Giáo án Ngữ Văn 6 - Tuần 10 - Trường THCS Lê Hồng Phong

Tuần: 10	 	 Ngày soạn: 27/10/2012
Tiết: 37	 Ngày dạy : 29/10/2012
ẾCH NGỒI ĐÁY GIẾNG
(Truyện ngụ ngôn)
A. Mức độ cần đạt
- Có hiểu biết bước đầu về truyện ngụ ngôn.
- Hiểu và cảm nhận được nội dung, ý nghĩa của truyện “Ếch ngồi đáy giếng”.
- Nắm được những nét chính về nghệ thuật của truyện.
B. Trọng tâm kiến thức, kỹ năng, thái độ
 1. Kiến thức
- Đặc điểm của nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm ngụ ngôn.
- Ý nghĩa giáo huấn sâu sắc của truyện ngụ ngôn.
- Nghệ thuật đặc sắc của truyện: mượn chuyện loài vật để nói chuyện con người, ẩn bài học triết lí; tình huống hài hước, bất ngờ, kín đáo.
 2. Kỹ năng
- Đọc - hiểu văn bản truyện ngụ ngôn.
- Liên hệ các sự việc trong truyện với những tình huống, hoàn cảnh thực tế.
- Kể lại được truyện.
 3. Thái độ: Thông qua câu chuyện rút ra được bài học cho bản thân mình để tránh những sai lầm.
C. Phương pháp
Vấn đáp, thuyết trình, cảm nhận tác phẩm
D. Tiến trình dạy học
 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số (Lớp 6A3 vắng .)
 2. Bài cũ: Kiểm tra vở soạn và sự chuẩn bị bài của Hs.
 3. Bài mới: Cùng với truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn cũng là một thể loại truyện dân gian được mọi người ưa thích. Ưa thích không chỉ vì nội dung, ý nghĩa giáo huấn sâu sắc mà câu chuyện còn được kể rất tự nhiên, độc đáo. Để hiểu rõ hơn điều đó, tiết học hôm nay cô trò ta cùng nhau tìm hiểu truyện ngụ ngôn “Ếch ngồi đáy giếng”.
Hoạt động của Gv và Hs
Nội dung bài học
Hoạt động 1: Giới thiệu chung
 Ngụ ngôn là gì? -> “Ngôn” tức là lời nói, “ngụ” tức là chứa đựng, hàm chứa. “Ngụ ngôn” tức là hàm chứa điều gì đó có ý kín đáo qua lời nói.
Vậy thế nào là truyện ngụ ngôn?
Hs căn cứ phần Chú thích * Sgk, trả lời.
Gv: Truyện ngụ ngôn cũng giống như tục ngữ, bên cạnh nghĩa đen – nghĩa trên câu chữ, nghĩa bề ngoài còn có nghĩa bóng là ý nghĩa sâu kín được gửi gắm trong câu chuyện, nhằm khuyên nhủ người ta bài học nào đó trong cuộc sống thường ngày.
Hoạt động 2: Hướng dẫn Đọc – hiểu văn bản
 Gv yêu cầu Hs đọc to, rõ ràng. Gv đọc mẫu 1 lần, gọi 2 Hs đọc lại.
Tìm hiểu từ khó theo chú thích Sgk.
Văn bản này có thể chia làm mấy phần? -> 2 phần.
Phần 1: Đoạn đầu tiên: Ếch sống ở vương quốc cái giếng của nó.
Phần 2: Hai đoạn còn lại: Mưa to, Ếch ra ngoài, bị trâu giẫm bẹp.
Nêu phương thức biểu đạt của văn bản? -> Tự sự.
 Môi trường, hành động và thái độ của Ếch khi ở trong giếng như thế nào?
-> Môi trường Ếch sống rất chật hẹp, chỉ có vài con vật bé xíu như cua, ốc, nhái. Ếch tưởng trời bé bằng cái vung và nó thì oai như một vị chúa tể.
Ở đây, tác giả đã sử dụng những nghệ thuật gì để kể chuyện về con Ếch?
Qua đó, cho thấy Ếch là con vật như thế nào?
-> Ếch kiêu ngạo, coi thường tất cả, cho rằng ta là trung tâm của vũ trụ, nên ai cũng phải phục tùng.
Gv liên hệ thực tế giáo dục Hs. Môi trường sống ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển nhân cách con người tích hợp “Mẹ hiền dạy con”, tục ngữ, thành ngữ: Ở bầu thì tròn, ở ống thì dài
Vì sao Ếch lại ra ngoài?
-> Vì gặp năm mưa to, nước dềnh lên.
 Thái độ của Ếch khi ra ngoài như thế nào? 
-> Vẫn giữ thói cũ, Ếch nhâng nháo đưa mắt nhìn trời, không để ý đến xung quanh nên đã bị trâu giẫm bẹp.
Thảo luận: Nguyên nhân dẫn đến cái chết của Ếch? -> Do mưa to và quan trọng hơn Ếch giữ những tính xấu cũ, nhâng nháo coi trời bằng vung...
Câu chuyện về Ếch dạy cho các em bài học gì?
Hs tự bộc lộ.
Gv: Dù môi trường có nhỏ bé cũng phải cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của mình, biết nhìn xa trông rộng. Đừng bao giờ chủ quan, kiêu ngạo, coi thường những đối tượng xung quanh mình. Nếu sống như vậy, hậu quả để lại là khó lường.
* Tổng kết: Truyện ngụ ngôn phê phán điều gì và khuyên nhủ người ta điều gì? 
Hs trả lời dẫn đến Ghi nhớ. Gv chốt lại bài học. 
* Luyện tập
Bt1 và 2 Gv hướng dẫn Hs làm miệng.
Hoạt động 3: Hướng dẫn tự học
Gv nêu yêu cầu để Hs về nhà học bài.
I. Giới thiệu chung
- Thể loại: Truyện ngụ ngôn: (Sgk/100)
II. Đọc – hiểu văn bản
1. Đọc, tìm hiểu nghĩa từ khó
2. Tìm hiểu văn bản
2.1. Bố cục: 2 phần
2.2. Phương thức biểu đạt: Tự sự
2.3. Phân tích
 a. Khi Ếch ở trong giếng
- Môi trường: Sống trong giếng, xung quanh chỉ có vài con cua, ốc, nhái bé nhỏ.
-> Môi trường nhỏ bé, chật hẹp.
- Hành động: Cất tiếng kêu ồm ộp, làm các con vật khác hoảng sợ.
- Thái độ: Tưởng trời bé bằng vung và nó thì oai như một vị chúa tể.
-> Nt: so sánh, nhân hóa.
-> Tầm nhìn của Ếch rất hạn hẹp.
=> Chủ quan, kiêu ngạo trở thành bệnh cố hữu của Ếch.
 b. Khi Ếch ra ngoài
- Nguyên nhân: Mưa to, nước trong giếng dềnh lên.
- Thái độ: Nhâng nháo nhìn trời, không để ý đến xung quanh.
- Kết quả: Bị trâu giẫm chết.
-> Cách kể bất ngờ, tự nhiên.
=> Hậu quả của kẻ huênh hoang, chủ quan, kiêu ngạo.
3. Tổng kết
a. Nghệ thuật: - Hình tượng gần gũi đời sống
 - Giáo huấn tự nhiên, kín đáo.
b. Nội dung: 
* Ý nghĩa văn bản:
=> Ghi nhớ: (SGK/101)
4. Luyện tập
III. Hướng dẫn tự học
- Kể diễn cảm câu chuyện theo đúng trình tự các sự việc.
- Tìm đọc thêm một số truyện ngụ ngôn khác.
- Soạn bài mới: Thầy bói xem voi.
E. Rút kinh nghiệm
Tuần: 10	 	 Ngày soạn: 27/10/2012
Tiết: 38	 Ngày dạy : 29/10/2012
THẦY BÓI XEM VOI
(Truyện ngụ ngôn)
A. Mức độ cần đạt
- Hiểu nội dung, ý nghĩa của truyện “Thầy bói xem voi”.
- Hiểu một số nét chính về nghệ thuật của truyện ngụ ngôn.
B. Trọng tâm kiến thức, kỹ năng, thái độ
 1. Kiến thức
- Đặc điểm của nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm ngụ ngôn.
- Ý nghĩa giáo huấn sâu sắc của truyện ngụ ngôn.
	- Cách kể chuyện ý vị, tự nhiên, độc đáo.
 2. Kỹ năng:
- Đọc - hiểu văn bản Truyện ngụ ngôn.
- Liên hệ các sự việc trong truyện với những tình huống, hoàn cảnh thực tế.
- Kể diễn cảm truyện “Thầy bói xem voi”.
 3. Thái độ: Hiểu được ý nghĩa giáo huấn của truyện để tránh lặp lỗi như các thầy bói xem voi.
C. Phương pháp
Vấn đáp, thuyết trình, cảm nhận tác phẩm
D. Tiến trình dạy học
 1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số (Lớp 6A3 vắng .)
 2. Bài cũ: Kể lại truyện ngụ ngôn “Ếch ngồi đáy giếng”? Nêu ý nghĩa của truyện.
 3. Bài mới: Tiết trước chúng ta đã tìm hiểu truyện ngụ ngôn gắn với thành ngữ “Ếch ngồi đáy giếng” nhằm ngụ ý phê phán những kẻ có hiểu biết cạn hẹp mà lại huênh hoang, kiêu ngạo để nhằm khuyên nhủ người ta phải cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của mình. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu một truyện ngụ ngôn khác cũng rất thú vị. Đó là truyện “Thầy bói xem voi”.
Hoạt động của Gv và Hs
Nội dung bài học
Hoạt động 1: Giới thiệu chung
Em hãy cho biết thành ngữ “Thầy bói xem voi” được dùng trong trường hợp nào?
-> Người ta dùng thành ngữ này để chỉ người chưa nhìn sự vật, sự việc một cách toàn diện đã quy kết, khẳng định.
Hoạt động 2: Hướng dẫn Đọc – hiểu văn bản
Văn bản này tương đối dễ, các em đọc to, rõ ràng.
Gv đọc mẫu 1 lượt. Gọi 2 Hs đọc lại.
Em hãy tóm tắt văn bản một cách ngắn gọn nhất?
 Giải thích từ khó theo Chú thích (Sgk).
Văn bản này có thể chia làm mấy phần?
-> Chia văn bản này thành 3 phần.
Nêu phương thức biểu đạt của văn bản? 
-> Tự sự, miêu tả.
 Năm ông thầy bói được giới thiệu có đặc điểm chung nào? -> Các thầy đều bị mù và chưa biết gì về hình thù con voi. 
Hoàn cảnh nào khiến các thầy xem voi?
-> Nhân buổi ế hàng, nghe có voi đi qua, bèn chung tiền biếu người quản voi, xin cho voi đứng lại cùng xem.
Mục đích xem voi của các thầy? -> Thỏa sự tò mò.
 Cách xem voi của các thầy có gì đặc biệt?
-> Các thầy dùng tay sờ voi (vì mắt các thầy mù). 
 Các thầy phán về con voi như thế nào? Cách nói đó có gì đặc biệt?
-> Các thầy đều dùng hình thức ví von và từ láy đặc tả để tả hình thù con voi làm cho câu chuyện thêm sinh động.
Thảo luận: Sai lầm của việc xem voi và phán về voi của các thầy bói thể hiện ở chỗ nào?
-> Ở đây, mỗi thầy chỉ sờ được 1 bộ phận của con voi mà vội kết luận đó là toàn bộ con voi. Các thầy đều chung cách nhìn con voi một cách phiến diện: dùng bộ phận nói toàn thể.
Lời nói, hành động của các thầy bói khi phán về voi ntn? -> Thái độ của các thầy rất tự tin, khẳng định mình đúng và phủ nhận ý kiến của người khác. Đó là thái độ chủ quan và hoàn toàn sai lầm. Ở đây truyện sử dụng biện pháp nghệ thuật phóng đại để tô đậm sai lầm về lí sự cũng như thái độ của thầy bói xem voi. Kết quả, không ai chịu ai đánh nhau toác đầu, chảy máu.
Vậy truyện nhằm phê phán điều gì? -> Truyện phê phán, chế giễu các thầy bói, các thầy không chỉ mù về thể chất mà còn mù về nhận thức và cả phương pháp nhận thức của các thầy bói.
Điều này nhắc nhở các em bài học nào trong cuộc sống? -> Ở đời này, tự tin, biết bảo vệ chính kiến của mình là điều tốt nhưng nếu tự tin thái quá và ý kiến của mình không xác thực mà vẫn khư khư giữ thì đó lại là điều không nên.
* Tổng kết: Khái quát giá trị nghệ thuật và nội dung? Câu chuyện này nhằm nhắc nhở chúng ta bài học gì?
 Hs căn cứ phần Ghi nhớ trả lời. Gv chốt bài.
Hoạt động 3: Hướng dẫn tự học
Gv nêu yêu cầu để Hs về nhà học bài và soạn bài.
I. Giới thiệu chung
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Đọc, tìm hiểu nghĩa từ khó
2. Tìm hiểu văn bản
2.1. Bố cục: 3 phần
2.2. Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả.
2.3. Phân tích
 a. Cách xem voi của các thầy bói 
- Các thầy đều mù và chưa biết gì về con voi.
- Hoàn cảnh xem voi:
 + Nhân buổi ế hàng.
 + Nghe nói có voi đi qua.
- Mục đích: Xem voi để thỏa chí tò mò.
- Cách xem: Các thầy dùng tay sờ voi.
- Các thầy phán về voi:
Thầy sờ vòi
Thầy sờ ngà
Thầy sờ tai
Thầy sờ chân
Thầy sờ đuôi
Sun sun như con đỉa.
Chần chẫn như cái đòn càn
Bè bè như cái quạt thóc.
Sừng sững như cái cột đình.
Tun tủn như chổi sể cùn.
- Nt: lối nói ví von và từ láy đặc tả; kết cấu các sự việc lặp lại.
-> Sờ được bộ phận nào phán hình thù con voi như thế.
=> Các thầy nhìn con voi một cách phiến diện, dùng cái bộ phận nói cái toàn thể.
 b. Thái độ của các thầy khi phán về voi
- Lời nói mang tính chủ quan sai lầm.
-> Nghệ thuật: phóng đại.
- Hành động: Đánh nhau toác đầu chảy máu.
=> Truyện phê phán các thầy bói không chỉ mù về thể chất mà còn mù về nhận thức và phương pháp nhận thức.
3. Tổng kết
a. Nghệ thuật: Cách nói bằng ngụ ngôn
b. Nội dung: 
* Ý nghĩa văn bản:
=> Ghi nhớ: (SGK/103)
4. Luyện tập
III. Hướng dẫn tự học	
- Kể diễn cảm câu chuyện đúng trình tự.
- Nắm nội dung bài học; học Ghi nhớ.
- Chuẩn bị bài mới: Danh từ (tt)
E. Rút kinh nghiệm