Giáo án Ngữ văn 8 - Tiết 1: Văn bản Tôi đi học (Tiết 2) - Năm học 2010-2011 - Trường THCS Trần Quốc Toản

NS: 16/8/2010
NG: 19/8/2010
Tiết2-Văn bản
Tôi đi học (Tiết2)
 - Thanh Tịnh - 
A. Mục tiêu cần đạt:
 + HS hiểu được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên trong đời.
+ Thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ gợi dư vị trữ tình man mác của TT.
+ Giáo dục tình cảm tha thiết với tuổi thơ, bạn bè, mái trường quê hương.
 + Rèn kĩ năng phân tích văn bản tự sự giàu chất chữ tình.
B. chuẩn bị:
- GV: Giáo án, tài liệu tham khảo có liên quan.
- HS: Đọc và soạn bài theo hệ thống câu hỏi SGK.
C. Cách thức tiến hành:
- Phương pháp: đọc d/cảm, giảng bình, phát vấn, phân tích, tổng hợp..
- Hình thức tổ chức..................
D. Tiến trình giờ dạy.
I. ổn định: 
KTSS: .....................
II. Kiểm tra bài cũ:
? Văn bản “Tôi đi học” của Thanh Tịnh diễn tả những kỉ niệm của nhân vật tôi theo trình tự nào?
? Tìm những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác ngỡ ngàng của nhân vật tôi trên đường tới trường?
- Yêu cầu nêu được:
+ Những kỉ niệm của nhân vật tôi được diễn tả theo trình tự thời gian của một buổi tựu trường.
+ Những hình ảnh, chi tiết:
- Con đường, cảnh vật vốn rất quen nhưng lần này thấy lạ, tự cảm thấy có sự thay đổi lớn trong lòng mình.
- Cảm thấy trang trọng, đứng đắn,..
- Cẩn thận, nâng niu mấy quyển vở, vừa lúng túng muốn...
GV: - nhận xét- Cho điểm...
III. Bài mới:
G: ở tiết trước các em đã thấy được tâm trạng, cảm giác của nv tôi trên đường tới buổi tựu trường đầu tiên. Tâm trạng đó được bộc lộ theo dòng hồi tưởng, kết hợp hài hoà giữa kể với miêu tả và bộc lộ cảm xúc. Điều này tiếp tục được thể hiện ở phần sau của văn bản mà hôm nay chung ta sẽ cùng nhau tìm hiểu.
Hoạt động của Thầy và Trò
HS đọc đ2 của vb ( chú ý những câu đối thoai giữa 2 mẹ con)
? Cảm nhận của tôI trên con đường cùng mẹ đến trường? 
? Những chi tiết nào trong suy nghĩ cử chỉ, hành động, lời nói của nv tôI khiến e chú ý ? VS ?
- TôI – cảm thấy mình trang trọng, đứng đắn
 Dọc đường.... gì hết
 TôI muốn thử sức....
 Mẹ đưa bút thước con cầm...
 ý nghĩ: chắc chỉ có...-> ngộ nghĩnh 
 H: đọc phần 2 của văn bản.
? Theo dòng hồi tưởng của nhân vật tôi cảnh sân trường có gì nổi bật?
H: Dày đặc cả người
+ người nào người ấy quần áo, gương mặt cũng sáng sủa, tươi vui.
? ý nghĩa của cảnh tượng đó?
H: Không khí đặc biệt của ngày khai trường, tình cảm sâu nặng của tác giả đối với mái trường.
G: Ngày khai trường trở thành ngày hội toàn dân đến trường, trở thành một nét đẹp văn hoá của một dân tộc hiếu học.
? Khi chưa đi học tôi thấy ngôi trường ntn ?
H: như một nơi xa lạ, cao ráo, sạch sẽ hơn các nhà trong làng.
? Lần đâu đi học tôi nhận thấy điều gì ở ngôi trường?
H: Vừa xinh xắn, vừa oai nghiêm như cái đình làng Hoà ấp.
? Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ở đây? ý nghĩa của biện pháp NT đó?
H: So sánh. Đình làng, nơi thờ cúng thiêng liêng " diễn tả cảm xúc thiêng liêng, trang nghiêm về mái trường -> lo sợ vẩn vơ.
? Từ sự lo sợ vẩn vơ, quan sát xung quanh tôi có cảm nhận ntn về những câu học trò nhỏ như mình?
H: “họ như con chim ...e sợ”
? Em hãy pt ý nghĩa của h.ảnh so sánh này?
H: miêu tả sinh động h.ảnh và tâm trạng các em nhỏ lần đầu tiên đến trường -> ước muốn, khát vọng khám phá bầu trời tri thức 
H: theo dõi phần vb:’’Khi nghe ô Đốc đọc...chút nào hết’’.
? Qua đó em có nhận xét ntn về ông Đốc, tg đã nhớ tới ông bằng tình cảm gì?
H: Quý trọng, tin tưởng, biết ơn người thầy nhân hậu.
? Mặc dù được đón bằng t.cảm yêu thương của thầy, bạn, song các cậu trò mới vẫn bật lên tiếng khóc. Em nghĩ gì về tiếng khóc ấy?(vì sao các em nhỏ ấy lại khóc).
H: kg phải vì yếu đuối...mà vì bỡ ngỡ,mới lạ-vì phảI tách rời ng thân
G: Những giọt nước mắt của sự trưởng thành, ngoan ngoãn....
H: liên hệ với bản thân.
? Từ đó e hiểu gì về t/trạng tôi lúc ở sân trường?
H: Là cậu bé ngây thơ, giàu c.xúc với trường, lớp, người thân.
? “tôi” cảm thấy ntn khi xếp hàng vào lớp?
H: cảm thấy trong thời thơ ấu chưa lần nào thấy xa mẹ như lần này.
? Tại sao tôi lại có cảm giác như vậy?
H: tôi cảm nhận được sự độc lập khi đi học, bước vào lớp học là bước vào TG riêng của mình không còn mẹ ở bên.
? Cảm giác mà tôi nhận được khi bước vào lớp học là gì?
H: một mùi hương lạ...thấy lạ, thấy hay...chút nào.
? Vì sao tôi lại có những cảm giác đó?
H: lần đầu tiên được vào lớp học
+ ý thức được sự gắn bó thân thiết với trường, lớp.
? Điều đó bộc lộ tình cảm gì của nhân vât tôi?
H: Trong sáng, tha thiết...
H: đọc đoạn cuối văn bản
? Em có nhận xét gì về nv tôi qua đv trên?
H: 1 chút buồn, lưu luyến khi phải từ giã những ngày chưa đi học và tr/ thành trong nhận thức về việc học hành của bản thân.
? Bài viêt tập đầu tiên “tôi đi học” có ý nghĩa ntn?
H: ngỡ ngàng mà tự tin, “tôi” bước vào giờ học đầu tiên.
? Ngoài nv tôi trong vb còn có các nv: ông Đốc, thầy giáo trẻ, các phụ huynh em có nhận xét gì về họ?
H: ô Đốc: người thầy, người l/ đạo từ tốn, bao dung giàu tình yêu thương.
+Các p.huynh: q/tâm, ch/bị chu đáo cho con...
? Qua đó em cảm nhận được điều gì?
H: trách nhiệm và tấm lòng của gđ, nhà trường đối với thế hệ tương lai.
...
? Qua tìm hiểu em hãy tổng kết lại những nét đặc sắc về NT của văn bản?
H: ...........................
? Sức cuốn hút của tác phẩm được tạo nên từ những yếu tố nào?
- tình huống truyện: buổi tựu trường-> thời điểm đ/biệt
+ tình cảm ấm áp, trìu mến của những người lớn đối với các em nhỏ lần đầu tiên đến trường.
+ Hình ảnh tn, ngôi trường và các hình ảnh so sánh giàu sức gợi cảm của tác giả.
+ NgôI kể-> hoá thân vào nv tôi->cx chân thật
? Nêu ý nghĩa của văn bản “Tôi đi học”?
H: Ghi nhớ.
H: thực hiện bài 1 – phần luyện tập
Nội dung
II. Phân tích:
b. Cảm nhận của tôi trong buổi tựu trường
* Trên đường cùng mẹ đến trường 
 Lần đầu tiên tôi được đi học-> cảm giác náo nức, mới mẻ, ngỡ ngàng tưởng như bước vào 1 TG mới lạ
- Cảm thấy mình trang trọng, đứng đắn... 
=> Sự thay đổi lớn trong tình cảm, nhận thức của bản thân
* Khi tập trung ở sân trường Mĩ Lí
- Thấy cảnh trường đông vui người nào cũng sáng sủa, tươi vui.
+ Ngôi trường: vừa xinh xắn, vừa oai nghiêm như cái đình làng Hoà ấp -> cảm thấy mình bé nhỏ đâm ra lo sợ vẩn vơ.
- Những cậu học trò nhỏ như con chim ...e sợ.
" H/ảnh so sánh đặc sắc " miêu tả sinh động hình ảnh và tâm trạng các em nhỏ lần đầu đến trường.
- Khi nghe đọc tên -> xúc động, hồi hộp ( tim như ngừng đập...)
- Cảm thấy sợ khi phải rời bàn tay dịu dàng của mẹ.
_ tâm trạng vừa lo sợ, vừa hồi hộp, lúng túng ...trong giây phút trọng đại của c/đời
2. Cảm nhận của “tôi” trong lớp học.
- c/giác: - mùi hương lạ
 - thân thuộc với bàn ghê với bạn bè.
=>Tâm trạng, t/cảm trong sáng, hồn nhiên, rất đáng yêu.
=> ngỡ ngàng mà tự tin, nv tôi bước vào giờ học đầu tiên.
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật: 
+ TS + MT + BC.
+ So sánh giàu hình ảnh, giàu sức gợi cảm...
2. Nội dung:
- Những kn trong sáng của buổi tựu trường đầu tiên.
3. Ghi nhớ _ SGK
III. Luyện tập:
Phát biểu CN của e về nv tôi trong vb “tôi đi học”.
IV. Củng cố:
G: hệ thống lại toàn bộ nội dung của bài học
? Khái quát lại cảm nhận của tôi khi ở sân trường và trong lớp học
V. Hướng dẫn tự học
- Về nhà học kĩ nd bài học. Viết bai văn ngắn pbcn của e về nv tôI trong vb
- Chuẩn bị bài “ Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ”
E. Rút kinh nghiệm:
......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................