Giáo án Ngữ văn 8 tiết 33, 34 bài 9: Hai cây phong

Ngày soạn : 20/10/ 04	TUẦN 9
Tiết 33, 34	BÀI 9
	I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT :
	Giúp HS :
	-- Cảm thụ đựơc vẻ đẹp " Hai cây phong " qua nghệ thuật miêu tả kết hợp với liên tưởng, tạo nên chất trữ tình, chất thơ ; tình yêu cảnh sắc thiên nhiên chan hoà với tình yêu quê hương, gắn liền với tình cảm " Ăn quả nhớ kẻ trồng cây " .
	-- Tìm hiểu vai trò nổi bật của các yếu tố miêu tả, biểu cảm làm thành vẻ đẹp và sức truyền cảm riêng của văn bản tự sự này .
	-- Bồi dưỡng tình yêu văn học, yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống .
	II . CHUẨN BỊ :
	GV : Đọc tài liệu tham khảo, SGV, soạn giáo án .
	HS : Đọc văn bản , trả lời câu hỏi SGK
	III . TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC :
	1. ỔN ĐỊNH (1) Kiểm tra sĩ số, tác phong HS
	2. KIỂM TRA BÀI (5)
	? Tại sao nói chiếc lá do Bơ Men vẽ là 1 kiệt tác ?
	? Điều gì đã làm cho Giôn Xi khỏi bệnh, trở nên yêu đời, yêu cuộc sống ?
	? Nhận xét nghệ thuật của truyện ?
	3. BÀI MỚI 
	GIỚI THIỆU BÀI (1)
	Nằm trong khối Liên Bang Nga vĩ đại, Cộng hoà Cư -rơ -gư -xtan xa xôi và tươi đẹp có núi đồi và thảo nguyên, những dãy núi trập trùng và áng mây lơ lửng bên trên . Ở đó, có Ai -ma -tôp là nhà văn nổi tiếng với nhiều tác phẩm quen thuộc : Cây phong non trùm khăn đỏ, Người thầy đầu tiên, Con tàu trắng...Trong số các tác phẩm của ông, chúng ta may mắn được tìm hiểu Người thầy đầu tiên, một bài ca về tình thầy trò cao đẹp .
	Trong tiết học hôm nay, cô sẽ giới thiệu với các em 1 trích đoạn của tác phẩmnày 
TL
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
KIẾN THỨC
HOẠT ĐỘNG 1
HOẠT ĐỘNG1
I. ĐỌC -TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
+ Hướng dẫn HS đọc chú thích
lưư ý các chú thích 3,5,6,7,11, 14 và 15
* Tác giả, tác phẩm
-- Ai - ma- tôp (1928)là nhà văn nổi
5
? Dựa vào chú thích, hãy giới thiệu vài nét về tác giả ?
Trả lời
-- Ai - ma- tôp (1928)là nhà văn nổi tiếng của Cư - rơ - gư - xtan , một nước Cộng hoà vùng Trung Á thuộc Liên Xô trước đây.
tiếng của nước Cộng hoà Cư - rơ - gư - xtan thuộc Liên Xô trước đây.
--'' Hai cây phong" là phần đầu t/phẩm "Người thầy đầu tiên" của ông .
--'' Hai cây phong" là đoạn tríchø phần đầu t/phẩm "Người thầy đầu tiên" của ông .
8
+ Hướng dẫn đọc
GV đọc mẫu, yêu cầu HS đọc lại diễn cảm.
Đọc theo yêu cầu
HOẠT ĐỘNG 2
HOẠT ĐỘNG 2
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
? Trong văn bản , xuất hiện những loại hình ảnh nào?
? Trong đó nổi bật là những hình ảnh nào ?
Trả lời 
-- Văn bản Hai cây phong có 2 loại hình ảnh :
+ Hình ảnh thiên nhiên ( 2 cây phong và thảo nguyên )
+ Hình ảnh con người (nhân vật tôi và chúng tôi)
-- Nổi bật là nhân vật tôi và 2 cây phong.
1. HAI MẠCH KỂ LỒNG GHÉP :
-- Người kể xưng tôi kể về những xúc cảm tâm hồn riêng về 2 cây phong.
 7
? Căn cứ vào đại từ nhân xưng khi thì tôi,khi thì chúng tôi,hãy xác định 2 mạch kể phân biệt lồng vào nhau trong văn bản ?
-- Đoạn văn có 2 mạch kể vừa phân biệt vừa lồng vào nhau
+ Người kể xưng tôi ở phần đầu và cuối đoạn trích , khi kể về những xúc cảm tâm hồn riêng về 2 cây phong.
+ Người kể xưng chúng tôi ở giữa đoạn trích , khi thể hiện cảm xúc tập thể ( trong đó có tôi) về 2 cây phong và thảo nguyên.
+ Người kể xưng chúng tôi ở giữa đoạn trích , khi thể hiện cảm xúc tập thể ( trog đó có tôi) về 2 cây phong và thảo nguyên.
? Tác dụng của cách kể chuyện kết hợp 2 vai này như thế nào?
Cách kể này đã mở rộng cảm xúc vừa riêng vừa chung.
+ Phương thức biểu đạt :
? Có những phương thức biểu đạt nào đựơc sử dụng trong văn bản này ?
-- Kết hợp tự sự với miêu tả và biểu cảm
Kết hợp tự sự với miêu tả và biểu cảm
18
+ Gọi HS đọc đoạn giới thiệu về 2 cây phong
? Hai cây phong được giới thiệu qua những chi tiết nào ?
Đọc
Trả lơì
Giữa 1 ngọn đồi, có 2 cây phong lớn hiện ra trước mắt hệt như những ngọn hải đăng đặt trên núi.
2. HAI CÂY PHONG & KÍ ỨC TUỔI THƠ
-- Như những ngọn hải đăng đặt trên núi.
? Ở đây tác giả đãdùng nghệ thuật gì ?
? Tác dụng của biện pháp so sánh?
à Nghệ thuật so sánh
Thảo luận nhóm/ Hướng trả lời
-- Chỉ tín hiệu dẫn đường về làng 
-- Khẳng định vai trò ko thể thiếu của chúng đ/v những ng` đi xa về 
à Nghệ thuật so sánh -- Vào năm học cuối, bọn trẻ chạy ào lên phá tổ chim .
? Theo dõi đ/văn đặc tả 2 cây phong trong phần tiếp theo, hãy cho biết có gì đặc sắc trong cách miêu tả 2 cây phong ở đoạn này ?
-- Thể hiện niềm tự hào của dân làng về 2 cây phong .
Theo mạch kể của" chúng tôi", có 2 đoạn liên quan tới 2 cây phong trên đồi :
-- Vào năm học cuối cùng, trước kì nghỉ hè, bọn trẻ chạy ào lên phá tổ chim .
-- Khi bọn trẻ ngồi trên những cành cây cao, mở ra trước mắt bọn trẻ thế giới đẹp đẽ vô ngần của không gian bao la và ánh sáng.
-- Mở ra trước mắt bọn trẻ thế giới đẹp đẽ vô ngần của không gian bao la và ánh sáng .
--Hai cây phong khổng lồ với các mắt mấu, các cành cao ngang đến ngang tầm cánh chim bay, với bóng 
? Cách tả này cho thấy những tài nghệ gì của tác giả ?
-- Vẻ đẹp của 2 cây phong : 2 cây phong khổng lồ với các mắt mấu, các cành cao ngất, cao ngang đến ngang tầm cánh chim bay, với bóng râm mát rượi, nghiêng ngả đung đưa như muốn chào mời .
à Năng lực cảm nhận tinh tế
râm mát rượi, nghiêng ngả đung đưa như muốn chào mời .
à ngòi bút đậm chất hội hoạ, năng lực cảm nhận tinh tế
? Đoạn văn tả cảnh bọn trẻ trèo lên 2 cây phong để từ đó say mê khám phá thảo nguyên mênh mông phía sau làng có ý nghĩa gì ?
-- Hai cây phong là nơi hội tụ niềm vui tuổi thơ, nơi gắn bó chan hoà thân ái .
-- Hai cây phong là nơi tiếp sức cho tuổi thơ khám phá thế giới .
? Tại sao có thể nói người kể chuyện đã miêu tả 2 cây phong và quang cảnh nơi đây bằng ngòi bút đậm chất hội hoạ ? 
Bình :
 Hai cây phong tuy chỉ được phác hoạ đôi ba nét ,nhưng đúng là phác thảo của 1 hoạ sĩ , chất hoạ sĩ còn đựơc thể hiện rõ ở bức tranh thiên nhiên như được hiển hiện ra trước mắt : thảo nguyên hoang vu, chân trời xa thẳm biêng biếc, làn sương mờ đục, những dòng sông lấp lánh như những sợi chỉ bạc càng làm tăng thêm chất bí ẩn đầy sức quyến rũ của những miền đất lạ .
Hết tiết 1
-- Tác giả giúp hình dung bức tranh th/ nhiên với chân trời xa thẳm, thảo nguyên hoang vu,dòng sông lấp lánh, làn sương mờ đục,và lọt thỏm giữa ko gian bao la ấy là chuồng ngựa nông trang trông bé tí teo.
Tiết 2
Chuyển ý :
Trong mạch kể chuyện của tôi, 2 cây phong chiếm vị trí độc
3 .HÌNH ẢNH CON NGƯỜI
20
tôn lôi cuốn sự chú ý, làm cho say sưa ngây ngất, khơi nguồn cảm hứng cho con người .
? Nguyên nhân nào khiến 2 cây phong chiếm vị trí trung tâm và gây xúc động sâu sắc cho người kể chuyện như vậy ?
Trả lời
-- Hai cây phong gắùn bó với tình yêu quê hương tha thiếtù .
Nâng cao 
Hai cây phong gắn bó với những kỉ niệm xa xưa ở tuổi học trò :Tuổi trẻ của tôi đã để lại nơi ấy, bên cạnh chúng như 1 mảnh vỡ của chiếc gương thần xanh .Ấn tượng nổi bật của tôi trong mỗi lần về quê làđều coi bổn phận đầu tiên là từ xa đưa mắt tìm 2 cây phong thân thuộc ... Mong sao chóng về tới làng, chóng lên đồi mà đến với 2 cây phong !
?Em hiểu gì về trạng thái tâm hồn của người kể qua cảm xúc đó ?ù
-- Nhân vật tôi có tình cảm yêu quí đặc biệt đ/với 2 cây phong, cảm nhận 2 cây phong như người thân yêu .
-- Hai cây phong là hình ảnh trong sáng tươi đẹp, thân thuộc với tuổi thơ êm đềm của nhân vật nơi làng quê.
Yêu quí đặc biệt đ/với 2 cây phong .
-- Hai cây phong gắùn bó với tình yêu quê hương tha thiếtù .
? Ởcuối văn bản, 2 cây phong đựơc nhắc tới với 1 điều bí ẩn : người vô danh nào đã trồng nó với những ứơc mơ, hi vọng gì...
Chi tiết đó gợi cho em hiểu gì về nhân vật tôi ?
Bình :
Bằng trí tưởng tượng mãnh liệt, tâm hồn nhạy cảm trong sáng mang bản sắc quê hương, n/vật tôi đã bộc lộ tình yêu tha thiết sâu nặng dành cho thiên nhiên, con người và làng quê qua tình yêu quí 2 cây phong . 
-- Hai cây phong là nhân chứng của câu chuyện hết sức xúc động về người thầy đầu tiên Đuy- Sen và cô bé An -Tư -Nai gần 40 năm về trứơc : Chính thầy Đuy Sen đã đem 2 cây phong về trồng trên đồi cao cùng với Antư nai với ước mơ, hi vọng về sự trưởng thành của trẻ em làng Ku - Ru -Kêu , ko còn nghèp khổ thất học. trở thành những người hữu ích .
-- Hai cây phong gắn liền với tình yêu quí người thầy giáo cũ .
5
? Tại sao có thể nói trong mạch kể xen lẫn tả này, 2 cây phong đựơc miêu tả hết sức sống động, như 2 con người, và ko chỉ thông qua sự quan sát của nhà hoạ sĩ ?
Thảo luận nhóm
Hướng trả lời 
-- Hai cây phong được miêu tả hết sức sinh độngnhư 2 con người: tiếng lá reo, tiếng rì rào ...
-- Hai cây phong như có tiếng nói riêng, tâm hồn riêng, có khi thì thầm thiết tha nồng thắm, có khi im bặt 1 thoáng rồi khắp lá cành 
lại cất tiếng thở dài1 lượt như 
thương tiếc người nào
à Nhân hoá
5
HOẠT ĐỘNG 3
+ Hướng dẫn HS tổng kết
? Đọc văn bản , em cảm nhận được những vẻ đẹp nào của thiên nhiên và con người được phản ánh ?
? Nhận xét gì về vẻ đẹp nghệ thuật của văn bản ?
HOẠT ĐỘNG 3
Trả lời
-- Vẻ đẹp thân thuộc và cao quí của 2 cây phong .
-- Tấm lòng gắn bó tha thiết của con người với quê hương và với người thầy giáo cũ.
-- Ngòi bút đậm chất hội hoạ, tài miêu tả và biểu cảm trong khi kể chuyện
Ghi nhớ / SGK
5
CỦNG CỐ
+ Yêu cầu HS đọc Ghi nhớ
 Tích hợp 
? Trong văn học, tình yêu quê hương, đất nước có thể biểu hiện bằng cây cối, dòng sông, con đường...
Em hãy tìm 1 tác phẩm VH Việt Nam như thế ?
Gợi ý trả lời
-- Nhớ con sông quê hương (Tế Hanh)
-- Quê hương ( Tế Hanh )
-- Bên kia sông Đuống ( Hoàng Cầm)
 ...
5
Bài tập trắc nghiệm
Câu 1
Đoạn văn trích từ chỗ Trong làng tôi ko thiêùu gì các loại cây ..... gọi là" trường Đuy Sen"
thuộc phương thức biểu đạt chính nào ?
A . Tự sự
B . Miêu tả
C. Biểu cảm
D. Nghị luận
Câu 2
Theo em, người trồng 2 cây phong đã ước mơ điều gì ?
A. Ước mơ cô học trò bé nhỏ như cây thông non ko ngừng phát triển .
B. Ước mơ cô học trò bé nhỏ sẽ đứng vững trước phong ba bão táp cuộc đời.
C. Ước mơ cô học trò bé nhỏ sẽ lớn lên, tiếp tục học hành và trở thành người tốt .
D. Tất cả đều đúng
Đáp án
Câu 1 : C
Câu 2 : D
III . LUYỆN TẬP
Câu 1 : C
Câu 2 : D
3
+ Gọi HS đọc lại diễn cảm toàn văn bản .
Đọc theo yêu cầu
(2)	HƯỚNG DẪN HỌC TẬP 	
	+ Học bài nắm nội dung chính
	+ Thực hiện yêu cầu câu hỏi 4/SGK :Tuỳ chọn 1 đoạn khoảng mươi dòng liên quan đến hai cây phong để học thuộc lòng .
	+ Chuẩn bị bài : Ôn tập truyện kí Việt Nam
	 Thông tin về ngày Trái Đất năm 2000. 
	RÚT KINH NGHIỆM