sgv, tư liệu liên quan
PP: Gợi mở, bình giảng
HS: Soạn bài, sgk, tập ghi 
C. Tiến trình bài dạy
	1. Ổn định
	2. Bài cũ
	 Kiểm tra việc chuẩn bị bài của Hs.
	3. Bài mới
 Trong bài trước chúng ta đã ôn tập về luận điểm và viết đoạn văn trình bày luận điểm. Vậy để xây dựng luận điểm ntn cho hợp lí, chặt chẽ chúng ta sẽ tìm hiểu rõ hơn trong bài học hôm nay.
Đề bài yêu cầu làm sáng tỏ vấn đề gì? Cho ai? Nhằm mục đích gì?
Vấn đề đặt ra: Khuyên một số bạn trong lớp cần phải học tập chăm chỉ hơn.
Mục đích: viết bài báo để khuyên một số bạn trong lớp.
Em có nên sử dụng hệ thống luận điểm được nêu ra trong SGK phần 1 đó không? Vì sao? Việc sắp xếp các luận điểm đã hợp lí chưa?
 - 5 luận điểm đã phong phú nhưng chưa đảm bảo yêu cầu chính xác, phù hợp, đầy đủ và mạch lạc.
- Luận điểm (a): có nội dung không phù hợp với vấn đề bài lạc ‏ý “lao động tốt”.
- Còn thiếu những luận điểm cần thiết khiến mạch văn có chỗ bị đứt đoạn và vấn đề không được làm sáng rõ.
VD: Cần thêm luận điểm: đất nước rất cần những người tài giỏi; phải chăm học giỏi mới thành tài.
- Sự sắp xếp các luận điểm còn chưa hợp lí.
Luận điểm (b): làm bài văn thiếu mạch lạc.
Luận điểm (d): không nên đứng trước luận điểm (e).
Theo em, cần điều chỉnh, sắp xếp lại ntn cho hợp lí?
Đất nước ta đang cần những người tài giỏi để đưa Tổ quốc tiến lên, sánh kịp với bạn bè năm châu. Quanh ta có nhiều tấm gương của các bạn h/s phấn đấu học giỏi, để đáp ứng yêu cầu của đất nước.
- Muốn học giỏi, muốn thành tài thì trước hết phải chăm học.
- Một số bạn lớp ta còn ham chơi, chưa chăm chỉ học, làm cho thầy cô giáo và các bậc cha mẹ lo buồn.
- Nếu bây giờ càng chơi bời, không chịu học sau này không có niềm vui trong cuộc sống.
Vậy các bạn nên bớt vui chơi, chịu khó học hành chăm chỉ, trở nên người có ích cho cuộc sống, tìm được niềm vui chân chính.
 Một bạn dự định đưa vào bài viết nhưng luận điểm dưới đây; Hệ thống luận điểm này còn chỗ nào chưa chính xác ? cần phải thêm bớt điều chỉnh và sắp xếp lại cho hợp lí ?
Thảo luận.
a -> c -> b -> e -> d.
Thêm bớt và điều chỉnh:
a. Đất nước cần những người tài giỏi để đưa tổ quốc tiến lên đài vinh quang sánh kịp với bạn bè năm châu.
b. Quanh ta có nhiều tấm gương của các bạn hs phấn đấu học giỏi, để đáp ứng nhu cấu của đất nước.
c. Muốn học giỏi, muốn thành tài thì trước hết phải học chăm.
d. Một số bạn của lớp ta còn ham chơi, chưa chăm học làm cho các thấy cô giáo và các bậc cha mẹ rất lo buồn.
e. Nếu bây giờ còn chơi bời, không chịu học thì sau này càng khó gặp niềm vui trong đời sống.
f. Vậy các bạn nên bớt vui chơi, chịu khó học hành chăm chỉ, để trở nên người có ích cho cuộc sống, và nhờ đó tìm được niềm vui chân chính lâu bền.
Đọc mục 2/sgk
Có thể dùng những câu nào giới thiệu luận điểm (e). Trong đó em thích nhất câu nào?
Ta chọn câu 1 và 3 vì câu 2 thuộc quan hệ nhân quả.
Những luận cứ trên sắp xếp theo trình tự nào để trình bày luận điểm trên được rành mạch chặt chẽ? 
Thảo luận.
Yêu cầu các em trả lời câu c/ 84/ sgk
Do đó các bạn hôm nay càng ham chơi, không chăm chỉ thì ngày mai càng khó có thể làm được những vịêc có ý nghĩa và do đó khó gặp được niềm vui trong cuộc sống “ Lúc bấy giờ, dẫu các bạn muốn vui vẻ phỏng có được không”
I. Chuẩn bị:
II. Luyện tập trên lớp.
1. Xây dựng hệ thống luận điểm.
2. Trình bày luận điểm.
B/ Luyện tập:
	4. Củng cố
Nêu khái niệm về luận điểm, luận cứ.
	5. Dặn dò 
- Tìm và sắp xếp các luận cứ cho một luận điểm khác của bài văn mà em đã làm một phần trên lớp.
- Viết một đoạn văn để trình bày luận điểm trên.
- Ôn lại kiến thức về luận điểm, luận cứ, về cách viết đoạn văn.
- Chuẩn bị tiết 108: “Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn nghị luận”.
Tuần: 27	Ngày soạn:
Tiết: 103 – 104 	Ngày dạy:
BÀI VIẾT SỐ 6
A. Mục tiêu: Giúp học sinh.
1. Về kiến thức:
 Vận dụng kĩ năng trình bày luận điểm vào việc viết bài văn chứng minh, giải thích một vấn đề xã hội hoặc văn học.
2. Về kỹ năng
 - Tự đánh giá chính xác hơn kĩ năng viết bài tập làm văn của mình, qua đó rút ra kinh nghiệm cần thiết để các bài văn sau đạt kết qủa cao hơn.
3. Về thái độ:
 Luyện cho HS tự kiểm tra về bài viết của mình.
B. Chuẩn bị của Giáo Viên và Của Học Sinh
GV: chọn đề cho phù hợp từng đặc điểm của lớp.
PP: Gợi mở, 
HS: Soạn đề theo hướng dẫn của giáo viên
C. Tiến trình bài dạy
	1. Ổn định
	2. Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh
3. Đề bài
ĐỀ BÀI:
 Trình bày ‏ý kiến của em về mục đích học tập của học sinh thời nay.
ĐÁP ÁN – BIỂU ĐIỂM
A. Yêu cầu bài làm.
- Xác định kiểu bài: Văn nghị luận.
- Nội dung cần nghị luận: mục đích học tập của HS.
B. Lập dàn ‏ý: 
1. Mở bài: (1,5 đ)
- Giới thiệu khái quát về nội dung cần nghị luận: Vai trò, nhiệm vụ quan trọng của mỗi người HS chúng ta là học tập. Tuy nhiên chúng ta cần xác định đúng đắn mục đích của học tập. Đó là học để làm gì và học như thế nào?
2. Thân bài: (7 đ )
- Luận điểm 1: Học để làm gì ? (4 điểm)
+ Học để có kiến thức tri thức.
+ Học để rèn luyện kĩ năng.
+ Học để sau này lập nghiệp.
+ Học để xây dựng quê hương, đất nước.
- Luận điểm 2: Học như thế nào? (3 điểm).
* Phương pháp học:
+ Tích cực đến lớp, chăm chỉ nghe giảng, ghi chép đầy đủ, chăm chỉ làm bài tập.
+ Học ở bạn bè.
+ Học ở sách báo.
+ Học ở ngoài xa hội.
+ Học đi đôi với hành.
3. Kết bài: (1,5 điểm).
 Khẳng định ‏ý nghĩa của việc học đối với học sinh chúng ta.
C. Lưu ‏ý: 
- Bài viết chỉ được điểm tối đa khi: đảm bảo các yêu cầu trên và bài viết bố cục cần rõ ràng, trình bày mạch lạc,.
- Có hệ thống luận điểm phù hợp lôgíc: Cách viết đoạn văn cần phải có câu chủ đề và liên kết đoạn.
- Không sai từ, sai chính tả, viết hoa./.
4. Thu bài
5. Dặn dò
- Học và xem lại lí thuyết về văn nghị luận.
- Chuẩn bị bài tt Tìm hiểu yếu tố biểu cảm trong văn ngị luận.