Giáo án Ngữ văn 8 - Tuần 1 - Năm học 2019-2020

 Ngày soạn : 1/8/19
Ngày dạy:12/8/19 
Tiết : 1. Tuần 1
 Văn bản: TÔI ĐI HỌC
 (Thanh Tịnh)
 I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
 1. Kiến thức 
 - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tôi đi học.
 - Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự 
qua ngòi bút Thanh Tịnh.
 2. Kĩ năng
 - Đọc - hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm.
 - Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của 
bản thân. 
 3. Thái độ 
 - Giáo dục tình cảm yêu mến trường lớp, kính trọng thầy cô, trân trọng những kỉ niệm 
tuổi thơ.
 4. Năng lực: Giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, tiếp nhận văn bản.
 II. CHUẨN BỊ: 
 1. Giáo viên: Đọc tư liệu, soạn bài. 
 2. Học sinh: Đọc văn bản, soạn bài theo hướng dẫn. 
 III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
 1.Ổn định lớp: (1 phút) 
 2. Kiểm tra bài cũ: (3 phút) 
 - GV kiểm tra SGK, vở ghi, sự chuẩn bị bài ở nhà của HS.
 3. Dạy và học bài mới: 
 HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY NỘI DUNG CẦN 
 VÀ TRÒ ĐẠT
 3.1 Hoạt động 1: Khởi động
 Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho HS.
 Phương pháp: Thuyết trình
 Kĩ thuật dạy học: Trình bày một phút
 Thời gian: 1 phút
 Trong cuộc đời mỗi con người, những kỉ niệm của tuổi học trò thường được 
 lưu giữ bền lâu trong trí nhớ. Đặc biệt là những kỉ niệm về buổi đến trường đầu 
 tiên. Tiết học đầu tiên của năm học mới này, chúng ta sẽ tìm hiểu một truyện ngắn rất hay của nhà văn Thanh Tịnh. Truyện “Tôi đi học” – Thanh Tịnh đã diễn 
tả những kỉ niệm bâng khuâng của một thời thơ ấy
Điều chỉnh, bổ sung: 
..................................................................................................................................
......
 3.2 Hoạt động hình thành kiến thức
 3.2.1 Hoạt động: Tìm hiểu tác giả, tác phẩm 
 Mục tiêu: HS nắm được vài nét về tác giả, thể loại và xuất xứ của văn bản.
 Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình.
 Kĩ thuật: Động não
Thời gian: 8 phút 
 I. TÁC GIẢ, TÁC PHẨM 
 Nêu một vài nét chính về tác giả Tl, 1. Tác giả 
Thanh TÞnh? ghi -Thanh Tịnh (1911-1988) Tên khai 
 T¸c phÈm cña Thanh TÞnh cã sinh là Trần Văn Minh
®Æc ®iÓm g× ? - Quê: ngoại ô Thành Phố Huế
- Sáng tác của ông luôn đậm chất - Sở trường viết văn xuôi trữ tình. 
trữ tình, toát lên vẻ đẹp đằm thắm, 
nhẹ nhàng mà sâu lắng mang dư 
vị buồn thương, vừa ngọt ngào 
vừa quyến luyến.
- T¸c phÈm tiªu biÓu: 
V¨n xu«i: Quª mÑ; 
Th¬: §i gi÷a mét mïa sen. 
 Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n ? Tr¶ 2. T¸c phÈm 
 “Tôi đi học” là truyện ngắn hay lêi, - V¨n b¶n trÝch trong tËp Quª mÑ 
trong tập “Quê mẹ”- 1941. Tác ghi (1941)
phẩm là những kỉ niệm mơn man 
về buổi tựu trường qua hồi tưởng 
của nhân vật “tôi” - vì thế có thể 
xem nó như những trang hồi kí.
 Điều chỉnh, bổ sung
..................................................................................................................................
 .......
 3.2.2 Hoạt động: Tìm hiểu chung về văn bản 
 Mục tiêu: HS đọc, nắm được vị trí, thể loại, bố cục và phương thức biểu đạt của 
văn bản.
 Phương pháp: Vấn đáp, thuyết trình. 
 Kĩ thuật: động não
Thời gian: 8 phút - GV hướng dẫn đọc: giọng gợi Nghe II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG 
cảm, nhẹ nhàng, tha thiết. GV Đọc VĂN BẢN
đọc, 2 HS đọc tiếp, GV nhận xét văn 
cách đọc của HS. bản, 
GV lưu ý chú thích 2, 6, 7 sgk/ 8, chú 
9 thích
 Văn bản thuộc thể loại nào ? - Thể loại: Truyện ngắn
 Trả - Kiểu văn bản: Biểu cảm.
 Truyện ngắn có những nhân vật lời, - Nhân vật chính: “tôi”
nào ? Nhân vật chính ? ghi
 - “Tôi”, ông đốc, mẹ “tôi”, 
những cậu học trò, thấy giáo trẻ, 
...
 Truyện kể về ai ? Kể về việc gì ?
- Truyện kể về nhân vật “tôi”.
- Cảm xúc và tâm trạng của “tôi” 
trong ngày đầu tiên đi học.
 Truyện được kể theo ngôi thứ 
mấy? Tác dụng của ngôi kể ? - Ngôi kể: thứ nhất
 TruyÖn ®­îc kÓ theo ng«i thø I. 
Ng«i kÓ nµy gióp cho ng­êi kÓ - Trình tự kể chuyện: thời gian và 
chuyÖn dÔ dµng béc lé c¶m xóc, không gian. 
t×nh c¶m cña m×nh mét c¸ch ch©n - Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu 
thùc nhÊt. tả, biểu cảm.
 Truyện được kể theo trình tự 
nào ? - Bè côc: 3 ®o¹n 
 + §: tõ ®Çu ®Õn nh­ mét lµn m©y 
 Tr¶ l­ít ngang trªn ngän nói.
 C¸c ph­¬ng thøc biÓu ®¹t cña lêi, + §2: tiÕp theo ®Õn ngµy mai l¹i 
v¨n b¶n ? ghi ®­îc nghØ c¶ ngµy n÷a.
 + §: PhÇn cßn l¹i
 V¨n b¶n cã thÓ chia lµm mÊy 
®o¹n ? Néi dung tõng ®o¹n ?
- §1: C¶m nhËn cña “t«i” trªn 
®­êng tíi tr­êng.
- §2: C¶m nhËn cña “t«i” khi ®Õn 
tr­êng - §3: C¶m nhËn cña “t«i” trong líp 
häc
GV h­íng dÉn HS ph©n tÝch theo 
tuyÕn nh©n vËt.
 Điều chỉnh, bổ sung
..................................................................................................................................
.......
 3.2.3 Hoạt động: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản 
 Mục tiêu: HS nắm được giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản.
 Phương pháp: Vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình, so sánh đối 
chiếu, ... 
 Kĩ thuật: Động não.
 Thời gian: 30 phút.
 GV: Ngày đầu tiên đi học Quan iii. ph©n tÝch
 Mẹ dắt tay đến trường sát 1. Tâm trạng và cảm xúc của 
 Em vừa đi vừa khóc Đ1 nhân vật tôi về kỉ niệm ngày 
 Mẹ dỗ dành yêu thương ... Trả đầu tiên đi học
Kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên lời
của nhân vật “tôi’’ gắn với không 
gian, thời gian cụ thể nào ?
 - Vào cuối thu, lá rụng nhiều, mây 
bàng bạc, một buổi mai đầy sương thu 
và gió lạnh.
 - Trên con đường làng dài và hẹp. 
 - Mấy em nhỏ rụt rè cùng mẹ đến 
trường.
 => nơi quen thuộc, gần gũi, gắn liền 
với tuổi thơ của tôi ở quê hương. 
Vì sao không gian và thời gian ấy trở Nghe
thành kỉ niệm trong tâm trí tác giả ? 
 - Vì đó là thời điểm tạo nên sự liên 
tưởng tương đồng, tự nhiên giữa hiện tại 
và quá khứ của tác giả. - Vui, hạnh phúc khi nhớ về kỉ 
Tâm trạng của nhân vật tôi khi nhớ lại niệm ngày đầu tiên đi học.
những kỉ niệm cũ như thế nào ? Trả 
 -Tác giả cảm thấy: nao nức, mơn man, lời
tưng bừng, rộn rã, quên thế nào được, 
nhớ. -> Tõ hiÖn t¹i nhớ về qu¸ khø. §ã lµ nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng n¶y në 
trong lßng tôi.
 Những cảm xúc ấy có mâu thuẫn với Trả
nhau không ? Vì sao ? Lời
 - Không. Các từ láy trên góp phần rút 
ngắn khoảng cách thời gian giữa quá 
khứ và hiện tại. Chuyện xảy ra đã bao 
năm rồi mà như vừa mới xảy ra hôm 
qua, hôm kia.
 Trong đoạn văn này, theo em câu văn 
nào diễn tả hay nhất cảm xúc của 
nhân vật tôi ?
Tôi quên thế nào được ... bầu trời quang 
đãng. Trả 
 Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ lời
thuật gì trong câu văn ấy ?Tác dụng ?
 - Biện pháp tu từ so sánh => vừa diễn 
tả chân thực cảnh vật vừa mang đậm 
chất trữ tình.
 GV chuyển ý: Để hiểu rõ hơn tâm 
trạng của nhân vật tôi trong ngày đầu 
đến trường, chúng ta sẽ phân tích ở tiết 
2.
 Điều chỉnh, bổ sung
..................................................................................................................................
.......
3.3 Hoạt động 3: Luyện tập và củng cố
Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức đã học để thực hiện. 
Phương pháp: Thuyết trình, ... 
Kĩ thuật: Động não.
Thời gian: 5 phút.
 Tìm các từ Hán Việt có yếu tố: Nghe V. LUYỆN TẬP
phụ (cha), tựu (đến), ấu (non), 
lạm (quá mức ).
 - phụ: phụ huynh, phụ tử .
 - Tựu: tề tựu .
 - Ấu: ấu trùng, ấu chúa .
 - Lạm: lạm dụng, lạm phát 
 - GV chèt l¹i kiÕn thøc tiÕt häc.
 Điều chỉnh, bổ sung
 ..................................................................................................................................
 .......
 3.4 Hoạt động 4: Tìm tòi mở rộng
 Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức đã học để thực hiện. 
 Phương pháp: Thuyết trình, ... 
 Kĩ thuật: Động não.
 Thời gian: ở nhà
 ? Hãy tìm tên các văn bản cùng chủ đề đã học?
 Điều chỉnh, bổ sung
 ..................................................................................................................................
.......
 Hoạt động 4: Hướng dẫn HS học bài ở nhà 
 Thời gian: 2 phút.
 - Học bài. Nghe
 - Chuẩn bị bài: So¹n tiÕp phÇn 
 cßn l¹i.
 IV.RÚT KINH NGHIỆM:
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.........................................................................
Ngày soạn : 1/8/19
Ngày dạy : 12/8/19
Tiết :2 .Tuần 1
 Văn bản: TÔI ĐI HỌC
 (Thanh Tịnh)
 I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
 1. Kiến thức 
 - Cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong đoạn trích Tôi đi học.
 - Nghệ thuật miêu tả tâm lí trẻ nhỏ ở tuổi đến trường trong một văn bản tự sự 
qua ngòi bút Thanh Tịnh.
 2. Kĩ năng
 - Đọc - hiểu đoạn trích tự sự có yếu tố miêu tả và biểu cảm.
 - Trình bày những suy nghĩ, tình cảm về một sự việc trong cuộc sống của 
bản thân. 3. Thái độ 
 - Giáo dục tình cảm yêu mến trường lớp, kính trọng thầy cô, trân trọng những 
 kỉ niệm tuổi thơ.
 4. Năng lực: Giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, tiếp nhận văn bản.
 II. CHUẨN BỊ: 
 1. Giáo viên: Đọc tư liệu, soạn bài. 
 2. Học sinh: Đọc văn bản, soạn bài theo hướng dẫn. 
 III. TIẾN TRINH LÊN LỚP
 1.Ổn định lớp: (1 phút) 
 2. Kiểm tra bài cũ: (3 phút) 
 ? Trình bày những nét chính về tác giả Thanh Tịnh và tác phẩm “Tôi đi 
 học”?
 3. Dạy và học bài mới: 
 HĐ 
 NỘI DUNG CẦN 
 HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY CỦA 
 ĐẠT
 TRÒ
 3.1 Hoạt động 1: Khởi động 
 Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho HS.
 Phương pháp: Thuyết trình
 Kĩ thuật dạy học: Trình bày một phút
 Thời gian: 1 phút
Để hiểu rõ hơn tâm trạng của nhân vật tôi trong ngày đầu đến trường, chúng ta sẽ 
phân tích ở tiết 2.
Điều chỉnh, bổ sung: 
......................................................................................................................................
..
 3.2 Hoạt động hình thành kiến thức:
 3.2.1 Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản 
 Mục tiêu: HS nắm được giá trị nội dung, nghệ thuật của văn bản.
 Phương pháp: Vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình, so sánh đối chiếu, ... 
 Kĩ thuật: Động não.
 Thời gian: 30 phút.
 Nhắc lại nội dung bố cục của văn bản ? III. PHÂN TÍCH
- Kỉ niệm về ngày đầu tiên đi học được tôi Quan 1.Tâm trạng và cảm xúc của 
nhớ lại theo trình tự: trên đường cùng mẹ sát nhân vật tôi về kỉ niệm ngày 
tới trường -> lúc đứng trước sân trường -> Đ1 đầu tiên đi học.
trong lớp học.
 Trả a. Trên con đường cùng mẹ 
 Con đường làng và cảnh vật được Tôi lời, tới trường. cảm nhận như thế nào trong ngày đầu ghi - Con đường, cảnh vật thay 
tiên đến trường ? đổi. 
- Con đường: lần này tự nhiên thấy lạ.
- Cảnh vật: đều thay đổi.
-> tự cảm thấy có sự thay đổi lớn trong lòng. 
 Tình cảm và nhận thức của nhân vật tôi 
có sự thay đổi, chi tiết nào diễn tả điều đó 
? 
 Tôi không lội qua sông ... thằng Sơn 
nữa.
 Hình ảnh tôi khi đến trường được miêu 
tả qua những chi tiết nào ? Cảm nhận 
của em về nhân vật tôi qua những chi tiết 
ấy ?
- Mặc chiếc áo vải dù đen dài.
- Cẩn thận, nâng niu cầm 2 quyển vở mới.
- xin mẹ được cầm bút, thước như các bạn 
 Nghe
khác.
 => Tôi cảm thấy mình trang trọng, 
đứng đắn, vừa muốn thử sức mình và vừa 
muốn khẳng định mình. 
 GV: Lần đầu tiên được đến trường, 
được tiếp xúc với một thế giới hoàn toàn 
khác lạ không chỉ có nô đùa, rong chơi, thả 
 Tl - Tôi tự thấy mình lớn hơn.
diều ngoài đồng nữa, cho nên ''tôi'' cảm 
 l
thấy tất cả dường như trang trọng và đứng 
 ờ
đắn. Tôi muốn thử sức và khẳng định mình 
 i
trong việc cầm bút, thước và 2 quyển vở. 
Đó chính là tâm trạng và cảm giác rất tự 
nhiên của một đứa bé ngày đầu tiên đi học. 
 Nét đặc sắc NT ở cuối đoạn 1 ?
- NT so sánh: ý nghĩ ấy ... trên ngọn núi.
- Miêu tả tinh tế tâm lí trẻ thơ: vừa non nớt 
vừa ngây thơ.
GV chuyển ý: Tâm trạng ấy có gì biến đổi 
khi đứng trước cổng trường và đặc biệt khi 
rời tay mẹ, nghe gọi tên vào lớp.
 Quan 
 Cảnh trước sân trường làng Mĩ Lí lưu 
 sát 
lại trong tâm trí tác giả có gì nổi bật ?
 đoạn - Sân trường dày đặc cả người. 2
 - Người nào áo quần ... sáng sủa.
 Khi chưa đi học, trường Mĩ Lí đối với tác Trả b. Khi đứng trước sân 
giả là một nơi như thế nào ? lời trường 
 Sgk/ 6
 Khi đứng trong sân trường, tác giả có 
cảm nhận gì khác về ngôi trường ?
 - Cảm nhận về ngôi trường: nhà 
trường cao ráo, sạch sẽ hơn các nhà trong Trả 
làng, vừa xinh xắn, vừa oai nghiêm như lời, 
đình làng Hòa Ấp, sân trường rộng, cao ghi
hơn.
 Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì 
trong đoạn văn ? Tác dụng ? - Tôi thấy nhà trường cao ráo, 
 - So sánh -> diễn tả cảm xúc trang sạch sẽ vừa xinh xắn vừa oai 
nghiêm của tôi về mái trường, đề cao tri nghiêm. 
thức của con người trong trường học.
 Những học trò nhỏ tuổi lần đầu đến 
trường được tả như thế nào ?
 Sgk/ 6 Trả 
 Tâm trạng của nhân vật tôi được miêu tả lời, 
như thế nào khi sắp hàng vào lớp ? ghi
- “lòng đâm ra lo sợ vẩn vơ”
- Nghe một hồi trống thúc vang thấy chơ 
vơ, hai chân dềnh dàng, toàn thân run run 
theo nhịp bước. Nghe thầy hiệu trưởng gọi - Cảm thấy chơ vơ, vụng về, 
tên mình thì giật mình, lúng túng. lúng túng, lo sợ, bỡ ngỡ.
- Khi xếp hàng vào lớp: thấy nặng nề, dúi 
đầu vào lòng mẹ khóc nức nở.
- Cảm giác thấy xa mẹ, xa nhà.
 Em có gặp lại chính mình khi đọc truyện 
này không? Hãy diễn tả cảm xúc của 
mình bằng một vài câu văn ?
 Cảm nhận của nhân vật tôi khi bước vào c. Trong lớp học 
lớp học ? Trả 
- Một mùi hương lạ ... xa lạ chút nào. lời - Tôi cảm thấy vừa xa lạ, vừa 
- Nhìn cái gì cũng thấy mới, thấy hay hay, gần gũi với cảnh vật, bạn bè.
cảm giác lạm nhận (Nhận bừa) - Chỗ ngồi - Vừa ngỡ ngàng vừa tự tin 
kia là của riêng mình, nhìn bạn mới quen bước vào giờ học đầu tiên. mà thấy quyến luyến. 
 Vì sao tôi có cảm giác như vậy ?
- Đây là lần đầu tiên vào lớp học nên thấy 
lạ.
- Không thấy xa lạ với bạn bè, bàn ghế vì 
bắt đầu ý thức được những thứ đó sẽ gắn 
bó thân thiết với mình bây giờ và lâu dài. Quan 
=> Tâm trạng có sự thay đổi: từ xa lạ, lo sợ sát 
-> quen, gần gũi. đoạn 
 Hình ảnh một con chim liệng đến đứng tiếp 
trên bờ của sổ, hót mấy tiếng rụt rè rồi vỗ theo 
cánh bay cao có ý nghĩa như thế nào ? của 
- Hình ảnh đó gợi sự nuối tiếc quãng đời văn 
tuổi thơ tự do nô đùa, thả diều đã chấm dứt bản.
để bước vào giai đoạn mới đó là được đến 
trường, được học hành, được làm quen với 
thầy cô, bạn bè, sống trong một môi trường 
có sự quản lí chặt chẽ hơn của trường học. 
Đây là hình ảnh vừa có ý nghĩa thực, vừa 
có dụng ý nghệ thuật, tượng trưng rõ ràng.
 Dòng chữ Tôi đi học kết thúc truyện có ý 
nghĩa gì ?
- Cách kết thúc truyện rất tự nhiên và bất Trả 
ngờ. Dòng chữ Tôi đi học như mở ra một lời
thế giới mới, một khoảng không gian mới, 
một giai đoạn mới trong cuộc đời đứa trẻ. 
Dòng chữ chậm chạp, nguệch ngoạc đầu 
tiên trên trang giấy trắng là niềm tự hào, 
khao khát trong tuổi thơ hồn nhiên và 
trong sáng của tôi khi nhớ lại buổi thiếu 
thời. Dòng chữ thể hiện chủ đề của truyện 
ngắn này.
 Em có cảm nhận gì về thái độ, cử chỉ 
của những người lớn (ông đốc, thầy giáo 
đón nhận học trò mới, các phụ huynh) 
đối với các em bé lần đầu đi học ?
- C¸c phô huynh ®Òu chuÈn bÞ chu ®¸o cho Trả 2. Những nhân vật khác
con em trong buæi tùu tr­êng ®Çu tiªn, ®Òu lời - Người mẹ: hiền hậu, yêu 
tr©n träng tham dù buæi lÔ nµy. Cã lÏ c¸c vÞ thương con hết lòng.
còng ®ang lo l¾ng håi hép cïng con em - Ông đốc: nhân hậu, gần gũi, m×nh. yêu quý học trò.
- ¤ng ®èc lµ h×nh ¶nh ng­êi thÇy, ng­êi - Thầy giáo trẻ: thân thiện, ân 
l·nh ®¹o nhµ tr­êng rÊt tõ tèn, hiÒn hËu cần, trìu mến.
bao dung ®èi víi HS. - Các phụ huynh: Chu đáo, 
- ThÇy gi¸o trÎ víi g­¬ng mÆt t­¬i c­êi trân trọng ngày khai trường.
®ãn HS vµo líp còng lµ mét ng­êi vui tÝnh, 
th­¬ng yªu HS.
=> Tr¸ch nhiÖm, tÊm lßng cña gia ®×nh nhµ 
tr­êng ®èi víi thÕ hÖ trÎ t­¬ng lai.
 Trả 
 lời
 Ghi
 Điều chỉnh, bổ sung
......................................................................................................................................
Hoạt động 3.2.2: Hệ thống kiến thức đã tìm hiểu qua bài học 
Mục tiêu: HS khái quát kiến thức. 
Phương pháp: Khái quát hóa, ... 
Kĩ thuật: Động não.
Thời gian: 5 phút.
 IV. Tæng kÕt
 Nghệ thuật đặc sắc của truyện ngắn 1. NghÖ thu©t
 Hs 
này là gì ? 
 trả 
- Miêu tả tinh tế, chân thực diễn biến 
 lời 
tâm trạng của tôi trong ngày đầu 
tiên đi học.
- Sử dụng ngôn ngữ giàu yếu tố biểu 
cảm, hình ảnh so sánh độc đáo.
- Giọng điệu trữ tình trong sáng.
- Bố cục theo dòng hồi tưởng, cảm nghĩ 
của nhân vật “tôi” theo trình tự thời gian.
- Kết hợp hài hòa giữa kể , miêu tả, biểu 2. Néi dung cảm. Hs 
 Giá trị nội dung của truyện ngắn ? trả 
- Buổi tựu trường đầu tiên sẽ mãi lời * Ghi nhí: SGK/ 9
không thể nào quên trong kí ức của 
nhà văn Thanh Tịnh. 
 Điều chỉnh, bổ sung
.....................................................................................................................................
Hoạt động 3.3: Luyện tập và củng cố
Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức đã học để thực hiện. 
Phương pháp: Thuyết trình, ... 
Kĩ thuật: Động não.
Thời gian: 5 phút.
 Liệt kê các hình ảnh so sánh được Nghe V. LUYỆN TẬP
sử dụng trong văn bản trên? Nêu 
cảm nhận về một trong các hình 
ảnh so sánh ấy ? 
- Cảm giác trong sáng nảy nở như 
mấy cành hoa tươi.
- Ý nghĩ ấy thoáng qua .. như một 
làn mây lướt ngang trên ngọn núi .
- Họ như con chim đứng bên bờ tổ, 
nhìn quãng trời rộng muốn bay 
nhưng còn ngập ngừng e sợ .
- GV chèt l¹i kiÕn thøc toµn bµi.
 Điều chỉnh, bổ sung
......................................................................................................................................
Hoạt động 3.4: Tìm tòi mở rộng
Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức đã học để thực hiện. 
Phương pháp: Thuyết trình, ... 
Kĩ thuật: Động não.
Thời gian: Ở nhà
Hãy tìm thêm những truyện ngắn cùng chủ đề?
 Điều chỉnh, bổ sung
......................................................................................................................................
 Hoạt động 4: Hướng dẫn HS học bài ở nhà 
 Thời gian: 2 phút.
- Học bài. Nghe
- Chuẩn bị bài: CÊp ®é kh¸i qu¸t cña nghÜa tõ ng÷
 IV. RÚT KINH NGHIỆM :
 .....................................................................................................................................
 .....................................................................................................................................
 .....................................................................................................................................
 ................................................................................................
 Tuần 1- Tiết 3 
 Ngày soạn: 1/ 8/2019
 Ngày dạy: 14/ 8/2019
 CẤP ĐỘ KHÁI QUÁT CỦA NGHĨA TỪ NGỮ
 ( Tự học có hướng dẫn)
 I.Mục tiêu cần đạt
 Giúp HS:
 1.Kiến thức: Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ
 2.Kĩ năng:
 - Có kĩ năng phân biệt các từ ngữ thuộc diện rộng hay hẹp trong các bài tập.
 - Tìm các từ ngữ cùng phạm vi nghĩa trong Sgk văn học. Lập sơ đồ khái quát.
 3.Thái độ: Có ý thức tìm hiểu mối quan hệ giữa cái chung và cái riêng.
 II.Chuẩn bị
 1.Giáo viên: SGK, SGV, giáo án, sách tham khảo.
 2.Học sinh: SGK, làm trước các bài tập trong SGK.
 III.Tiến trình lên lớp
 1.Ổn định lớp- kiểm tra sĩ số
 2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra tập soạn của Hs.
 3.Bài mới
 Khởi động
 Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho HS.
 Phương pháp: Thuyết trình Kĩ thuật dạy học: Trình bày một phút
 Thời gian: 1 phút
 * Giới thiệu bài: Ở lớp 7, các em đã học về hai mqh về nghĩa của từ: quan hệ 
 đồng nghĩa và quan hệ trái nghĩa. Ở lớp 8, bài học này nói về một mqh khác về 
 nghĩa của từ ngữ, đó là mqh bao hàm. Nói đến mqh bao hàm tức là nói đến phạm 
 vi khái quát của nghĩa từ ngữ, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu.
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: Hướng dẫn Hs tìm hiểu sơ I.Từ ngữ nghĩa rộng, từ ngữ nghĩa 
đồ hẹp
Gv: Hướng dẫn Hs quan sát sơ đồ 1.Phân tích sơ đồ
Gv nêu các câu hỏi
Hs thực hiện Động vật
 Thú Chim Cá
 Voi, hươu,... tú hú, sáo,... cá rô, cá 
a. Nghĩa của từ động vật rộng hơn hay thu,...
hẹp hơn nghĩa của các từ thú, chim, cá? 
Tại sao? a.Nghĩa của từ động vật rộng hơn 
 nghĩa của các từ thú, chim, cá. Vì 
b. So sánh nghĩa của từ thú với nghĩa của phạm vi nghĩa của từ đó bao hàm 
các từ động vật, voi, hươu. phạm vi nghĩa của các từ thú, chim, 
c. Nghĩa của các từ thú, chim, cá rộng cá.
hơn nghĩa của những từ nào, hẹp hơn b. Nghĩa của từ thú hẹp hơn nghĩa của 
nghĩa của những từ nào? từ động vật nhưng rộng hơn nghĩa của 
 các từ voi, hươu.
 c. Nghĩa của các từ thú, chim, cá rộng 
 hơn nghĩa của các từ: voi, hươu; tu 
 hú, sáo; cá rô, cá thu, hẹp hơn nghĩa 
 của từ động vật.
Hoạt động 2: Hướng dẫn Hs tìm hiểu 
khái niệm từ ngữ nghĩa rộng, từ ngữ 2.Khái niệm từ nghĩa rộng, từ 
nghĩa hẹp. nghĩa hẹp
? Từ bài tập trên, em hãy cho biết một từ 
được coi là có nghĩa rộng khi nào? - Một từ ngữ được coi là có nghĩa 
Gv gọi Hs trả lời, Gv nhận xét và chốt rộng( động vật) khi phạm vi nghĩa 
ý. của từ đó bao hàm phạm vi nghĩa của 
? Một từ được coi là có nghĩa hẹp khi một số từ ngữ khác( thú, chim, cá). nào? - Một từ được coi là có nghĩa hẹp 
Hs trả lời, Gv nhận xét dựa trên phân (thú, chim, cá) khi phạm vi nghĩa của 
tích ví dụ. nó được bao hàm trong phạm vi 
 nghĩa của một từ ngữ khác( động 
? Có phải một từ chỉ có nghĩa rộng hoặc vật).
chỉ có nghĩa hẹp? - Một từ ngữ có nghĩa rộng (thú) với 
Gv nhận xét câu trả lời của Hs và chốt những từ ngữ này(voi, hươu), đồng 
ý. thời có thể có nghĩa hẹp đối với một 
 từ ngữ khác(động vật).
 II.Luyện tập:
Hoạt động 3:
Hướng dẫn Hs làm bài tập luyện tập
Chia lớp thành 4 nhóm thảo luận 4 bài tập 1. Bài tập 1
trong SGK. Hs thảo luận và lên bảng trình a. Y phục
bày.
Gv nêu yêu cầu của bài tập 1( nhóm 
 Quần Áo
1): Lập sơ đồ thể hiện cấp độ khái quát 
của nghĩa từ ngữ theo các từ cho sẵn:
a. Y phục, quần, áo, quần đùi, quần dài, 
 Quần đùi Quần dài Áo dài Áo sơ mi
áo sơ mi, áo dài. 
b. Vũ khí, súng, bom, súng trường, đại 
bác,bom ba càng, bom bi.
 b. Vũ khí
 Súng bom
Gv nêu yêu cầu của bài tập 2( Nhóm 
2) Súng trường đại bác bom bi bom 
 ba càng
 2. Bài tập 2
 Từ ngữ có nghĩa rộng( khái quát) so 
 với nghĩa các từ cho sẵn:
 a. Chất đốt
 b. Nghệ thuật
 c. Thức ăn
Gv nêu yêu cầu của bài tập 3( Nhóm d. Nhìn
3) e. Đánh 3. Bài tập 3:Từ ngữ có nghĩa được 
 bao hàm trong phạm vi nghĩa của mỗi 
 từ ngữ:
 - Xe cộ: ô tô, xe máy, xe đạp,...
 - Kim loại: vàng, bạc, đồng, sắt,...
Gv nêu yêu cầu của bài tập 4( Nhóm - Hoa quả:cam, quýt, chuối, dừa,...
4) - Mang: xách, khiêng,vác,...
*Gv gọi các nhóm nhận xét bài làm của 
nhóm bạn và giải thích rõ đáp án của 4. Bài tập 4
mình. Sau đó Gv chốt đáp án. Những từ ngữ không thuộc phạm vi 
 nghĩa của mỗi nhóm từ ngữ:
 - thuốc chữa bệnh: thuốc lào
 - giáo viên: thủ quỹ
 - bút: bút điện
Gv yêu cầu Hs suy nghĩ và trả lời câu - hoa: hoa tai
hỏi bài tập 5.
Gọi Hs trả lời, giải thích thêm về nghĩa 5. Bài tập 5
của các từ: - Từ có nghĩa rộng: khóc
-nức nở: khóc ngất lên từng cơn, không - Từ có nghĩa hẹp: nức nở, sụt sùi, 
kềm lại được. thút thít, hu hu,... 
-sụt sùi: tiếng khóc nhỏ kéo dài, vẻ ngậm 
ngùi như cố giấu, cố nén nỗi đau lòng.
Gv tiếp tục yêu cầu Hs tìm thêm một số 
từ ngữ có nghĩa hẹp so với từ khóc.
 • Em hãy tìm các từ ngữ thuộc 
 cùng phạm vi nghĩa trong Sgk 
 văn học (sinh học).
 • So sánh phân tích các cấp độ 
 khái quát về nghĩa của từ ngữ 
 vừa tìm .
 4.Củng cố
 Thế nào là từ ngữ nghĩa hẹp, từ ngữ nghĩa rộng, lấy ví dụ minh họa.
 5.Dặn dò - Nắm được thế nào là từ ngữ nghĩa rộng, từ ngữ nghĩa hẹp; biết lấy ví dụ 
 minh họa, đồng thời biết phân biệt các từ ngữ nghĩa rộng, nghĩa hẹp.
 - Soạn bài tiếp theo Tính thống nhất về chủ đề của văn bản:
 +Chủ đề của văn bản là gì?
 +Văn bản có tính thống nhất về chủ đề khi nào?
 +Các bài tập liên quan đến tính thống nhất về chủ đề của văn bản.
 IV.Rút kinh nghiệm
 ............................................................................................................................
 ..................................................................................................................................
 ..................................................................................................................................
 ..................................................................................................................................
 ..................................................................................................................................
 ..................................................................................................................................
 ..................................................................................................................................
 .........................................................................................................................
Ngày soạn : 1/8/19
Ngày day : 14/8/19
Tiết : 4.Tuần 1 TÍNH THỐNG NHẤT VỀ CHỦ ĐỀ CỦA VĂN BẢN
 I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 
 1. Kiến thức
 - Chủ đề văn bản.
 - Những thể hiện của chủ đề trong một văn bản. 
 2. Kĩ năng
 - Đọc - hiểu và khả năng bao quát toàn bộ văn bản.
 - Trình bày một văn bản (nói, viết) thống nhất về chủ đề.
 3. Thái độ
 - Biết viết một văn bản đảm bảo tính thống nhất về chủ đề.
 4. Năng lực: Giải quyết vấn đề, giao tiếp, hợp tác, tạo lập văn bản
 II. CHUẨN BỊ
 1. Giáo viên: Đọc tư liệu, soạn bài, sưu tầm các ví dụ. 
 2. Học sinh: Đọc ví dụ, soạn bài theo hướng dẫn. 
 III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 
 1. Ổn định lớp: (1 phút) 
 2. Kiểm tra bài cũ: (1 phút) 
 - GV kiểm tra sự chuẩn bị bài ở nhà của HS. 
 3. Dạy và học bài mới
 Hoạt động Nội dung 
 Hoạt động của thầy
 của trò cần đạt
3.1 Hoạt động 1: Khởi động
Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng chú ý cho HS.
Phương pháp: Thuyết trình
Kĩ thuật dạy học: Trình bày một phút
Thời gian: 1 phút
 TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n lµ 1 trong nh÷ng ®Æc tr­ng quan 
träng t¹o nªn VB. §Æc tr­ng nµy cã liªn hÖ mËt thiÕt víi tÝnh m¹ch l¹c, tÝnh liªn 
kÕt mµ c¸c em ®· häc ë líp 7. VËy thÕ nµo lµ tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n 
b¶n, nã thÓ hiÖn ë nh÷ng ph­¬ng diÖn nµo? §ã lµ néi dung bµi häc h«m nay.
Điều chỉnh, bổ sung
...................................................................................................................................... 
3.2 Hoạt động hình thành kiến thức mới: Hình thành khái niệm chủ đề và 
thấy được tính thống nhất của chủ đề trong một văn bản
Mục tiêu: Chủ đề của văn bản và những thể hiện của nó trong một văn bản.
Phương pháp: Vấn đáp, giải thích, minh họa, nêu và giải quyết vấn đề, ... 
Kĩ thuật: Động não
Thời gian: 18 phút HĐ Nội dung cần 
 Hoạt động của thầy
 của trò đạt
 I. CHỦ ĐỀ 
 CỦA VĂN 
? TruyÖn vÒ vÒ ai ? VÒ viÖc g× ? BẢN
- KÓ vÒ nh©n vËt “t«i” trong ngµy ®Çu tiªn ®i häc. §äc 1. Ví dụ : 
? Trong v¨n b¶n, t¸c gi¶ nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm s©u v¨n b¶n Văn bản Tôi đi 
s¾c nµo trong thêi th¬ Êu cña m×nh ? Tr¶ lêi học
 - KØ niÖm trªn ®­êng tíi tr­êng.
 - KØ niÖm khi ®Õn tr­êng
 - KØ niÖm trong líp häc
? Sù håi t­ëng Êy gîi lªn nh÷ng Ên t­îng g× trong 
lßng t¸c gi¶ ?
 - Sù håi t­ëng Êy gîi lªn c¶m gi¸c b©ng khu©ng, 
xao xuyÕn kh«ng thÓ nµo quªn vÒ t©m tr¹ng n¸o nøc, 
bì ngì cña nh©n vËt “t«i”' trong buæi s¸ng vÒ ngµy ®Çu 
tiªn ®i häc.
  Lµ chñ ®Ò cña v¨n b¶n.
? Nªu chñ ®Ò cña v¨n b¶n T«i ®i häc ?
 - TruyÖn kÓ vÒ kØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®i häc víi 
nh÷ng Ên t­îng trong s¸ng, ®Ñp ®Ï cña nh©n vËt “t«i”'.
? Chñ ®Ò cña v¨n b¶n lµ g× ? 
 - Chñ ®Ò lµ vÊn ®Ò c¬ b¶n, vÊn ®Ò trung t©m ®­îc - Kể về kỉ 
t¸c gi¶ nªu lªn, ®Æt ra qua néi dung cô thÓ cña t¸c phÈm niệm ngày đầu 
v¨n häc.
 §äc tiên đi học với 
? T×m chñ ®Ò cña v¨n b¶n Cæng tr­êng ra vµ Cuéc những ấn 
chia tay cña nh÷ng con bóp bª ? ghi nhí
 tượng trong 
 1. T©m sù thÇm kÝn cña ng­êi mÑ trÎ tr­íc ngµy Tr¶ lêi
 sáng, đẹp đẽ 
khai tr­êng ®Çu tiªn cña con.
 của nhân vật 
 2. Cuéc chia tay ®Çy c¶m ®éng gi÷a 2 anh em 
Thµnh vµ Thñy. “tôi”. 
? Theo em, chñ ®Ò vµ ®Ò tµi cã gièng nhau kh«ng ? => chủ đề
 - §Ò tµi: chÊt liÖu cung cÊp cho nhµ v¨n ®Ó nhµ 2. Ghi nhớ 1 : 
v¨n x©y dùng chñ ®Ò cho t¸c phÈm. sgk/ 12
 - Chñ ®Ò ®­îc hiÓu gåm c¶ néi dung vµ ®Ò tµi.
 Nghe
V¨n b¶n T«i ®i häc viÕt vÒ ®Ò tµi: ngµy ®Çu tiªn ®i häc.
V¨n b¶n T«i ®i häc nãi lªn nh÷ng kØ niÖm cña t¸c gi¶ 
vÒ buæi tùu tr­êng ®Çu tiªn.
 Tr¶ lêi, 
? C¨n cø vµo ®©u mµ em biÕt nh­ vËy ?
 ghi
- C¨n cø vµo nhan ®Ò, c¸c tõ ng÷ vµ c¸c c©u trong v¨n 
b¶n. ? Nhan ®Ò T«i ®i häc gióp ta hiÓu g× khi ®äc v¨n b¶n 
?
 - Gióp ta hiÓu ngay néi dung v¨n b¶n nãi vÒ 
chuyÖn ®i häc.
GV: V¨n b¶n T«i ®i häc tËp trung håi t­ëng l¹i t©m 
tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt “t«i” trong 
buæi tùu tr­êng dÇu tiªn.
? H·y t×m c¸c tõ ng÷ chøng tá t©m tr¹ng ®ã in s©u 
trong lßng nh©n vËt t«i suèt cuéc ®êi ?
 - §¹i tõ t«i vµ c¸c tõ ng÷ biÓu thÞ ý nghÜa ®i häc 
®­îc lÆp ®i lÆp l¹i nhiÒu lÇn: lÇn ®Çu tiªn ®Õn tr­êng, ®i 
häc , ...
 - C¸c c©u ®Òu nh¾c ®Õn nh÷ng kØ niÖm cña buæi 
tùu tr­êng ®Çu tiªn trong ®êi:
 H«m nay t«i ®i häc. II. TÍNH 
 H»ng n¨m cø vµo cuèi thu ... lßng t«i laÞ nao nøc THỐNG 
nh÷ng kØ niÖm m¬n man cña buæi tùu tr­êng. NHẤT CỦA 
 T«i quªn thÕ nµo ®­îc nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng CHỦ ĐỀ 
Êy . VĂN BẢN 
 Hai quyÓn vë míi ®ang ë trªn tay t«i ®· b¾t ®Çu V¨n b¶n T«i ®i 
thÊy nÆng . häc
 T«i bÆm tay gh× thËt chÆt, nh­ng mét quyÓn vë - TÝnh thèng 
còng xÖch ra vµ chªnh ®Çu chói xuèng ®Êt,... nhÊt thÓ hiÖn 
 => GV chèt l¹i. ë: 
? T×m c¸c tõ ng÷, c¸c chi tiÕt nªu bËt c¶m gi¸c míi l¹ 
xen lÉn bì ngì cña nh©n vËt t«i khi cïng mÑ ®i ®Õn + Nhan ®Ò.
tr­êng, khi cïng c¸c b¹n ®i vµo líp ? Tr¶ lêi 
 * Trªn ®­êng ®i häc:
 - C¶m nhËn vÒ con ®­êng: quen ®i l¹i l¾m lÇn nay 
thÊy l¹ , c¶nh vËt xung quanh ®Òu thay ®æi.
 - Thay ®æi hµnh vi: léi qua s«ng th¶ diÒu, ®i ra 
®ång n« ®ïa nay ®i häc, cè lµm nh­ mét häc trß thùc 
sù “tay bÆm gh× hai quyÓn s¸ch, ®ßi mÑ cÇm bót th­íc”.
 * Trªn s©n tr­êng: 
 - C¶m nhËn vÒ ng«i tr­êng: nhµ tr­êng cao r¸o, 
s¹ch sÏ h¬n c¸c nhµ trong lµng, võa xinh x¾n, võa oai 
nghiªm nh­ ®×nh lµng Hßa Êp, s©n tr­êng réng, cao + C¸c tõ ng÷ 
h¬n vµ “lßng ®©m ra lo sî vÈn v¬” then chèt ®­îc 
 - Nghe mét håi trèng thóc vang thÊy ch¬ v¬, hai lÆp ®i lÆp l¹i.
ch©n dÒnh dµng, toµn th©n run run theo nhÞp b­íc. 
Nghe thÇy hiÖu tr­ëng gäi tªn m×nh th× giËt m×nh, lóng