Tiết 1-Bài 1
Văn bản: Tôi đi học
-Thanh Tịnh-
I: Mục tiêu bài học.
1-Kiến thức:- Giúp học sinh cảm nhận được tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” ở buổi tựu trường đầu tiên trong đời, học sinh thấy được ngòi bút văn xuôi giàu chất thơ, gợi dư vị trữ tình man mác của Thanh Tịnh.
2-Tư tưởng:- Qua bài giáo dục học sinh có những tình cảm trong sáng khi hồi ức về tuổi thơ của mình, đặc biệt là ngày đầu tiên tới trường, học hỏi cách viết truyện ngắn của Thanh Tịnh.
3-Kĩ năng:- Rèn kĩ năng đọc diễn cảm, phát hiện và phân tích tâm trạng nhân vật “tôi”, liên tưởng đến buổi tựu trường đầu tiên của bản thân.
II:Các kỹ năng cơ bản được giáo dục:
-Suy nghĩ sáng tạo:Phân tích,bình luận về những cảm xúc của nhân vật chính trong ngày đầu tiên đi học.
-Xác định giá trị bản thân:tr ân trọng kỉ niệm,sống có trách nhiệm với bản thân.
-Giao tiếp trao đổi,trình bày suy nghĩ/ ý tưởng,cảm nhận của bản thân về giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản.
III:Các phương pháp /kĩ thuật dạy học
- Động não:tìm hiểu những chi tiết thể hiện cảm xúc của nhân vật chính trong ngày đầu đi học.
-Thảo luận nhóm,trình bày trong 1 phút về giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản.
-Viết sáng tạo:cảm nghĩ ngày đầu tiên của cá nhân
345Ngµy so¹n:14/8/2011 Ngµy d¹y: 15/8/2011 TiÕt 1-Bµi 1 V¨n b¶n: T«i ®i häc -Thanh TÞnh- I: Môc tiªu bài học. 1-KiÕn thøc:- Gióp häc sinh c¶m nhËn ®îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt “t«i” ë buæi tùu trêng ®Çu tiªn trong ®êi, häc sinh thÊy ®îc ngßi bót v¨n xu«i giµu chÊt th¬, gîi d vÞ tr÷ t×nh man m¸c cña Thanh TÞnh. 2-T tëng:- Qua bµi gi¸o dôc häc sinh cã nh÷ng t×nh c¶m trong s¸ng khi håi øc vÒ tuæi th¬ cña m×nh, ®Æc biÖt lµ ngµy ®Çu tiªn tíi trêng, häc hái c¸ch viÕt truyÖn ng¾n cña Thanh TÞnh. 3-KÜ n¨ng:- RÌn kÜ n¨ng ®äc diÔn c¶m, ph¸t hiÖn vµ ph©n tÝch t©m tr¹ng nh©n vËt “t«i”, liªn tëng ®Õn buæi tùu trêng ®Çu tiªn cña b¶n th©n. II:Các kỹ năng cơ bản được giáo dục: -Suy nghĩ sáng tạo:Phân tích,bình luận về những cảm xúc của nhân vật chính trong ngày đầu tiên đi học. -Xác định giá trị bản thân:tr ân trọng kỉ niệm,sống có trách nhiệm với bản thân. -Giao tiếp trao đổi,trình bày suy nghĩ/ ý tưởng,cảm nhận của bản thân về giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. III:Các phương pháp /kĩ thuật dạy học - Động não:tìm hiểu những chi tiết thể hiện cảm xúc của nhân vật chính trong ngày đầu đi học. -Thảo luận nhóm,trình bày trong 1 phút về giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. -Viết sáng tạo:cảm nghĩ ngày đầu tiên của cá nhân IV: ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn: So¹n gi¸o ¸n,®äc t liÖu tham kh¶o. - Häc sinh: ¤n l¹i mét sè bµi v¨n b¶n nhËt dông ë ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 7.So¹n bµi tríc ë nhµ. V:TiÕn tr×nh d¹y häc: 1-æn ®Þnh tæ chøc: 2: KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra s¸ch vë cña HS 3-Bµi míi: Trong cuéc ®êi mçi con ngêi, nh÷ng kØ niÖm cña tuæi häc trß thêng ®îc lu gi÷ bÒn l©u trong trÝ nhí. §Æc biÖt lµ nh÷ng kØ niÖm vÒ buæi ®Õn trêng ®Çu tiªn. TiÕt häc ®Çu tiªn cña n¨m häc míi nµy, c« vµ c¸c em sÏ t×m hiÓu mét truyÖn ng¾n rÊt hay cña nhµ v¨n Thanh TÞnh. TruyÖn ng¾n " T«i ®i häc " Thanh TÞnh ®· diÔn t¶ nh÷ng kØ niÖm m¬n man, b©ng khu©ng cña mét thêi th¬ Êy. ?Em hãy nêu hiểu biết của em về tác giả Thanh Tịnh? ?V¨n b¶n “T«i ®i häc” cña Thanh TÞnh ®îc in trong tập nào?. -Yêu cầu đọc giọng chậm, hơi buồn lắng sâu, chú ý những câu nói của nhân vật “ Tôi” của nhân vật “người Mẹ” nhân vật “ông Đốc” cần đọc với giọng phù hợp. - GV đọc mẫu 1 đoạn. -Gọi học sinh đọc-nhận xét. ? BÊt gi¸c cã nghÜa lµ g×? ? L¹m nhËn cã ph¶i lµ nhËn bõa nhËn v¬ kh«ng? ? Líp 5 ë d©y cã ph¶i lµ líp n¨m em häc c¸ch ®©y 3 n¨m? ?V¨n b¶n “T«i ®i häc” cña Thanh TÞnh ®îc viết theo thể loại nào?Vì sao? -Văn bản biểu cảm,thể hiện cảm xúc tâm trạng. ?Ph¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña v¨n b¶n nµy lµ g×. -KÕt hîp hµi hoµ gi÷a kÓ, miªu t¶ víi biÓu c¶m. ?Dựa vào cảm xúc và tâm trạng của nhân vật em có thể chia VB làm mấy đoạn ? ý mỗi đoạn là gì ? - §o¹n 1:T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i trong buæi tùu trêng ®Çu tiªn: - §o¹n 2: T©m tr¹ng,c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i”trªn con ®êng cïng mÑ ®Õn trêng. - §o¹n 3: T©m tr¹ng,c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i” khi nh×n ng«i trêng,c¸c b¹n,mäi ngêi. - §o¹n 4:T©m tr¹ng, c¶m gi¸c cña nh©n vËt “t«i”khi nghe gäi tªn rêi tay mÑ. - §o¹n 5: Khi ngåi vµo chỗ vµ ®ãn nhËn tiÕt häc. äc ? Em h·y cho biÕt nh©n vËt chÝnh cña v¨n b¶n nµy lµ ai? - Nh©n vËt " T«i " ? V× sao em biÕt ®ã lµ nh©n vËt chÝnh? ? TruyÖn ®îc kÓ theo ng«i thø mÊy? ? Nçi nhí buæi tùu trêng ®îc kh¬i nguån tõ thêi ®iÓm nµo? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ thêi ®iÓm Êy? ? C¶nh thiªn nhiªn, c¶nh sinh ho¹t hiÖn lªn nh thÕ nµo? ?T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i khi nhí l¹i nh÷ng kØ niÖm cò nh thÕ nµo? ? Nh÷ng tõ ®ã thuéc tõ lo¹i g×? t¸c dông cña nh÷ng tõ lo¹i ®ã? - Tõ l¸y diÔn t¶ c¶m xóc, gãp phÇn rót ng¾n kho¶ng c¸ch thêi gian gi÷a hiÖn t¹i vµ qu¸ khø I. Đọc và tìm hiểu chung. 1-T¸c gi¶-Tác phẩm -Thanh TÞnh(1911-1988) tại Hà Nội có tên khai sinh là Trần Văn Ninh lên 6 tuổi đổi thành Trần Thanh Tịnh.Thanh Tịnh học Tiểu học và trung học ở Huế.Từ năm 1933 làm hướng dẫn viên du lịch rồi vào nghề dạy học.Đây là thời điểm ông bắt đầu sáng tác văn chương. Trong sự nghiệp của mình ông sáng tác nhiều lĩnh vực:truyện ngắn ,truyện dài,thơ ,ca bút kí văn học. -Tác phẩm : in trong tập Quê mẹ xuất bản 1941. 2.§äc -tìm hiểu từ khó.sgk Häc sinh ®äc v¨n b¶n. 3-Thể loại 4-Bè côc:5 đoạn II.Đọc –tìm hiêủ văn bản 1.T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i trong buæi tùu trêng ®Çu tiªn: a-Kh¬i nguån nçi nhí. -Thêi ®iÓm: Cuèi thu -C¶nh thiªn nhiªn: L¸ ngoµi ®êng rông nhiÒu, m©y bµng b¹c. -C¶nh sinh ho¹t: MÊy em nhá cïng mÑ tíi trêng. Thêi ®iÓm khai gi¶ng hµng n¨m. -T©m tr¹ng: N¸o nøc; m¬n man; tng bõng; rén r·. C¶m xóc ch©n thùc, cô thÓ gãp phÇn rót ng¾n kho¶ng c¸ch thêi gian gi÷a qu¸ khø vµ hiÖn t¹i. 4.Cñng cè. ?nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ nhµ v¨n Thanh TÞnh vµ v¨n b¶n “T«i ®i häc” cña «ng. ?Em h·y kÓ mét lØ niÖm ®Ñp vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn cña b¶n th©n. 5.Híng dÉn häc bµi. - Häc l¹i bµi cò, kÓ tãm t¾t l¹i v¨n b¶n. -So¹n tiÕp phÇn cßn l¹i cña v¨n b¶n( T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i theo nh÷ng dßng håi tëng vÒ buæi tùu trêng ®Çu tiªn) Ngµy so¹n:15/8/2011 Ngµy d¹y:16/8/2011 TiÕt 2 V¨n b¶n: T«i ®i häc (TiÕp) -Thanh TÞnh- I-Môc tiªu bài học: 1-KiÕn thøc: - Gióp häc sinh c¶m nhËn ®îc t©m tr¹ng håi hép, c¶m gi¸c bì ngì cña nh©n vËt “t«i” ë buæi tùu trêng ®Çu tiªn trong ®êi, häc sinh thÊy ®îc ngßi bót v¨n xu«i giµu chÊt th¬, gîi d vÞ tr÷ t×nh man m¸c cña Thanh TÞnh. 2-T tëng: - Qua bµi gi¸o dôc häc sinh cã nh÷ng t×nh c¶m trong s¸ng khi håi øc vÒ tuæi th¬ cña m×nh, ®Æc biÖt lµ ngµy ®Çu tiªn tíi trêng, häc hái c¸ch viÕt truyÖn ng¾n cña Thanh TÞnh. 3-KÜ n¨ng: - RÌn kÜ n¨ng ®äc diÔn c¶m, ph¸t hiÖn vµ ph©n tÝch t©m tr¹ng nh©n vËt “t«i”, liªn tëng ®Õn buæi tùu trêng ®Çu tiªn cña b¶n th©n. II:Các kỹ năng cơ bản được giáo dục: -Suy nghĩ sáng tạo:Phân tích,bình luận về những cảm xúc của nhân vật chính trong ngày đầu tiên đi học. -Xác định giá trị bản thân:tr ân trọng kỉ niệm,sống có trách nhiệm với bản thân. -Giao tiếp trao đổi,trình bày suy nghĩ/ ý tưởng,cảm nhận của bản thân về giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. III:Các phương pháp /kĩ thuật dạy học - Động não:tìm hiểu những chi tiết thể hiện cảm xúc của nhân vật chính trong ngày đầu đi học. -Thảo luận nhóm,trình bày trong 1 phút về giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản. -Viết sáng tạo:cảm nghĩ ngày đầu tiên của cá nhân IV. ChuÈn bÞ: - Gi¸o viªn:So¹n gi¸o ¸n, ®äc tµi liÖu tham kh¶o, b¶ng phô ghi c©u hái bµi tËp cñng cè. - Häc sinh: Häc bµi cò, so¹n tríc bµi míi. V.TiÕn tr×nh bµi d¹y. 1- æn ®Þnh tæ chøc : 2- KiÓm tra bµi cò: ? Em h·y tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ v¨n Thanh TÞnh vµ t¸c phÈm “ T«i ®i häc”. ?H·y ph©n tÝch diÔn bÕn t©m tr¹ng cña nh©n vËt “ T«i”-T«i ®i häc,khi cïng mÑ ®i ®Õn trêng. Gi¸o viªn nhËn xÐt, cho ®iÓm. 3-Bµi míi: 9' 10' 6' ?VËy trªn con ®êng cïng mÑ ®Õn trêng, nh©n vËt t«i cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? ?Khi nhí vÒ nh÷ng kØ niÖm buæØ tùu trêng ®Çu tiªn nh÷ng c¶m xóc cña m×nh ®îc t¸c gi¶ miªu t¶ nh thÕ nµo? ? Nh÷ng h×nh ¶nh, chi tiÕt nµo trong v¨n b¶n cho ta biÕt ®îc t©m tr¹ng cña chó bÐ khi cïng mÑ tíi trêng. ?Khi kÓ truyÖn trong ®o¹n v¨n nµy t¸c gi¶ sö dông nghÖ thuËt g×? -So sánh:trường như cái đình làng. ?Khi ®· cïng mÑ ®Õn tríc trêng lµng MÜ LÝ nh©n vËt t«i ®· nh×n thÊy c¶nh tîng g×?T©m tr¹ng ra sao? ? Khi nghe thÊy tiÕng trèng vµ khi nghe ®Õn tªn m×nh nh©n vËt t«i ®· cã t©m tr¹ng g×? ?V× sao nh©n vËt t«i l¹i bÊt gi¸c dói ®Çu vµo lßng mÑ nøc në khãc khi s¾p vµo líp. -Vì lo sợ do phải tách rời mẹ để bước vào môi trường hoàn toàn mới,khóc vì sung sướng lần đầu được tự học. ? Qua t×m hiÓu trªn em thÊy nh©n vËt t«i lµ mét cËu bÐ nh thÕ nµo? CËu cã ph¶i lµ ngêi yÕu ®uèi kh«ng? ? Nh©n vËt t«i khi bíc vµo chç ngåi cã t©m tr¹ng nh thÕ nµo? -Thấy làm lạ vì chưa bao giờ xa mẹ như lần này. ?Vì sao lại thấy lạ? ? H×nh ¶nh mét con chim liÖng ®Õn ®øng trªn bËc cöa sæ hãt mÊy tiÕng rôt rÌ råi vç c¸nh bay ®i nói lên điều gì? -một chút buồn khi từ giã tuổi thơ. -Bắt đầu trưởng thành trong sự nhận thức và việc học hành của bản thân. -Yêu thiên nhiên ,yêu tuổi thơ ,yêu sự học hành để trưởng thành. ? Dßng ch÷ t«i ®i häc kÕt thóc truyÖn cã ý nghÜa g×? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ th¸i ®é cö chØ cña nh÷ng ngêi lín (¤ng ®èc;thÇy gi¸o;phô huynh )®èi víi c¸c em lÇn ®Çu tiªn ®i häc. ? Qua h×nh ¶nh,cö chØ vµ tÊm lßng cña ngêi lín ®èi víi c¸c em nhá em c¶m nhËn ®îc g×? ?Tác giả đã sử dụng biện phát nghệ thuật gì? ?Nội dung chính của văn bản là gì? ? Em h·y kÓ l¹i nh÷ng kØ niÖm ngµy ®Çu tiªn ®Õn trêng cña b¶n th©n? ? H·y nªu nh÷ng c¶m xóc cña em khi ®i tíi trêng trong ngµy ®Çu tiªn ®ã? II. §äc –tìm hiÓu v¨n b¶n.(TiÕp ) b-T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i khi cïng mÑ trªn ®êng tíi trêng. - C¶m thÊy trang träng, ®øng ®¾n - CÈn thËn, n©ng niu mÊy quyÓn vì, lóng tóng muèn thö søc, muèn kh¼ng ®Þnh m×nh khi xin mÑ cÇm bót, thíc. - “Nh÷ng c¶m gi¸c trong s¸ng Êy l¹i n¶y në,bÇu trêi quang ®·ng”. - “Buæi mai h«m Êy ,MÑ t«i l¾m tay t«i ,Con ®êng nµy t«i ®· quen ®i l¹i l¾m lÇn,cã sù thay ®æi lín :h«m nay t«i ®i häc” - “T«i cã ý nghÜ ,lít ngang trªn ngän nói .” C¸ch kÓ truyªn nhÑ nhµng , miªu t¶ nh÷ng c¶m gi¸c b»ng nh÷ng lêi v¨n giµu chÊt th¬ , h×nh ¶nh so s¸nh ®Çy th¬ méng cho thÊy sù thay ®æi lín trong “t«i” c-T©m tr¹ng vµ c¶m gi¸c cña nh©n vËt t«i khi trªn s©n trêng vµ khi nghe thÊy tªn m×nh. -S©n trêng dµy ®Æc nh÷ng ngêi . Ngêi nµo quÇn ¸o còng s¹ch sÏ g¬ng mÆt vui t¬i s¸ng sña n¶y sinh c¶m gi¸c míi “®©m ra lo sî vÈn v¬, bì ngì ®øng nÐp bªn ngêi th©n ,thªm vông vµ íc ao thÇm ®îc nh nh÷ng ngêi häc trß cò ” -TiÕng trèng trêng vang lªn ®· lµm “vang déi c¶ lßng”c¶m thÊy m×nh ch¬ v¬ , vông vÒ lóng tóng . kh«ng ph¶i lµ mét cËu bÐ yÕu ®uèi (C¶m gi¸c nhÊt thêi) Dïng lèi so s¸nh , tõ ng÷ miªu t¶ t©m tr¹ng chÝnh x¸c c¶m xóc cña nh©n vËt. d-T©m tr¹ng cña nh©n vËt t«i khi ngåi vµo trong líp häc. -Nh×n c¸i g× còng thÊy míi,thÊy hay hay, c¶m gi¸c l¹m nhËn (NhËn bõa)-Chç ngåi kia lµ cña riªng m×nh, nh×n b¹n míi quen mµ thÊy quyÕn luyÕn. -H×nh ¶nh cã ý nghÜa tîng trng gîi sù luèi tiÕc nh÷ng ngµy trÎ th¬ ch¬i bêi tù do ®· chÊm døt ®Ó bíc vµo giai ®o¹n míi cña cuéc ®êi-Lµm häc sinh -C¸ch kÕt thóc truyÖn tù nhiªn bÊt ngê. Dßng ch÷ “T«i ®i häc” võa khÐp l¹i bµi v¨n vµ më ra mét thÕ giíi míi. Dßng ch÷ gîi cho ta håi nhí l¹i buæi thiÕu thêi, thÓ hiÖn chñ ®Ò truyÖn. 2. Th¸i ®é, t×nh c¶m cña ngêi lín: -¤ng ®èc: Tõ tèn, bao dung. -Thầy gi¸o trÎ: Vui tÝnh, giµu t×nh yªu th¬ng. -Phô huynh: Chu ®¸o, tr©n träng ngµy khai trêng. Tr¸ch nhiÖm, tÊm lßng cña gia ®×nh nhµ trêng ®èi víi thÕ hÖ trÎ t¬ng lai. III.Tæng kÕt: 1. NghÖ thuËt: - Miªu t¶ tinh tÕ, ch©n thËt diÔn biÕn t©m tr¹ng cña ngµy ®Çu tiªn ®i häc. - Sö dông ng«n ng÷ giµu yÕu tè biÓu c¶m, h×nh ¶nh so s¸nh ®éc ®¸o ghi l¹i dßng liªn tëng, håi tëng cña nh©n vËt t«i. - Giäng ®iÖu tr÷ t×nh trong s¸ng. ... n thức về văn bản hành chính. - Mục đích, yêu cầu và nội dung của văn bản hành chính có nội dung thông báo. 2. Kü n¨ng: - Nhận biết rõ hoàn cảnh phải tạo lập và sử dụng văn bản thông báo. - Nhận diện và phân biệt văn bản có chức năng thông báo với các văn bản hành chính khác. - Tạo lập một văn bản hành chính có chức năng thông báo II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o ¸n, Sgk. - HS: Xem trước bài III.TiÕn tr×nh lªn líp. 1.Tæ chøc. 2. KiÓm tra. - Văn bản tường trình là gì ? Nêu các tình huống viết văn bản tường trình? 3. Bµi míi. Giíi thiÖu bµi: Trong cuộc sống có rất nhiều tình huống cần viết thông báo. Đó là tình huống cơ quan lãnh đạo cấp trên cần truyền đạt công việc cho cấp dưới hoặc các cơ quan Nhà nước. Vậy văn bản thông báo có đặc điểm gì, khi viết cần tuân thủ những thể thức hành chính gì? Chúng ta cùng tìm hiểu vào bài học. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung kiÕn thøc - HS đọc văn bản trong Sgk. - Trong các văn bản trên ai là người thông báo? Ai là người nhận? - Mục đích chính của thông báo thường là gì? Nội dung thông báo là gì? Nhận xét về thể thức của thông báo? - HS trình bày. - GV chốt kiến thức. Hãy dẫn ra một số trường hợp thông báo học tập và sinh hoạt ở trường. - Hs kể. - Nhận xét Qua việc tìm hiểu hai văn bản thông báo trên, em hãy rút ra đặc điểm của văn bản thông báo. - HS trình bày. - GV chốt nội dung kiến thức. - Hs đọc ý 1 ghi nhớ t 143. Trong các tình huống sau đây tình huống nào cần viêt thông báo? - HS trình bày. Tiến trình của 1 văn bản thông báo? - Hs trình bày. - GV cho HS đọc SGK. Hs đọc ghi nhớ. * Ho¹t ®éng 2: Luyện tập. - HS luyện viết. I. Đặc điểm của văn bản thông báo. 1. VD. SGK T140,141. 2. Nhận xét. * Văn bản 1: + Thay mặt nhà trường phó hiệu trưởng Nguyễn Văn Bằng là người viết thông báo. + Các GVCN lớp. + Mục đích: thông báo thời gian duyệt văn nghệ các lớp. * Văn bản 2: + Thay mặt ban chỉ huy liên đội: Trần Mai Hoa. + Các chi đội + Đại hội liên đội (2004-2005) - Mục đích: truyền đạt những thông tin cụ thể từ phía cơ quan, đoàn thể, người tổ chức cho những người dưới quyền, thành viên đoàn thểbiết để thực hiện. - Hình thức: tuân thủ theo thể thức hành chính (tên cơ quan, số công văn, quốc hiệu, biểu ngữ, ngày tháng, người nhận, người gửi) II. Cách làm văn bản thông báo. 1.Tình huống cần làm văn bản thông báo a. Không viết thông báo mà viêt tường trình. b. Viết thông báo. c. Viết thông báo hoặc giấy mời. 2. Cách làm văn bản thông báo. a.Thể thức mở đầu () b. Nội dung thông báo () c. Thể thức kết thúc () * Kết luận. Ghi nhớ. SGK T 143. III. LuyÖn tËp. H·y viÕt phÇn ®Çu vµ phÇn cuèi v¨n b¶n: Th«ng b¸o kÕ ho¹ch chÊm b¸o têng . 4. Cñng cè. - Khái quat bài. - Nhận xét giờ. - §äc vµ häc thuéc ghi nhí sgk. 5. Dặn dò. - N¾m ch¾c néi dung bµi viÕt phÇn néi dung cña b¶n th«ng b¸o chÊm b¸o têng. - ChuÈn bÞ ch¬ng tr×nh ®Þa ph¬ng... _________________________________________________ Ngµy so¹n: /05/2012 Ngày gi¶ng: TiÕt 146: Ch¬ng tr×nh ®Þa ph¬ng phÇn TiÕng ViÖt. I. Môc tiªu cÇn ®¹t. -Thấy được sự đa dạng trong từ ngữ xưng hô ở địa phương mình và một số địa phương khác. 1. KiÕn thøc: - Sự khác nhau về từ ngữ xưng hô của tiếng địa phương và ngôn ngữ toàn dân. - Tác dụng của việc sử dụng từ ngữ xưng hô ở địa phương, từ ngữ xưng hô toàn dân trong hoàn cảnh giao tiếp cụ thể. 2. Kü n¨ng: - Lựa chọn cách xưng hô phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp. - Tìm hiểu, nhận biết từ ngữ xưng hô ở địa phương đang sinh sống (hoặc ở quê hương). II. ChuÈn bÞ: - Gi¸o ¸n, Sgk. - HS: Xem trước bài III.TiÕn tr×nh lªn líp. 1.Tæ chøc. 2. KiÓm tra. - Văn bản tường trình là gì ? Nêu các tình huống viết văn bản tường trình? 3. Bµi míi. Giíi thiÖu bµi: Trong cuộc sống có rất nhiều tình huống cần viết thông báo. Đó là tình huống cơ quan lãnh đạo cấp trên cần truyền đạt công việc cho cấp dưới hoặc các cơ quan Nhà nước. Vậy văn bản thông báo có đặc điểm gì, khi viết cần tuân thủ những thể thức hành chính gì? Chúng ta cùng tìm hiểu vào bài học. Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung kiÕn thøc Em hiểu thế nào là Xưng hô ? Cho ví dụ minh hoạ ? - HS trình bày. Trong giao tiếp hằng ngày ta dùng những từ nào để xưng hô ? Dùng đại từ trỏ người: tôi, chúng tôi, mày, chúng mày, nó, chúng nó, ta, chúng ta, mình, chúng mình. Dùng danh từ chỉ quan hệ thân thuộc và một số danh từ chỉ nghề nghiệp, chức tước: ông, bà, anh, chị, cô, dì, chú, bác tổng thống, bộ trưởng, nhà giáo, nhà văn, nhà điêu khắc. - GV: Trong giao tiếp chúng ta cần chú ý điều gì ? * Ho¹t ®éng 3: Luyện tập. - GV Gọi hs đọc 2 đoạn văn - GV: Hãy Xác định từ xưng hô địa phương trong 2 đoạn trích trên ? - GV: Trong các đoạn trích trên, những từ xưng hô nào là từ toàn dân, những từ xưng hô nào không phải là toàn dân nhưng cũng không thuộc lớp từ địa phương ? - GV: Tìm những từ xưng hô và cách xưng hô ở địa phương em và ở những địa phương khác mà em biết ? - HS trình bày. - GV chốt. - GV: Từ xưng hô ở địa hương có thể dùng trong hoàn cảnh giao tiếp nào ? Ở lứa tuổi lớp 8 em có thể xưng hô với mọi người xung quanh ntn? - GV Đối chiếu những phương tiện xưng hô được xác định ở bài tập 2 và những phương tiện chỉ quan hệ thân thuộc trong bài Chương trình địa phương phần Tiếng việt ở học kì I và cho nhận xét ? I. Từ xưng hô. - Xưng : người nói tự gọi mình - Hô : người nói gọi người đối thoại, tức người nghe VD : Học trò - Tự gọi mình là “ em”, gọi GV là” thầy, cô * Trong giao tiếp chúng ta cần chú ý: - Phải luôn luôn chú ý đến các “ vai” : trên – dưới, dưới – trên , ngang hàng II. Luyện tập. Bài tập 1: Xác định từ xưng hô địa phương trong 2 đoạn trích trên : a. từ xưng hô địa phương là “ u” b. . “Mợ” - Mặc dù không thuộc lớp từ xưng hô toàn dân, nhưng cũng không phải là xưng hô địa phương. Bài tập 2 : Những từ xưng hô và cách xưng hô ở địa phương em và ở những địa phương khác mà em biết. - Đại từ trỏ người : tui , choa , qua ( tôi) ; tau( tao); bầy tui ( chúng tôi) ; mi( mày) ; hấn ( hắn) - Danh từ chỉ quan hệ thân thuộc dùng để xưng hô : bọ , thầy , tía , ba( bố) ; u, bầm, đẻ, mạ, má ( mẹ); ôông ( ông); bá ( bác); eng( anh); ả( chị) Bài tập 3 : Từ xưng hô ở địa phương có thể dùng trong hoàn cảnh giao tiếp. - Từ được dùng ở địa phương thường được dùng trong phạm vi giao tiếp hẹp: ở địa phương, đồng hương gặp nhau ở các tỉnh bạn, trong gia đình, gia tộc - Từ ngữ xưng hô địa phương cũng được sử dụng trong tác phẩm văn học ở mức độ nào đó để tạo không khí địa phương cho tác phẩm + Thầy / cô : em – thầy / cô hoặc con – thầy / cô + Chị của mẹ mình là : cháu – bá hoặc cháu – dì + Chồng của cô mình là : cháu – chú hoặc cháu – dượng + ông nội là : ông – cháu hoặc cháu – nội + bà nội là : cháu – bà hoặc cháu – nội Bài tập 4 : =>Trong TV có một số lượng khá lớn các danh từ chỉ họ hàng thân thuộc và chỉ nghề nghiệp, chức vụ được dùng làm từ ngữ xưng hô. 4. Củng cố: - GV củng cố nội dung tiết chương trình. - Liên hệ giáo dục HS. 5. Dặn dò: - T×m nh÷ng tõ ®Þa ph¬ng thêng dïng ë ®Þa ph¬ng em. - Tự rèn luyện để sử dụng tốt vốn ngôn ngữ. - Soạn bài “Luyện tập làm văn bản thông báo”. __________________________________________________________ Ngµy so¹n: /05/2012 Ngày gi¶ng: TiÕt 147: LuyÖn tËp v¨n b¶n th«ng b¸o I- Môc tiªu bµi häc: - ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n th«ng b¸o: môc ®Ých, yªu cÇu, cÊu t¹o cña mét th«ng b¸o. - N©ng cao n¨ng lùc viÕt th«ng b¸o cho häc sinh. II- ChuÈn bÞ: - §å dïng : III- TiÕn tr×nh tæ chøc d¹y - häc: 1- æn ®Þnh tæ chøc: 2- KiÓm tra: 3- Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy-trß Néi dung kiÕn thøc -H·y cho biÕt t×nh huèng nµo cÇn lµm v¨n b¶n th«ng b¸o, ai th«ng b¸o vµ th«ng b¸o cho ai ? -Néi dung vµ thÓ thøc cña mét v¨n b¶n th«ng b¸o: +Néi dung th«ng b¸o thêng lµ g× ? +V¨n b¶n th«ng b¸o cã nh÷ng môc g× ? -V¨n b¶n th«ng b¸o vµ v¨n b¶n têng tr×nh cã nh÷ng ®iÓm nµo gièng nhau, nh÷ng ®iÓm nµo kh¸c nhau ? -Hs ®äc 3 trêng hîp trong sgk vµ lùa chän lo¹i v¨n b¶n thÝch hîp trong c¸c trêng hîp trªn ? -Hs ®äc th«ng b¸o trong sgk. -ChØ ra nh÷ng chç sai trong VB th«ng b¸o trªn vµ ch÷a l¹i cho ®óng ? -H·y nªu mét sè t×nh huèng thêng gÆp trong nhµ trêng hoÆc ngoµi XH mµ em cho lµ cÇn viÕt VB th«ng b¸o (kh«ng lÆp l¹i t×nh huèng trong sgk) ? I-¤n tËp lÝ thuyÕt: 1-T×nh huèng cÇn lµm VB th«ng b¸o: -CÊp trªn hoÆc tæ chøc c¬ quan §¶ng, Nhµ níc,... cÇn th«ng b¸o cho cÊp díi hoÆc nh©n d©n biÕt vÒ mét vÊn ®Ò chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, viÖc lµm,... 2-Néi dung, thÓ thøc cña mét VB th«ng b¸o: -Néi dung th«ng b¸o: thêng lµ nh÷ng th«ng tin vÒ c«ng viÖc ph¶i lµm ®Ó ngêi díi quyÒn biÕt vµ thùc hiÖn -ThÓ thøc cña VB th«ng b¸o: lµ thÓ thøc hµnh chÝnh theo ®óng nh÷ng mÉu ®· qui ®Þnh (Gåm 3 phÇn: ThÓ thøc më ®Çu VB th«ng b¸o, néi dung th«ng b¸o, thÓ thøc kÕt thóc VB th«ng b¸o) 3-Ph©n biÖt VB têng tr×nh vµ VB th«ng b¸o: -Gièng nhau: vÒ thÓ thøc tr×nh bµy (3 phÇn), vÒ sù chÝnh x¸c râ rµng cña néi dung VB (néi dung têng tr×nh vµ néi dung th«ng b¸o ®Ò ph¶i râ rµng vµ chÝnh x¸c). -Kh¸c nhau: +Têng tr×nh lµ tr×nh bµy sù viÖc x¶y ra ®Ó cÊp trªn biÕt vµ ®Ò nghÞ cÊp trªn xem xÐt vµ gi¶i quyÕt. Cßn th«ng b¸o lµ lo¹i VB ®Ó truyÒn ®¹t nh÷ng néi dung, c«ng viÖc, yªu cÇu nµo ®ã tõ cÊp trªn xuèng cÊp díi (hoÆc tõ mét tæ chøc, c¬ quan th«ng b¸o chung cho mäi ngêi biÕt). +Têng tr×nh thêng lµ cña c¸ nh©n viÕt cã kÌm theo nh÷ng ®Ò nghÞ ®îc gi¶i quyÕt, cßn th«ng b¸o thêng lµ cña c¬ quan ®oµn thÓ do ngêi ®¹i diÖn kÝ ®Ó cÊp díi (hoÆc mäi ngêi) biÕt mµ thùc hiÖn. V× vËy trong thÓ thøc viÕt th«ng b¸o cã sè c«ng v¨n, n¬i nhËn lµ hai ®iÒu mµ têng tr×nh kh«ng cã. II-LuyÖn tËp: 1-Bµi 1 (149 ): a-Th«ng b¸o. b-B¸o c¸o. c-Th«ng b¸o. 2-Bµi 2 (150 ): -Ghi ngµy, th¸ng, n¨m cha ®óng chç. -Th«ng b¸o thiÕu sè c«ng v¨n, thiÕu n¬i göi ë gãc tr¸i phÝa díi. -Néi dung th«ng b¸o kh«ng phï hîp kh«ng phï hîp víi tªn VB th«ng b¸o (tªn VB lµ th«ng b¸o kÕ ho¹ch mµ néi dung yªu cÇu lµ s¾p xÕp kÕ ho¹ch, tøc lµ cha cã kÕ ho¹ch), ë ®©y chØ lµ th«ng b¸o vÒ ®ît kiÓm tra vÖ sinh vµ tæ chøc Ban kiÓm tra vÖ sinh mµ th«i. -B¶n th«ng b¸o nµy ph¶i viÕt l¹i: S¾p tíi trêng tæ chøc ®ît kiÓm tra vÖ sinh tõ ngµy... ®Õn ngµy... th¸ng..., thµnh lËp ban kiÓm tra, ®Ò nghÞ ban kiÓm tra lËp kÕ ho¹ch cô thÓ... 3-Mét sè t×nh huèng thêng gÆp trong nhµ trêng hoÆc ngoµi XH mµ cÇn viÕt VB th«ng b¸o: -Trong nhµ trêng: Gãp s¸ch vë, dông cô häc tËp gióp c¸c b¹n häc sinh vïng bÞ ngËp lôt; gãp ph©n tr©u kh« ®Ó trång c©y, gãp thñy tinh ®Ó c¾m lªn têng b¶o vÖ trêng. -Ngoµi x· héi: Tiªm phßng dÞch chèng c¸c lo¹i bÖnh cho trÎ em, tiªm phßng dÞch cho chã, cho gia cÇm. 4. Củng cố: - Lµm bµi 4 (150). 5. Dặn dò: - ChuÈn bÞ bµi: ¤n tËp phÇn tËp lµm v¨n (§äc vµ tr¶ lêi c©u hái trong tõng phÇn).
Tài liệu đính kèm: