Giáo án Ngữ văn 8: Đánh nhau với cối xay gió (Trích Đôn Ki-Hô-tê)

Văn bản
Ngày soạn: 05/01/2012 	
Ngày giảng:11/01/2012
Người soạn: Nguyễn Thị Hoa Huyền
ĐÁNH NHAU VỚI CỐI XAY GIÓ
(Trích Đôn Ki-hô-tê)
Xéc-van-tét
A. Mục tiêu
Sau bài học HS cần có được:
1. Kiến thức
 - Thấy rõ tài nghệ của Xéc-van-tét trong việc xây dựng cặp nhân vật bất hủ, tương phản Đôn Ki-hô-tê và Xan-tro-pan-xa.
2. Kỹ năng
 - Phân tích, tìm hiểu, nhận xét về nhân vật với các chi tiết cụ thể.
 - Phân biệt rõ được cặp nhân vật đối lập nhau ở mọi mặt
3. Thái độ
 - Đánh giá đúng đắn mặt tốt, xấu cuả 2 nhân vật trong truyện và rút ra bài học thực tiễn.
B. Chuẩn bị
Giáo viên:	- Đọc, nghiên cứu văn bản, tìm tài liệu có liên quan
- Soạn giáo án, hệ thống hoá câu hỏi 
Học sinh:	- Sgk, vở ghi
- Học bài cũ, chuẩn bị bài mới.
Các phương pháp dạy học: vấn đáp, gợi tìm, bình giảng, thuyết trình, thảo luận nhóm 
C. Các hoạt động dạy và học chủ yếu
Nội dung
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Phương tiện, đồ dùng học tập
Hoạt động 1 (5p):
- Kiểm tra bài cũ
Em hãy kể tóm tắt truyện “Cô bé bán diêm”?Phát biểu cảm nghĩ của em về truyện đó?
* Mời HS khác nhận xét, bổ sung.
* GV chốt lại vấn đề:
- HS lắng nghe, suy nghĩ, trả lời.
- Trả lời
- HS nhận xét, bổ sung (nếu có).
- Lắng nghe
- Phấn
- Bảng
- Giáo án
- Máy chiếu, màn chiếu, máy tính
Hoạt động 2 (2p) :
Giới thiệu bài mới:
Chúng ta đã biết đến đất nước Tây Ban Nha là xứ sở của những chiếc cối say gió, với hình tượng các anh hùng cưỡi ngựa, mặc áo giáp, vác đao, gươm, giáo, mácTrong bài học hôm nay chung ta sẽ cùng nhau đi tìm hiểu đoạn trích “Đánh nhau với cối xay gió” trích tiểu thuyết “Đôn-ki-hô-tê” của nhà văn Xéc-van-tét để biết rõ hơn về các nhân vật anh hùng đó.
- Lắng nghe
- Phấn
- Bảng
- Giáo án
- Máy chiếu, màn chiếu, máy tính
Hoạt động 3 (10p):
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Dựa vào những kiến thức đã biết, kết hợp với SGK em hãy nêu vài nét về tác giả?
* Mời HS trả lời	
* HS khác nhận xét, bổ sung
* GV chốt lại vấn đề:
1. Tác giả: 
- Xéc-van-tét (1547-1616), là nhà văn Tây Ban Nha. Ông vốn là binh sĩ, bị thương trong một trận thủy chiến và bị bắt giam ở An-giê. Trở về Tây Ban Nha ông sống cuộc đời cực nhọc, âm thầm cho tới khi công bố tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê.
 - Sáng tác của ông thuộc nhiều lĩnh vực: tiểu thuyết, truyện ngắn, thơ, kịch
 - Tác phẩm tiêu biểu: Xon-nê, Tặng hoàng hậu Idaben, Đôn-ki-hô-tê
- HS lắng nghe
- Trả lời
- HS nhận xét, bổ sung (nếu có)
- Lắng nghe
- Phấn
- Bảng
- Giáo án
- Máy chiếu, màn chiếu, máy tính
2. Tác phẩm 
Em hãy nêu những hiểu biết của em về tác phẩm Đôn Ki-hô-tê và về đoạn trích trong SGK?
* Mời HS trả lời
* HS khác nhận xét, bổ sung
* GV chốt lại vấn đề:
 2. Tác phẩm:
- Tác phẩm thuộc thể loại tiểu thuyết.
- Đônkihôtê là tiểu thuyết xuất sắc nhất của nhà văn Xéc-van-téc, gồm 126 chương.
+ Phần 1: 52 chương (1605)
+ Phần 2: 74 chương (1625)
Em hãy tóm tắt ngắn gọn tác phẩm Đôn Ki-hô-tê?
Tác phẩm nói về một lão quý tộc nghèo ở nông thôn tên là Ki-ha-đa vì quá say mê truyện kiếm hiệp nên muốn trở thành hiệp sĩ giang hồ đề phò nguy cứu khốn. Lão lục tìm cho mình những đồ binh giáp đã han gỉ của tổ tiên, sửa chữa lại để vũ trang cho mình. Lão phong cho con ngựa gầy còm của lão là chiến mã Rô-xi-man-tê, còn bản thân là đại hiệp sĩ Đôn Ki-hô-tê xứ Man-tra. Cho đúng mốt hiệp sĩ, lão nhớ đến một phụ nữ nông dân thầm yêu ngày xưa và ban cho mụ cái tên là công nương Đuyn-xi-nê-a. Đôn Ki-hô-tê, chàng hiệp sĩ gầy gò và cao lênh khênh trên lưng ngựa còm cùng đi với Xan-chô-pan-xa béo lùn trên con lừa thấp bé được lão chọn làm giám mã. Sau nhiều phen thất bại, cuối cùng thất vọng và ốm năng. Đôn Ki-hô-tê mới nhận ra cái tai hại của những sách kiếp hiệp. Lão viết di chúc và qua đời.
- Văn bản được trích từ phần 2 của tác phẩm.
- HS lắng nghe
- Trả lời
- HS nhận xét, bổ sung (nếu có)
- Lắng nghe
- Phấn
- Bảng
- Giáo án
- Máy chiếu, màn chiếu, máy tính
Hoạt động 4 (10p):
3. Đọc và chú thích
a) Đọc
b) Chú thích
3. Đọc và chú thích
a) Đọc
* GV hướng dẫn HS cách đọc.
+ Giọng đọc phải phân biệt được lời nói của nhân vật với lời dẫn. 
+ GV: đọc mẫu 1 đoạn.
* GV: mời HS đọc tiếp.
* Nhận xét HS đọc.
b) Chú thích
* Mời HS đọc các chú thích trong SGK
+ Giám mã, Phụng sự, Dặm, Hiệp sĩ, Pháp sư, 
- HS đọc
- HS lắng nghe
- Phấn
- Bảng
- Giáo án
- Máy chiếu, màn chiếu, máy tính
Hoạt động 5 (5p):
4. Bố cục
4. Bố cục
Theo em bố cục của TP được chia ntn?
* Mời HS trả lời
* HS khác nhận xét, bổ sung
* GV chốt lại vấn đề:
Bố cục: 3 phần
+ Phần 1: Từ đầu  không phải bọn khổng lồ đâu: Kể lại sự việc trước khi đánh nhau với cối xay gió.
+ Phần 2: Tiếp  toạc nửa vai: Diễn biễn cuộc đánh nhau.
+ Phần 3: Còn lại: Sự việc sau khi đánh nhau với cối xay gió.
Đoạn trích bao gồm những sự kiện gì?
* Mời HS trả lời
* HS khác nhận xét, bổ sung
* GV chốt lại vấn đề:
 ( 5 sự kiện:)
 +/ Nhìn thấy và nhận định về cối xay gió
 +/ Thái độ và hành động của mỗi nhân vật
 +/ Quan niệm về cách ứng xử của mỗi nhân vật
 +/ Chuyện ăn
 +/ Chuyện ngủ
- Trả lời
- HS nhận xét, bổ sung (nếu có)
- Lắng nghe
- Phấn
- Bảng
- Giáo án
- Máy chiếu, màn chiếu, máy tính
Hoạt động 6 
III. Đọc – hiểu tác phẩm
1. Nhân vật Đôn Ki-hô-tê (13p)
III. Đọc – hiểu tác phẩm
Đoạn trích bao gồm những nhân vật nào?
* Mời HS trả lời
* HS khác nhận xét, bổ sung
* GV chốt lại vấn đề:
+ Đôn-ki-hô-tê và Xan-chô-pan-xa
1. Nhân vật Đôn Ki-hô-tê
Nhân vật Đôn-ki-hô-tê được khắc hoạ ra sao?
* Mời HS trả lời.
* HS khác nhận xét, bổ sung.
* GV chốt lại vấn đề:
+ Ngoại hình : gầy, cao lênh khênh, ngồi trên lưng con ngựa còm, tay lăm lăm ngọn giáo, 
+ Tính cách: 
Về tính cách? Vì sao Đôn-ki-hô-tê lại đánh nhau với cối xay gió?
HS trả lời
Nghĩ đó là những tên khổng lồ, xấu xa.
 Kết quả trận đánh ra sao?
HS trả lời,
 1 trận đánh không cân sức
Sau khi đánh nhau với cối xay gió Đôn-ki-hô-tê có những hành động và suy nghĩ gì? Những hành động đó chứng tỏ Đôn-ki-hô-tê là người như thế nào?
 - HS trả lời
 Thúc con Rô-xi-nan-tê xông lên để đương đầu với những chiếc cối xay gió trong cuộc giao tranh điên cuồng và không cân sức.
 à là người dũng cảm nhưng đầu óc mê muội.
(?)Đôn-ki-hô-tê có những nét đáng yêu, đáng kính trọng nào?
HS trả lời.
(?) Em có nhận xét gì về chàng hiệp sĩ này?
HS nêu nhận xét.
Có nhiều phẩm chất tốt đẹp (dũng cảm, đau không rên, không quan tâm ăn uống, ) nhưng do đọc nhiều truyện kiến hiệp nên đầu óc có phần mê muội.
* GV chốt vấn đề:
 +/ Đầu óc mê muội không tỉnh táo.
 +/ Khát vọng tốt đẹp: ra tay giệt trừ giống xấu xa
 +/ Dũng cảm: một mình một ngựa xông lên
 +/ Coi kinh cái tầm thường thực dụng: đau không rên, không quan tâm đến chuyện ăn uống.
à Là nhân vật vừa đáng khâm phục, vừa đáng cười chê.
- Trả lời
- HS nhận xét, bổ sung (nếu có)
- Lắng nghe
- Phấn
- Bảng
- Giáo án
- Máy chiếu, màn chiếu, máy tính
(Tiếp tiết 2 )
2. Giám mã Xan – chô – pan – xa (10p)
2. Giám mã Xan – chô – pan – xa
Em hình dung ra sao về nhân vật Xan-chô-pan-xa?
* Mời HS trả lời.
* HS khác nhận xét, bổ sung.
* GV chốt lại vấn đề:
+ Ngoại hình: béo, lùn, cưỡi lừa, mang theo bầu rượu, túi thức ăn, 
+ Tính cách:
Về tính cách? Vì sao Xan-chô-pan-xa lại can chủ đánh nhau?
 +/ Đầu óc tỉnh táo, can ngăn chủ tấn công cối xay gió.
Tại sao trong cuộc chiến Xan-chô-pan-xa luôn là người đứng ngoài cuộc?
 +/ Ích kỉ, hèn nhát: không cùng chủ giao tranh với cối xay gió.
Đoạn miêu tả Xan-chô-pan-xa chỉ ăn, ngủ cho thấy đây là nhân vật như thế nào?
 +/ Thực dụng, tầm thường: quá quan tâm tới những nhu cầu vật chất.
Em có đánh giá gì với nhân vật Xan-cho-pan-xa này?
à Là nhân vật luôn tỉnh táo, ích kỉ, thực dụng tầm thường.
- Trả lời
- HS nhận xét, bổ sung (nếu có)
- Lắng nghe
- Phấn
- Bảng
- Giáo án
- Máy chiếu, màn chiếu, máy tính
3. Cách xây dựng nhân vật của tác giả (15p)
3. Cách xây dựng nhân vật của tác giả
* GV cho HS thảo luận tìm ra sự tương phản giữa 2 nhân vật về các mặt:
 +/ Nguồn gốc xuất thân 
 +/ Dáng vẻ, bề ngoài
 +/ Mục đích
 +/ Tính cách
 +/ Suy nghĩ
* Cho HS thảo luận, mời đại diện HS trả lời
* HS khác nhận xét, bổ sung
* GV chốt lại vấn đề:
+ Đôn Ki-hô-tê
 +/ Xuất thân: quý tộc nghèo
 +/ Bề ngoài: gầy, cao lênh khênh, ngồi trên lưng ngựa còm, 
 +/ Mục đích: làm hiệp sĩ lang thang trừ gian tà, cứu kẻ yếu hèn, người lương thiện.
 +/ Tính cách: dũng cảm, trọng danh dự, không thực dụng tầm thường.
 +/ Suy nghĩ: ảo tưởng hão huyền, thiếu thực tế à hành động điên rồ.
+ Xan-chô-pan-xa
 +/ Xuất thân: nông dân.
 +/ Bề ngoài: béo, lùn, cưỡi trên lưng con lừa thấp tè, mang theo túi thức ăn.
 +/ Mục đích: làm giám mã, theo hầu Đôn Ki-hô-tê, mong được hưởng chiến lợi phẩm.
 +/ Tính cách: thật thà nghĩ đến cuộc sống của mình.
 +/ Suy nghĩ: tỉnh táo, thực tế.
- Trả lời
- HS nhận xét, bổ sung (nếu có)
- Lắng nghe
- Phấn
- Bảng
- Giáo án
- Máy chiếu, màn chiếu, máy tính
Hoạt động 7 (7p)
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
Em hãy cho biết, tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật nào trong đoạn trích?
* Mời HS trả lời
* HS khác nhận xét, bổ sung
* GV chốt lại vấn đề:
+ Tác giả đã sử dụng kết hợp tình thái từ với miêu tả và biểu cảm
2. Nội dung
- Đoạn trích đã khắc họa được 2 nhân vật đối lập nhau qua cuộc chiến đánh nhau với cối xay gió.
=> Ghi nhớ (SGK)
- Trả lời
- HS nhận xét, bổ sung (nếu có)
- Lắng nghe
- Phấn
- Bảng
- Giáo án
- Máy chiếu, màn chiếu, máy tính
Hoạt động 8 (11p)
IV. CỦNG CỐ, DẶN DÒ
1. Củng cố
2. Dặn dò
1. Củng cố.
* Bài tập (trên Viôlet)
 1. Xéc-van-téc là nhà văn người nước nào?
A. Bồ Đào Nha
B. Tây Ban Nha
C. Liên Bang Nga
 2. Tác phẩm Đôn Ki-hô-tê thuộc thể loại gì?
A. Truyện ngắn
B. Hồi kí
C. Tiểu thuyết
 3. Con ngựa còm mà Đôn Ki-hô-tê cưỡi có tên là gì?
A. Rô-xi-nan-tê
B. Ra-ma-ha
C. Na-xi-rô
 4. Đôn Ki-hô-tê chọn Xan-chô làm gì cho mình?
A. Người hầu
B. Giám mã
C. Đệ tử
 BT thêm : Tác giả đã xây dựng hai nhân vật đối lập ntn?
Gợi ý: Qua các đặc điểm về: Xuất thân, bề ngoài, mục đích, tính cách, suy nghĩ.
2. Dặn dò
* Làm bài tập SGK, học bài.
* Soạn bài “Chiếc lá cuối cùng”
- Lắng nghe,
- Trả lời câu hỏi, - Ghi chép.
- Phấn
- Bảng
- Giáo án
- Máy chiếu, màn chiếu, máy tính