Giáo án Ngữ văn 8 tiết 69, 70: Nguyễn Quang Sáng, cuộc đời và sự nghiệp

Tuần 18 – Tiết 69-70 
NGUYỄN QUANG SÁNG, CUỘC ĐỜI VÀ SỰ NGHIỆP
A> KẾT QUẢ CẦN ĐẠT : 
- Nắm được những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp văn học của nhà văn Nguyễn Quang Sáng .
- Trên cơ sở những hiểu biết về nội dung cốt truyện , thấy được những giá trị cơ bản của tiểu thuyết Mùa gió chướng.
- Qua đoạn trích, hiểu biết thêm về cuộc chiến đấu của quân dân miền Nam trên chiến trường miền Tây Nam Bộ chống bọn Mĩ – ngụy .
* Thái độ : Biết trân trọng những chiến sĩ cách Mạng .
B> CHUẨN BỊ : 
- Giáo viên : Tư liệu tham khảo có liên quan đoạn trích .
- Học sinh : bài soạn 
C> PHƯƠNG PHÁP :
- Thuyết trình , phân tích , nêu vấn đề .
- Kĩ thuật : động não , hỏi và trả lời , đọc , hợp tác .
D> TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG :
1) Bài mới : 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG BÀI HỌC
GV : Tröôùc khi vaøo tieát hoïc thaày cho maáy em nghe vaø xem baøi haùt “ Veà mieàn thöông nhôù”.Trong quaù trình maáy em xem , löu yù trong baøi haùt coù noùi ñeán nhöõng ñòa danh naøo .
? Nghe vaø xem baøi haùt em coù caûm nhaän gì veà vuøng ñaát An Giang ? 
-> Hoïc sinh traû lôøi theo caûm nhaän
GV :An Giang là vùng đất đẹp , có núi và đồng bằng, thuận lợi cho việc trồng lúa , du lịch . Cũng từ vùng đất này đã sản sinh nhiều bật anh tài : nhà văn có , nhạc sĩ có , nhà cách mạng có . 
Ví dụ như : 
- Nhà văn Mai Văn Tạo quê Châu Đốc
- Nhà thơ Viễn Phương quê Tân Châu 
- Nhà văn Anh Đức Quê Châu Thành 
- Nhạc sĩ Hoàng Hiệp
- Nhà cách mạng lớn của quê hương An Giang Chủ tịch Tôn Đức Thắng.
 ? ÔÛ thò traán Myõ Luoâng queâ cuûa chuùng ta em bieát coù nhaø vaên naøo?
 -> Nguyeãn Quang Saùng 
GV : Vaäy ñeå hieåu roõ hôn oâng Nguyeãn Quang saùng xuaát thaân trong gia ñình nhö theá naøo , söï nghieäp saùng taùc cuûa oâng ñaõ coù nhöõng thaønh töïu gì . Hoâm nay thaày troø chuùng ta tìm hieåu Nguyeãn Quang Saùng , cuoäc ñôøi vaø söï nghieäp .
GV : Tröôùc khi ñi vaøo tìm hieåu Nguyeãn Quang Saùng , cuoäc ñôøi vaø söï nghieäp , thaày cho maáy em xem moät tö lieäu noùi veà cuoäc ñôøi cuûa Nguyeãn Quang Saùng luùc nhoû -> lôùn leân ñi boä ñoäi
GV : Cuoäc ñôøi cuûa oâng sinh ra vaø lôùn leân nhö theá . Ñeå hieåu roõ hôn chuùng ta ñi vaøo tìm hieåu phaàn taùc giaû 
? Neâu nhöõng neùt chính veà taùc giaû Nguyeãn Quang Saùng ?
 -> Nguyeãn Quang Saùng sinh ngaøy 12 thaùng 01 naêm 1932 taïi xaõ Myõ Luoâng ,Chôï Môùi , An Giang
-1946 xung phong vaøo boä ñoäi choáng Phaùp, laøm lieân laïc, tham gia nhieàu traän ñaùnh 
- 1948, oâng ñöôïc cöû ñi hoïc theâm vaên hoùa . 
- 1950, oâng coâng taùc taïi Boä Tö leänh mieàn Taây Nam Boä, nghieân cöùu toân giaùo
- 1955, oâng taäp keát ra Baéc , laøm caùn boä phoøng Vaên ngheä Ñaøi Tieáng noùi Vieät Nam .
- 1958, coâng taùc ôû Hoäi Nhaø vaên Vieät Nam, laøm bieân taäp vieân .
- 1966, trôû veà chieán tröôøng mieàn Nam, laøm caùn boä saùng taùc cuûa Hoäi Vaên Ngheä Giaûi phoùng. 
- Mieàn Nam giaûi phoùng ( 4/1975 ) oâng trôû laïi Thaønh Phoá Hoà Chí Minh , giöõ chöùc Toång thö kí Hoäi nhaø vaên .
- Hieän nay, oâng soáng taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh .
? Nhöõng saùng taùc cuûa oâng baét nguoàn töø ñaâu ?
 -> kí öùc töø thôøi nieân thieáu , nhöõng naêm thaùng hoaït ñoäng caùch maïng.
GV : tröôùc khi tìm hieåu söï nghieäp saùng taùc , chuùng ta xem moät ñoaïn tö lieäu cuûa Nguyeãn quang Saùng , oâng noùi gì khi vieát taùc phaåm cuûa oâng .
? Neâu nhöõng taùc phaåm tieâu bieåu cuûa Nguyeãn Quang saùng ?
*Truyeän vaø kí : Chieác löôïc nhaø (1968)
 Doøng soâng thô aáu (1985)
 Boâng caåm thaïch (1969) 
 Ñaát löûa (1963)
 Con chim vaøng (1957)
 Ngöôøi queâ höông (1958)
 Nhaät kí ngöôøi ôû laïi (1962)
 Caâu chuyeän beân traän ñòa phaùo (1966) 
 Muøa gioù chöôùng (1975), ..
* Kòch baûn phim : Muøa gioù chöôùng (1977) 
 Caùnh ñoàng hoang (1978)
 Muøa nöôùc noåi (1986)
 Doøng soâng haùt (1988)
 Thôøi thô aáu (1995), 
 Nhö moät huyeàn thoaïi (1995), .
GV : Chuùng ta vöøa tìm hieåu tieåu söû vaø söï nghieäp saùng taùc cuûa nhaø vaên Nguyeãn Quan Saùng , ñeå hieåu roõ theâm veà nhaø vaên chuùng ta ñi tìm hieåu taùc phaåm “ Muøa gioù chöôùng” 
GV : Muøa nöôùc noåi , hai chieán só Naêm Bôø vaø Thaéng ñöôïc treân cöû veà coâng taùc ôû moät ñòa phöông ôû Mieàn Taây Nam Boä . Naêm Bôø gaëp laïi ngöôøi yeâu laø Saùu Linh . Hoï baét tay vaøo cuoäc chieán ñaáu cuûa bon Myõ Nguïy . 
	Tieâu bieåu cho löïc löôïng choáng phaù caùch maïng laø ñaïi uùy Long , Long thuoäc gia ñình ñòa chuû voán maâu thuaån vôùi caùch maïng . Long raát tích cöïc dieät coäng .
	Ñöôïc söï hoã trôï cuûa boä ñoäi chính quy , du kích xaõ ñoàng loaït taán coâng , ñoät nhaäp vaøo nhaø baét soáng ñaïi uùy Long . Moät caùnh quaân khaùc tieâu dieät chi khu boïn giaëc . Cuoäc chieán thaéng lôïi .
Giaù trò noäi dung : Taùc phaåm laø böùc tranh veà cuoäc khaùng chieán choáng Myõ cuûa nhaân daân mieàn Taây Nam Boä . Toá caùo boïn Myõ – nguïy trong vieäc taøn phaù ruoäng vöôøn, buoäc daân boû laøng vaøo aáp chieán löôïc . Phaûn aùnh tinh thaàn ñaáu tranh anh duõng , kieân cöôøng cuûa quaân daân Mieàn Nam .
Giaù trò ngheä thuaät : taùc phaåm mang tính söû thi , hoøa quyeän vôùi neùt laõng maïn tröõ tình ( tình ñoàng ñoäi , tình yeâu )
GV : Taùc phaåm muøa gioù chöôùng coù nhieàu chöông , hoâm nay chuùng ta tìm hieåu chöông 27 . Moät traän choáng caøn .
GV goïi 2- 3 hs ñoïc ñoaïn trích “ Moät traän choáng caøn”
? Noäi dung ñoaïn trích noùi gì ? 
 -> Noùi veà moät traän choáng caøn giöõa quaân ta vaø quaân ñòch.
GV : traän caøn ñoù nhö theá naøo 
? Toùm taét noäi dung coát truyeän ñoaïn trích ?
-> HS toùm taét
GV : Noäi dung coát truyeän ñoaïn trích noùi veà traän caøn cuûa boïn Myõ Nguïy vaøo vuøng caên cöù caùch Maïng dieãn ra trong muøa nöôùc noåi
GV: Trong caøn giöõa quaân ta vaø quaân ñòch phaûi noùi ñeán moái töông quan veà löïc löôïng, vuõ khí , tinh thaàn .
GV : Tröôùc heát chuùng ta tìm hieåu löïc löôïng cuûa ñòch .
? Löïc löôïng cuûa quaân ñòch nhö theá naøo ? 
-> Nhieàu
? Löïc löôïng cuûa quaân ta
-> Ít
GV : Löïc löôïng cuûa hai beân nhö theá , coøn vuõ khí thì sao.
? Vuõ khí cuûa quaân ñòch nhö theá naøo ? 
-> Hieän ñaïi
? Vuõ khí cuûa quaân ta nhö theá naøo ? 
-> Thoâ sô
GV : ? Löïc löôïng cuûa quaân ñòch huøng maïnh , vuõ khí hieän ñaïi , nhöng tinh thaàn chieán ñaáu cuûa hoï theá naøo ?
-> HS thaûo luaän hai em ngoài cuøng (2 phuùt )
-> Run sôï , heøn nhaùt
? Theå hieän ôû chi tieát naøo trong ñoaïn trích 
-> Luùc ñaàu haêng haùi nhöng roài khi chieác ñaàu bò vöôùng thì caùc chieác coøn laïi quay ñaàu boû chaïy 
GV : 
? Quaân ñòch run sôï coøn quaân ta thì sao ?
-> Tinh thaàn chieán ñaáu duõng caûm 
? Tinh thaàn chieán ñaáu duõng caûm cuûa quaân ta theå hieän ôû chi tieát naøo 
-> Ngoài tröôùc muõi xuoàng,bình tónh quan saùt haønh ñoäng cuûa ñòch, noân noùng ñöôïc noå suùng ngay. 
-> Tröïc thaêng baén nhö raûi ñaù xuoáng maët nöôùc , du kích laïi laën xuoáng , laën heát hôi thì troài leân laáy hôi laïi laën tieáp .
GV : Qua tìm hieåu veà löïc löôïng, vuõ khí , tinh thaàn chieán ñaáu .
? Em cho bieát keát quaû traän choáng caøn nhö theá naøo ?
-> Quaân ñòch thaát baïi, quaân ta toaøn thaéng 
? Söï thaát baïi cuûa quaân ñòch ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo trong ñoaïn trích ?
-> 12 chieác ñaâm thaúng vaøo khu vöôøn, chieác ñaàu bò vaáp phaûi sôïi daây theùp caêng ngaàm döôùi maët nöôùc, nhaøo loän, hai thaèng loùp ngoùp, hai chieác sau vaáp theo nhöng khoâng nhaøo loän, cuõng khoâng theå döøng laïi, ñaâm thaúng vaøo khuvöôøn coù gaøi saün löïu ñaïn, caùc chieác kia quay ñaàu chaïy
? Qua caùch laøm treân maø quaân ñòch thaát baïi. Töø ñoù em thaáy chieán só caùch maïng coù ñöôïc phaåm chaát gì
-> Thoâng minh, saùng taïo 
? Qua caùch laøm cuûa chieán só caùch maïng vaø baûng phaân tích dieãn bieán traän choáng caøn, em thaáy taùc giaû söû duïng ngheä thuaät gì trong ñoaïn trích ? 
-> So saùnh , mieâu taû.
GV : “Noù baén thì chuùng toâi laën. Laën heát hôi , laïi troài leân, laáy hôi, laën xuoáng. Noù baén khu vöôøn ñeán taû tôi nhöng maët nöôùc thì vaãn y nguyeân.”
? Em hieåu nhö theá naøo veà nhöõng caâu noùi naøy ?
-> Duø gian nan, vaát vaû, hi sinh nhöng du kích caùch maïng vaãn khoâng chuøn böôùc,vaãn giöõ nguyeân tinh thaàn chieán ñaáu cuûa mình
-> Duø ñòch coù taán coâng nhö theá naøo thì ñoäi du kích vaãn giöõ ñöôïc bình yeân , vaãn giöõ cho moâi tröôøng nguyeân veïn nhö ban ñaàu , khoâng thay ñoåi .
? Vôùi yù nhö theá taùc giaû coøn söû duïng ngheä thuaät gì 
-> AÅn duï
GV : Chuùng ta phaân tích veà löïc löôïng , vuõ khí , tinh thaàn , nhöng chuùng ta khoâng bieát traän choáng caøn dieãn ra ôû ñaâu .
? Cuoäc choáng caøn dieãn ra ôû ñaâu .
-> Muøa nöôùc noåi .
? Muøa nöôùc noåi ñem laïi cho ta lôïi ích gì .
-> Phuø sa , thuûy saûn .
? Nöôùc noåi mang laïi phuø sa, thuûy saûn nhöng noù ñem laïi khoù khaên gì cho du kích ta ?
-> Soáng vaø chieán ñaáu treân maët nöôùc .
? Töø ñoù em thaáy chieán tröôøng vuøng Taây Nam Boä coù gì khaùc so vôùi caùc chieán tröôøng vuøng khaùc ?
-> Chieán tröôøng vuøng Taây Nam boä dieãn ra vaøo muøa nöôùc noåi caùc chieán tröôøng khaùc dieãn ra treân caïn, trong röøng
GV : Chuùng ta hieåu theâm chæ ôû muøa nöôùc noåi môùi khaùc vôùi caùc chieán tröôøng vuøng khaùc , coøn maáy muøa coøn laïi laø gioáng .
? Vaäy taùc giaû vieát ñoaïn môû ñaàu cuûa ñoaïn trích coù taùc duïng gì ?
-> Giôùi thieäu vôùi ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe boái caûnh dieãn ra cuoäc chieán,thaáy ñöôïc söï hi sinh , vaát vaû cuûa nhaân daân mieàn Nam choáng laïisöï ñaøn aùp, yù ñoà dôøi daân laäp aáp cuûa keû ñòch .
GV : chuùng ta thaáy ñöôïc traän choáng caøn dieãn ra gaây go vaø aùc lieät .
? Qua tìm hieåu em haõy neâu yù nghóa cuûa ñoaïn trích ?
GV : Chuùng ta vöøa tìm hieåu moät traän choáng caøn , yù nghóa cuûa ñoaïn trích .
? Em haõy neâu khaùi quaùt laïi giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa ñoaïn trích ?
-> HS traû lôøi theo ghi nhôù 
GV : ñeå kieåm tra laïi kieán thöùc vöøa hoïc 
? Em haõy veõ baûn ñoà tö duy Nguyeãn Quang Saùng , cuoäc ñôøi vaø söï nghieäp ?
HS thaûo luaän laøm nhoùm trong voøng 5 phuùt .
GV: Nhö caùc em ñaõ bieát , kí öùc thôøi nieân thieáu vaø voán soáng laø nguoàn caûm höùng baát taän cuûa Nguyeãn Quang Saùng . Vaäy thôøi nieân thieáu cuûa oâng gaén lieàn vôùi nhöõng hình aûnh gì ?
-> Doøng soâng 
GV : Cho học sinh nghe bản nhạc “ Trở về dòng sông tuổi thơ” của Hoàng Hiệp .
GV : vaäy chuùng ta ñi vaøo ñoïc taùc phaåm “ Doøng soâng thô aáu” , ñeå xem trong taùc phaåm naøy oâng noùi ñieàu gì .
? Xaùc ñònh ngoâi keå trong taùc phaåm?
-> Ngoâi thöù nhaát 
? Trong taùc phaåm vöøa ñoïc , taùc giaû nhôù veà ñieàu gì ?
-> Quang caûnh hoäi cuùng ñình . 
? Em haõy dieãn taû laïi quang caûnh hoäi cuùng ñình ngaøy xöa trong truyeän keå ?
-> Raèm thaùng saùu , thì coù leã cuùng ñình , ..trai gaùi khoe saéc , khoe taøi , 
? Qua ñoù, em nhaän thaáy cuùng ñình ngaøy nay coù ñieåm gì gioáng vaø khaùc ngaøy xöa
-> Hình thöùc vaø leã nghi ñeàu gioáng , nhöng cuùng ñình ngaøy nay nhaø nöôùc ta toå chöùc nhöõng troø chôi mang tính laønh maïnh , giaùo duïc cao nhö : ñaù banh , keùo co , ñaåy gaäy , .
GV : Chuùng ta thöôøng thaáy tröôùc maët ñình laø con ñöôøng , qua con ñöôøng ñaù laø beán soâng , beân kia soâng laø raëng caây cuûa cuø lao . 
? Vaäy doøng soâng nôi taùc giaû soáng thôøi nieân thieáu ñöôïc keå laïi qua nhöõng chi tieát naøo ? 
Doøng soâng Cöûu Long chaûy qua laøng mang theo phuø sa , ngaàu ñoû .
Döôùi beán moãi nhaø ñeàu coù caùi gaùo döøa ñeå muùc nöôùc soâng maø uoáng .
Ngöôøi ñi xuoàng treân soâng , khi muoán uoáng nöôùc , hoï loät caùi noùn laù ñoäi treân ñaàu , möùc nöôùc , roài uùp maët xuoáng , uoáng öøng öïc . 
Ba möôi naêm ñi xa , nhieàu luùc toâi theøm ñöôïc uoáng nöôùc theo caùi kieåu nhö vaäy .
GV : Doøng soâng trong kí öùc cuûa taùc giaû laø hieàn hoøa , eâm ñeàm , nöôùc trong maùt meû .
? Baây giôø maáy em thaáy doøng soâng nôi chuùng ta soáng nhö theá naøo ?
oâ nhieãm , nöôùc khoâng coøn saïch trong nhö ngaøy xöa .
? Baûn thaân chuùng ta soáng gaàn bôø soâng , chuùng ta phaûi laøm gì ?
-> Khoâng vöùt raùc xuoáng soâng , 
I> TAÙC GIAÛ :
1) Tieåu söû vaø nghieäp vaên : 
- Nguyeãn Quang Saùng sinh ngaøy 12 thaùng 01 naêm 1932 taïi xaõ Myõ Luoâng ,Chôï Môùi , An Giang
- Ông giác ngộ và đi theo cách mạng từ rất trẻ .
2) Sự nghiệp sáng tác :
- Truyện và kí 
- Kịch bản phim 
II> TÁC PHẨM MÙA GIÓ CHƯỚNG : 
1)Moät traän choáng caøn :
Quân địch
Quân ta
Lực lượng
Nhiều
ít
Vũ khí
Hiện đại
Thô sơ
Tinh thần
Hèn nhát
Dũng cảm
-> Quân địch thất bại , quân ta toàn thắng .
2) Ý nghĩa của đoạn trích :
 Ñoaïn trích phaûn aùnh tinh thaàn ñaáu tranh kieân cöôøng cuûa quaân daân ta choáng laïi söï ñaøn aùp, yù ñoà dôøi daân laäp aáp cuûa keû ñòch 
III> TỔNG KẾT : 
 Ghi nhôù : tö lieäu / trang 5
Đọc thêm 
DÒNG SÔNG THƠ ẤU
2) Hướng dẫm tự học :
Toùm taét laïi vaên baûn Moät traän choáng caøn, ngaén hôn .
 Ñoïc laïi vaên baûn Moät traän choáng caøn, Doøng soâng thô aáu
 Veõ laïi baûn ñoà tö duy, tieát hoïc sau noäp laïi