Giáo án Ngữ văn 7 - Tiết 1 Văn bản Cổng trường mở ra (Theo Lí Lan)

Ngày soạn: /8/2010
Ngày dạy: 8/2010
Tiết 1
	Văn bản 
Cổng trường mở ra
 (Theo Lí Lan)
I- Mục tiêu cần đạt
1- Giúp học sinh:
- Hiểu được tấm lòng yêu thương, tình cảm thiết tha sâu nặng và niềm tin bao la của mẹ Hiều đối với con người.
- Thấy được vai trò to lớn của nhà trường đối với tuổi thơ, đối với con người.
- Rèn kĩ năng sử dụng phát triển văn bản nghị dụng, kĩ năng nghe- đọc- viết.
II- Chuẩn bị:
- Giáo viên:	+ Soạn bài, nghiên cứu tài liệu.
 	+ Hướng dẫn ôn bài và chuẩn bị bài mới.
- Học sinh: Ôn bài và chuẩn bi bài theo sự hướng dẫn của giáo viên.
- Tổ chức lớp học : Học tập trung theo lớp, thảo luận nhóm.
III- Tiến trình lên lớp
A- ổn định tổ chức lớp.
B- Kiểm tra bài cũ.
Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh .
 C- Bài mới
	Vào bài: Tất cả chúng ta đều đã trải qua cái buổi tối vào đêm trước ngày khai trường trọng đại và thiêng liêng chuyển từ mẫu giáo lên lớp một bậc tiểu học. Còn vương trong trí nhớ của ta xiết bao bồi hồi xao xuyến  cả lo lắng và sợ hãi mơ hồ. Bây giờ nhớ lại ta thấy thật ngây thơ và ngọt ngào. Còn tâm trạng của người mẹ như thế nào khi cổng trường sắp mở ra đón con trai yêu quý của mẹ ? 
Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc: Đọc giọng tâm tình, thủ thỉ, thiết tha. Giáo viên đọc mẫu--> gọi học sinh đọc. Giáo viên nhận xét, uốn nắn.
Bài kí này có cốt truyện không? Vì sao ?
Hãy xác định nhân vật chính và ngôi kể của văn bản?
Học sinh trao đổi--> trả lời
Bố cục của bài văn được xây dựng như thế nào?
Học sinh trao đổi--> trả lời 
Học sinh đọc phần 1
Hình ảnh cậu học sinh lớp 1 được miêu tả qua những chi tiết nào ?
Học sinh theo dõi phần 1
Trong đêm trước ngày khai trường vào lớp 1 của con, người mẹ đã nghĩ gì, làm gì ? Tâm trạng của người mẹ ra sao? Có gì đáng chú ý trong suy nghĩ, hành động, tâm trạng của người mẹ?
Học sinh trao đổi, lần lượt trả lời câu hỏi.
Em hiểu từ “trằn trọc” có nghĩa là gì?
Vậy người mẹ đó đã lo nghĩ những gì ?
Học sinh phát hiện-->trả lời
Việc nhắc lại 3 lần “Mẹ tin” trong tâm hồn người mẹ nói lên điều gì?
Vậy tại sao “Vẫn không ngủ được” vẫn “tằn trọc”
H. sinh thảo luận -->trả lời
Theo em, chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường đầu tiên đã để lại đấu ấn sâu đậm trong tâm hồn người mẹ?
Học sinh phát hiện--> trả lời
Người mẹ ấy nhớ lại kỉ niệm xưa để được sống lại tuổi thơ đẹp đẽ của mình, hay còn một lí do nào khác nữa ?
Học sinh phát hiện--> trả lời
Suy nghĩ miên man của mẹ về ngày khai trường ở Nhật đã thể hiện ước mơ và suy nghĩ gì của người mẹ ?
Học sinh trao đổi--> trả lời 
Ngày mai là ngày khai trường vào lớp Một của con, người mẹ đã có ý nghĩ gì ?
Câu văn: “Đi đi con, hãy can đảm lên mở ra” nên hiểu như thế nào?
Học sinh trao đổi--> trả lời 
Như vậy bà mẹ trong bài là người mẹ như thế nào ?
Học sinh nêu cảm nhận
Bà mẹ đang nói với ai? Có phải nói trực tiếp với con không ? Cách viết này có tác dụng gì ?
H. sinh thảo luận --> trả lời
 Văn bản “Cổng trường mở ra” giúp chúng ta hiểu thêm được điều gì ?
Học sinh bộc lộ
Giáo viên bình--> chốt
Học sinh đọc ghi nhớ
H. sinh thảo luận --> trả lời
 Học sinh khác nhận xét, bổ sung
Giáo viên tổ chức cho học sinh tự do phát biểu ý kiến, cảm nhận của mình về câu hỏi 6 (SGK)
I- Đọc- tìm hiểu chung.
- Không có cốt truyện.
-Vì chủ yếu là tâm trạng của người mẹ: Phấp phỏng hồi hộp đón chờ khai trường của con.
-->Thể loại: Bút kí- Biểu cảm.
Nhân vật chính: Người mẹ, đứa con.
Ngôi kể: Ngôi thứ nhất (người mẹ)
* Bố cục: 2 phần.
a- Từ đầu --> “Ngày đầu năm học”: Tâm trạng hai mẹ con trong đêm trước ngày khai trường vào lớp 1 của con.
b- Còn lại: ấn tượng tuổi thơ và liên tưởng của mẹ.
II- Tìm hiểu văn bản .
1- Tâm trạng người con trong đêm trước ngày khai trường.
Hình ảnh:
	+Gương mặt thanh thoát tựa trên gối mềm.
	+Đôi môi hé mở và thỉnh thoảng chúm lại 
	=> Ngây thơ, đáng yêu, thanh thản.
Tâm trạng:
	+Háo hức như những chuyện đi xa.
	+Mối bận tâm duy nhất là sáng mai thức dậy cho 
	 kịp giờ.
	+Ngủ dễ dàng như uống 1 li sữa, ăn một cái kẹo.
=> Tâm hồn thật thanh thản, hồn nhiên, vô tư, nhẹ nhàng
2- Tâm trạng và suy nghĩ của người mẹ trong đêm trước ngày khai trường vào lớp 1 của con.
Cảm xúc nôn nao, hồi hộp, xao xuyến, nỗi lòng của người mẹ giàu tỉnh cảm
-Suốt ngày không biết làm việc gì cả.
-Giúp con chuẩn bị đồ dùng học tập.
-Tự nhủ mình cần đi ngủ sớm.
-Bỗng không biết làm gì nữa.
-Lên giường--> trằn trọc
-Ngắm nhìn con.
“Trằn trọc”: trở mình luôn luôn, cố ngủ mà không ngủ được vì có nhiều điều phải lo nghĩ.
-Tin ở con:	 Mẹ tin con sẽ không bỡ ngỡ
	 Mẹ tin đứa con của mẹ lớn rồi.
	 Mẹ tin vào sự chuẩn bị chu đáo cho con.
=>Người mẹ đã yên lòng, không phải lo lắng gì về con, về mình.
-Mẹ vô cùng thương con, yêu con, thấy con lo lắng, hồi hộp, xúc động -->không ngủ được, ngắm nhìn con ngủ.
-Mẹ nhớ lại ngày khai trường năm xưa của mình.
-Bên tai mẹ bỗng vang lên tiếng đọc bài trầm bổng “Hằng năm .” -->ùa dậy những ấn tượng khắc sâu mãi trong lòng người mẹ và cái ngày “Hôm nay tôi đi học”:
-Nhớ sự nôn nao hồi hộp khi bà ngoại và nỗi chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại.
-Để:	Sống lại tuổi thơ đẹp đẽ của mình.
	Muốn “Nhẹ nhàng cẩn thận và tự nhiên ghi vào lòng con xao xuyến”. --> Muốn truyền cho con những cung bậc tâm trạng đẹp đẽ của cuộc đời.
=>Lí Lan rất “sống” với những kỉ niệm tuổi thơ về ngày khai trường đầu tiên vào lớp một. Nhớ bà ngoại, tình thương con, nỗi niềm về thời thơ ấu những cảm xúc mạnh liệt ấy, thiết tha ấy “cứ rạo rực”, cứ “bâng khuâng” cứ “xao xuyến” mãi trong lòng. Tâm trạng đẹp về tình mẫu tử được tác giả diễn tả một cách nhẹ nhàng, tinh tế mà thấm thía.
-Ước mơ: Muốn đứa con yêu của mình được hưởng một nền giáo dục tiên tiến, tất cả trẻ em được chăm sóc, giáo dục với tất cả tình thương của xã hội và đất nước.
+ Nghĩ chuyện thế giới để hiểu rỗ và ghi nhớ trách nhiệm vinh quang và nặng nề của chính bản thân mình đối với việc chăm lo giáo dục con cái và cả thế hệ trẻ đất nước nói chung=>Tấm lòng của người mẹ đẹp đẽ và cao cả.
-Mẹ sẽ đưa con tới trường, đưa con vào đời với niềm tin và kì vọng vào đứa con yêu.
-“Đi đi con, bước qua  mở ra”
+Đó là mong ước của mẹ.
+Vai trò to lớn và cực kì quan trọng của nhà trường đối với việc giáo dục trẻ.
+Thế giới kì diệu của hiểu biết phong phú, của những tình cảm mới, con người mới, quan hệ mới sẽ mở ra, sẽ đến với con.
=>Là một người mẹ tình cảm, tế nhị, hiểu biết mà sâu sắc.
III- Tổng kết
-Giọng độc thoại là giọng chủ đạo của bài văn. Nhân vật trung tâm là nhân vật tâm trạng, trữ tình.
-Tác dụng: làm nổi bật tâm trạng, ý nghĩ, tác dụng của nhân vật cũng như của tác giả.
Hiểu được tâm trạng sâu nặng của mẹ đối với con và vai trò quan trọng của nhà trường đối với mỗi con người.
Cổng trường mở rộng bao nhiêu, tình mẹ dạt dào sâu nặng bấy nhiêu. Mẹ cha, gia đình, thầy cô, bạn bè, trường lớp luôn luôn hài hoà gắn bó với nhau để dưa chúng ta vào một thế giới kì diệu đẹp đẽ, cao cả và . không ít những gian truân “Hãy can đảm lên, người lính nhỏ của đạo quân.. Sách vở là vũ khí, lớp học là đơn vị trận địa là hoàn cầu và chiến thắng là nền văn minh nhân loại ” (E.ĐơA-mi-xi)
	* Ghi nhớ (SGK)
IV: Luyện tập.
Bài tập 1:
Bởi đó là ngày đầu ta cắp sách tới trường, rời vòng tay yêu thương của mẹ để bước vào 1 chân trời mới rộng mở, một không gian mới, 1 thế giới mới, 1 cuộc sống mới.
D- Củng cố dặn dò.
- Giáo viên củng cố lại bài.
- Hướng dẫn học sinh học bài, làm bài tập 2, chuẩn bị bài mới.
- Soạn bài “Mẹ tôi”