Giáo án Ngữ văn 8 Tuần 21 - Tiết 3: Giới thiệu và tìm hiểu một số bài thuyết minh

Thứ sáu ngày 01/ 02/ 08
Tuần 21 - Tiết 3
Giới thiệu và tìm hiểu 
một số bài thuyết minh
A. Mục tiêu cần đạt:
- Học sinh được đọc và tìm hiểu những thông tin cơ bản khi làm văn thuyết minh.
- Thông qua một số bài tập cụ thể học sinh bước đầu làm quen với các bước làm bài văn thuyết minh, thực hành thuyết minh một số đối tượng trong cuộc sống hàng ngày.
B. Tiến trình hoạt động
Bước 1. Tổ chức lớp
Bước 2. Kiểm tra bài cũ:
- Nhắc lại yêu cầu khi làm văn thuyết minh?
- Kể tên các phương pháp thuyết minh thường dùng?
- Kiểm tra bài thuyết minh sưu tầm : chiếc áo dài Việt Nam.
Bước 3. Bài mới
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Bước 1: 
Gv yêu cầu học sinh trình bày những bài văn, đoạn văn thuyết minh đã sưu tầm được và đọc trước lớp.
GV đọc hoặc gọi học sinh đọc một số bài thuyết minh trong các tài liệu.
- Các dạng bài tập làm văn và cảm thụ thơ văn 8
- Những bài văn chọn lọc lớp 8
- Những bài văn thuyết minh THCS.
Bước 2: 
- Với mỗi bài thuyết minh, giáo viên yêu cầu học sinh xác định:
+ Đối tượng thuyết minh
+ Phạm vi thuyết minh.
+ Tri thức thuyết minh
+ Cách tích luỹ tri thức để viết các bài thuyết minh này.
- Học sinh trả lời và ghi vào vở.
? Hãy nêu các bước khi làm bài thuyết minh này?
? Đối tượng thuyết minh của bài văn là gì?
? Phạm vị thuyết minh của đối tượng này thuộc lĩnh vực nào?
? Tri thức nào sẽ được sử dụng khi làm bài văn thuyết minh này?
? Làm thế nào để có được tri thức này?
? Với bài thuyết minh này, chúng ta sẽ sử dụng những phương pháp thuyết minh nào?
? Phần thân bài có thể chia làm mấy đoạn để thuyết minh? Nội dung chính của mỗi đoạn là gì?
- GV có thể giới thiệu một bài thuyết minh về chiếc áo dài Việt Nam – trang 168 – Bài tập làm văn và cảm thụ thơ văn 8.
- Yêu cầu học sinh nhận xét về các đôảntng bài thuyết minh này với các đoạn đã tìm hiểu trong bài để rút ra kết luận phù hợp cho bài của học sinh.
( Bài thuyết minh trong tài liệu chủ yếu giới thiệu về cấu tạo của chiếc áo dài theo sự phát triển của nó qua các thời kì)
? Viết một đoạn văn thuyết minh?
Gv gọi học sinh đổi các đoạn văn thuyết minh theo các nhóm
- Yêu cầu học sinh thảo luận theo các nhóm
- Đại diện các nhóm trình bày.
- Gv gọi nhóm khác nhận xét.
- Gv có thể cho điểm.
I. Giới thiệu một số bài văn thuyết minh:
- Bài thuyết minh về tết trung thu
( Trang 172 – Các dạng bài TLV...8)
- Bài thuyết minh về các loài hoa trong ngày tết.
- Bài thuyết minh về chiếc nón lá Việt Nam
- Bài thuyết minh về một giống vật nuôi mà em yêu thích.
- Bài thuyết minh về một di tích lịch sử, một danh lam thắng cảnh..
- Bài thuyết minh về một danh nhân...
II. Luyện tập: tìm hiểu một số bài thuyết minh.
Bài tập 1: Cho đề bài “ Thuyết minh về chiếc áo dài Việt Nam”
a) Các bước làm bài thuyết minh:
- Tìm hiểu đề:
+ Đối tượng thuyết minh: chiếc áo dài
+ Phạm vi thuyết minh: một đồ vật trong cuộc sống của con người.
+ Tri thức thuyết minh: Sự hiểu biết về nguồn gốc, hình dáng, sự thay đổi của chiếc áo qua các thời kì, cách may áo...
+ Cách tích luỹ tri thức thuyết minh: Quan sự hiểu biết bằng quan sát và qua tìm hiểu ở các tài liệu, sách báo...
- Xác định phương pháp thuyết minh:
+ Phương pháp giới thiệu: về nguồn gốc, hình dáng, ảnh hưởng đến đời sống văn hoá của chiếc áo dài.
+ Phân loại, phân tích: về cấu tạo, giá trị của chiếc áo dài..
+ Dùng số liệu: về quá trình phát triển của chiếc áo dài....
- Lập ý trong bài thuyết minh: 
+ Đoạn 1: Giới thiệu về nguồn gốc của chiếc áo dài Việt Nam.
+ Thuyết minh về cấu tạo và hình dáng chung của chiếc áo dài.
+ Thuyết minh về quá trình thay đổi của chiếc áo dài.
+ Thuyết minh về giá trị của áo dài trong đời sống người Việt.
b) Tập viết đoạn văn thuyết minh:
- Học sinh chọn một ý trong các ý đã lập để tập viết một đoạn văn thuyết minh.
Bài tập thảo luận:
- Học sinh nhận xét các đoạn văn thuyết minh.
Bước 4. Củng cố
- Khi làm một bài văn thuyết minh cần chú ý các yêu cầu gì?
Bước 5. Hướng dẫn về nhà
- Sưu tầm bài văn thuyết minh về một phương pháp, một danh lam thắng cảnh.