Giáo án Ngữ văn 8 - Học kì 2 - Tiết 105, 106: Văn bản: Thuế máu - Nguyễn Ái Quốc

Ngày soạn: 9-03-10 Văn bản :
 Ngày dạy : 14-03-10
 Tuần : 29
 Tiết : 105-106
 Nguyễn Aùi Quốc
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT
 Giúp HS:
- Hiểu được bản chất độc ác, bộ mặt giả nhân giả nghĩa của TD Pháp qua việc dùng người dân các xứ thuộc địa làm vật hi sinh cho quyền lợi của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khốc. Hình dung ra số phận bi thảm của những người bị bóc lột “Thuế máu” theo trình tự miêu tả của tác giả.
- Thấy rõ ngòi bút lập luận sắc bén, trào phúng sâu cay của NAQ trong văn chính luận.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG
1. KiÕn thøc :
- Bé mỈt gi¶ nh©n, gi¶ nghÜa cđa TD Ph¸p vµ sè phËn bi thÈm cđa nh÷ng ng­êi d©n thuéc ®Þa bÞ bäc lét, bÞ dïng lµm bia ®ì ®¹n trong c¸c cuéc c/t phi nghÜa ph¶n ¸nh trong VB.
- NghƯ thuËt lËp luËn vµ nghƯ thuËt trµo phĩng s¾c s¶o trong v¨n chÝnh luËn cđa NAQ.
2. KÜ n¨ng :
- §äc – hiĨu v¨n b¶n chÝnh luËn hiƯn ®¹i, nhËn ra vµ ph©n tÝch ®­ỵc nghƯ thuËt trµo phĩng s¾c bÐn trong mét VB chÝnh luËn.
 - Häc c¸ch ®­a yÕu tè biĨu c¶m vµo bµi v¨n NL.
3. Tư tưởng Hồ Chí Minh
 Nguyễn Aùi Quốc đã tố cáo bản chất độc ác, giả nhân giả nghĩa của thực dân Pháp với người dân của các nước thuộc địa bị bốc lột “ thuế máu” cho tham vọng xâm lược của chúng. Tư tưởng yêu nước thương, tinh thần quốc tế. 
	III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Kiểm tra sĩ số lớp, trật tự , vệ sinh.
GV đặt câu hỏi và gọi HS trả lời :
Những ý kiến đề nghị của La Sơn Phu Tử. Nguyễn Thiếp gởi lên vua Quang Trung là gì? Những ý kiến đề nghị đó đến nay có điểm nào cần được tiếp tục phát huy?
GV nhận xét cho điểm
GV cho HS tìm hiểu chú thích (*) SGK để nêu vài nét cơ bản về tác giả và tác phẩm.
GV hướng dẫn Hs đọc:
- Giọng đọc lưu loát rõ ràng, nhấn mạnh từ ngữ trong văn, từ ngữ lặp đi lặp lại nhiều lần để thấy rõ giọng điệu trào phúng của tác giả.
- GV nhận xét chung.
- GV hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích còn lại.
* Lưu ý 2 chú thích:
 A – nam – mít
 Huynh đệ tương tàn.
* GV nêu câu hỏi:
 Nhận xét cách đặt tên chương, các phần của văn bản?. Tên Vb “Thuế máu” nói lên điều gì?
- GV khái quát mô hình cấu trúc 3 phần gắn với 3 luận điểm hướng tới chủ đề “Thuế máu”
* GV nêu câu hỏi:
so sánh thái độ của các quan cai trị thực dân đối với người dân thuộc địa ở 2 thời điểm: Trước và trong chiến tranh số phận của người dân xứ thuộc địa được miêu tả như thế nào? Giọng điệu miêu tả có gì đáng lưu ý?
GV nêu câu hỏi:
Việc nêu 2 con số chính xác ở cuối đoạn 1có tác dụng gì?
Lớp trưởng báo cáo sỉ số
HS trình bày
HS khác nhận xét
- HS đọc chú thích (*) tóm tắt ngắn gọn về tác giả và tác phẩm.
HS đọc (3 em)
- Nhận xét – sửa lỗi.
- HS tìm hiểu chú thích – thảo luận.
- HS thảo luận – nêu ý kiến.
- HS đọc đoạn 1 – thảo luận – nêu ý kiến.
- Miêu tả: Xa lìa gia đình, quê hương đem mạng sống đổi lấy vinh dự hão huyền.
- Bị biến thành vật hi sinh cho lợi ích kẻ cầm quyền.
- Làm công việc chế tạo vũ khí ở hậu phương cũng chịu bệnh tật chết đau đớn.
- Giọng điệu: giễu cợt, xót xa.
- Hs thảo luận – phát biểu.
Hoạt động 1 :KHỞI ĐỘNG 
1.Ổn định lớp
2.Kiểm tra bài cũ
3.Giới thiệu bài mới
Hoạt động 2 :
I. Giới thiệu:
1. Tác giả: Nguyễn Aùi Quốc là tên gọi của Bác Hồ Chí Minh trong thời kì hoạt động CM trước 1945.
2.Tác phẩm: 
“Bản án chế độ TDP” được viết bằng tiếg Pháp xuất bản đầu tiên tại Pari năm 1925 và tại VN 1946. đoạn trích nằm trong chương I của Tp.
Hoạt động 3 :
II. Đọc văn bản – Tìm hiểu chú thích
Hoạt động4 :
III. Tìm hiểu và phân tích:
1. Cấu trúc: 3 phần
* Ý nghĩa tên văn bản “Thuế máu”
* Trình tự và cách đặt tên các phần, bố cục chặt chẽ.
2. Phân tích:
a. Chiến tranh và người bản xứ:
- Vạch trần thái độ của các quan cai trị thực dân đối với người bản xứ.
- Miêu tả số phận của người dân thuộc địa trong cuộc chiến tranh đế quốc.
- Giọng điệu vừa giễu cợt vừa xót xa
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
* GV cho Hs đọc lại đoạn 2 GV nêu cau hỏi: Ý nghĩa trào phúng của tiêu đề chế độ lính tình nguyện là gì?
+ Tìm và phân tích những luận cứ về “chế độ lính tình nguyện” và hậu quả của nó. (nêu những thủ đoạn mộ lính? Phản ứng của người dân thế nào? Thực cất của việc mộ lính?)
+ Cách lập luận thể hiện qua giọng điệu trào phúng (ấy thế mà . . . không ngần ngại) như thế nào?.
- Gv cho Hs đọc đoạn còn lại nêu câu hỏi:
 - ý nghĩa trào phúng của tiêu đề “kết quả ủa sự hi sinh” ở đoạn này như thế nào?
+ Kết quả sự hi sinh của người dân thuộc địa trong chiến tranh như thế nào?
+ Cách đối xử của chính quyền thực dân đối với người dân thuộc địa em có nhận xét gì?
- Cách tác giả kế thúc đoạn cuối văn bản có tác dụng gì?
- NT chủ yếu ở đoạn 3 này là gì?
- Nhận xét nét đặc sắc NT của bài văn.
- Ý nghĩa nội dung của văn bản.
- Yếu tố tự sự và biểu cảm (nhận xét).
- GV cho Hs đọc ghi nhớ (SGK tr 92)
Luyện tập:
 GV hướng dẫn Hs đọc biểu cảm văn bản.
- Hs đọc đoạn 2
- Hs thảo luận phát biểu.
-Hs phân tích, hệ thống hóa, phát biểu: (vây bắt, cưỡng bức, dọa nạt, kiếm tiền, xích, trói, nhốt như súc vật, đàn áp dã man.
- Hs phân tích, lời lẽ tâng bốc, giả dối . . với những câu hỏi bắt nguồn từ sự thất cứ xoáy vào những người bị xích giam ghiêm ngặt.
- Hs đọc – thảo luận nêu ý kiến (hi sinh cho ai? Vì sao mà phải hi sinh)
- Đối lập giữa những lời hứa hẹn tốt đẹp với hành động thực tế khi chiến tranh kết thúc.
- Họ mặc nhiên trở thành “giống người hèn hạ” khẳng mang lại lợi ích gì cho họ bời chế độ bản xứ không biết đến chính nghĩa và công lí.
- Hs thảo luận, nêu ý kiến (tráo trở tàn nhẫn; đánh đập vô cớ, đối xử thô bỉ như súc vật, trở nên hèn sau khi bị bóc lột hết “thuế máu”
- Kêu gọi sự đồng tình ủng hộ chống chiến tranh phi nghĩa.
- Hs nêu ý kiến: trào phúng, lập luận.
- Luyện đọc văn bản
II.
2. b. Chế độ lính tình nguyện:
- Tố cáo những thủ đoạn lừa phỉnh, cưỡng bức dân thuộc địa vào lính đánh thuế.
- Thái độ và hành động phản đối của người dân thuộc địa chống lại việc mộ lính.
- Giọng điệu mỉa mai lập luận phản bác đanh thép.
c. Kết quả của sự hi sinh:
- Bộ mặt tráo trở, tàn nhẫn của chính quyền thực dân và nỗi nhục của người dân bản xứ sau khi bị đẩy vào cuộc chiến tranh phi nghĩa.
- Kêu gọi sự đồng tình ủng hộ chống chiến tranh phi nghĩa.
- Lập luận phản bác, giọng trào phúng, thực tế sinh động, câu hỏi tu từ, . . . 
III. Tổng kết:
 Chính quyền thực dân đã biến người dân nghèo khổ ở các xứ thuộc địa thành vật hi sinh để phục vụ cho lợi ích của mình trong các cuộc chiến tranh tàn khóc NAQ vạch trần sự thật ấy bằng những tư liệu phong phú, xác thực bằng ngòi bút trào phúng sắc sảo. Đoạn trích có nhiều hình ảnh giàu giá trị biểu cảm, có giọng điệu vừa đanh thép vừa mỉa mai, chua chát.
Luyện tập:
 4.Củng cố ;
Bộ mặt của bọn thực dân Pháp được tác giả vạch trần như thế nào ở trước trong và sau cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất ?
5.Dặn dò: hướng dẫn tự học
	- Về học bài
	- Chuẩn bị bài: Hội Thoại.