Giáo án môn Ngữ văn 8 tiết 21, 22: Văn bản Cô bé bán diêm (An - Đéc - xen)

TuÇn 6 Ngµy so¹n: 25/9/2010
TiÕt 21,22 Ngµy gi¶ng:27, 29/9/210
 Văn bản
CÔ BÉ BÁN DIÊM
	(An - đéc - xen )
I. Mục tiêu cần đạt:
Giúp học sinh:
- Hiểu được lòng thương cảm chân thành sâu sắc của An - Đéc - San với cô bé bán diêm bất hạnh trong đêm giao thừa được kể lại bằng nghệ thuật truyện cổ tích cảm động, thấm thía.
- Tích hợp với phần tiếng việt ở bài trợ từ và thán từ, với tập làm văn văn ở bài Miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự.
-Tóm tắt và phân tích bố cục văn bản tự sự-phân tích nhân vật qua hành động và lời kể.
II. Chuẩn bị: 
- Giáo viên: Sách giáo khoa, giáo án, đồ dùng dạy học. 
- Học sinh: Sách giáo khoa, chuẩn bị bài. 
III. Tiến trình bài dạy:
1.Tæ chøc líp: (1')
8A :
8B:. 
2. Kiểm tra bài cũ. (5') 
? Trình bày ngắn gọn nguyên nhân và ý nghĩa cái chết của Lão Hạc?
Học sinh: Cái chết của Lão Hạc có ý nghĩa sâu sắc:
+ Góp phần bộc lộ rõ số phận và tính cách của Lão Hạc: Nghèo khổ, bế tắt, cùng đường, giàu lòng tự trọng.
+ Tố cáo hiện thực xã hội thực dân nữa phong kiến, đẩy người nông dân vào đường cùng.
? Lão Hạc chết vì:
a. Quá thương con. b. Quá tự trọng. 
c. Quá đau khổ và bế tắc. d. Quá ân hận vì đã đánh lừa một con chó.
? Em chọn nguyên nhân nào trong 4 nguyên nhân trên và giải thích?
3. Bài mới: Hoạt động 1
+ Mục tiêu : Khởi động tiết học , tạo không khí vui tươi trước khi bắt đầu vào tiết học.
- Phát hiện và sửa lỗi sai trong diễn đạt dùng từ ,..........
+ Phương pháp : Đàm thoại , thuyết trình
+ Thời gian : 2’
 Dẫn vào bài: Trên thế giới có không nhiều nhà văn chuyên viết truyện cổ tích dành cho trẻ em. Những truyện cổ tích do nhà văn Đan Mạch An - Déc - Sen sáng tạo thì thật tuyệt vời. Nó không những trẻ em khắp nơi trên thế giới vô cùng yêu thích, say mê dón đọc mà còn người lớn đủ mọi lứa tuổi cũng đọc mãi không chán.
* Hoạt động 2: Hướng dẫn đọc, kể, từ khó, tìm bố cục
Mục tiêu :
 + Giúp học sinh nắm được thông tin về tác giả và tác phẩm , củng cố kiến thức về thể loại
- Phương pháp : Vấn đáp ,giải thích , minh họa , phân tích cắt nghĩa...
- Kĩ Thuật : Động não , Khăn trải bàn ,...
- Thời gian : 10’
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
Giáo viên: Hướng dẫn đọc:
- Gọng chậm, cảm thông, cố gắng phân biệt những cảnh thực và ảo ảnh trong và sau từng lần cô bé quẹt diêm.
Giáo viên: Đọc đoạn đã bị lược bỏ. Sau đó gọi 3 học sinh dọc tiếp đoạn trích và nhận xét cách đọc của học sinh .
Giáo viên: Yêu cầu học sinh kể tóm tắt nội dung câu chuyện.
 “ Em bé mồ côi mẹ phải đi bán diêm trong đêm giao thừa rét buốt. Em chẳng dám về nhà vì sợ bố đánh. Đành ngồi nét vào gốc tường, liên tục quẹt diêm để sưởi ấm. Hết một bao diêm thì em đã chết cóng trong giấc mơ cùng bà nội lên trời. Sáng hôm sau, mùng 1 tết mọi người qua đường vẫn thản nhiên nhìn cảnh thương tâm.
Giáo viên: Gọi học sinh đọc chú thích: Tìm hiểu sơ lược về tác giả, tác phẩm và giải thích từ khó.
? Dựa vào nội dung đoạn trích truyện có thể chia ra làm mấy đạon nhỏ? Nêu nội dung của từng đoạn?
Học sinh: Bố cục chia làm 3 đoạn:
+ Đoạn 1: Từ đầu ....... cứng đờ ra.
=> Hoàn cảnh của cô bé bán diêm.
+ Đoạn 2: tiếp theo ...... về chầu thượng đế.
=> Những lần quẹt diêm của cô bé bán diêm.
+ Đoạn 3: Phần còn lại.
=> Cái chết của cô bé bán diêm.
Giáo viên: Nhận xét bố cục, kể theo trình tự thời gian và sự việc. Tác giả đã sử dụng cách kể phổ biến của truyện cổ tích.
I. Đọc - chú thích - bố cục.
1. Đọc - kể.
2. Chú thích.
3. Bố cục: 
- Bố cục chia làm 3 đoạn:
+ Đoạn 1: Từ đầu ....... cứng đờ ra.
=> Hoàn cảnh của cô bé bán diêm.
+ Đoạn 2: tiếp theo ...... về chầu thượng đế.
=> Những lần quẹt diêm của cô bé bán diêm.
+ Đoạn 3: Phần còn lại.
=> Cái chết của cô bé bán diêm.
* Hoạt động 3: Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết truyện
- Mục tiêu : HS nắm được giá trị đặc sắc của văn bản
- Phương pháp : Vấn đáp , giải thích , minh họa , Phân tích cắt nghĩa 
- Kĩ thuậ t : Động não , Khăn trải bàn .
- Thời gian : (63')
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
Giáo viên: yêu cầu học sinh đọc thầm đoạn đầu.
? Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa được tác giả khắc hoạ bằng biện pháp nghệ thuật gì?
Học sinh: Nghệ thuật đối lập - tương phản.
? Biện pháp ấy dược thể hiện như thế nào? Và đem lại hiệu quả nghệ thuật ra sao?
Học sinh: 
+ Em bé mồ côi mẹ đi bán diêm cả đêm giao thừa trong lúc mọi người đều được nghỉ ngơi, chuẩn bị đón nắm mới.
+ Trời rét, tuyết rơi, vắng vẻ không một bóng người, một mình lang thang đói khát.
+ Không dám về nhà vì sợ bố đánh.
=> Thông qua biện pháp nghệ thuật tác giả muốn tố cáo hoàn cảnh xã hội lúc bấy và tố cáo những người cha vô trách nhiệm.
Giáo viên: Giảng:
? Câu chuyện được tiếp tục nhờ những chi tiết nào cứ lặp đi, lặp lại?
Học sinh: Nhớ những lần cô bé quẹt diêm.
? Trong truyện bao nhiêu lần cô bé quẹt diêm?
Học sinh: 5 lần cô bé quẹt diêm.
? Những hình ảnh kì diệu nào xuất hiện sau mỗi lần em bé quẹt diêm? Trong những lần như vậy tác giả đã cho em bé thấy những cảnh gì?
Học sinh: 
+ Lần 1: Lò sưởi toả ra hơi nóng dịu dàng => Vì em bé đang ghét cóng.
+ Lần 2: Bửa ăn sang trọng, thức ăn ngon lành => em đang đói.
+ Lần 3: Cay thông No - en => mơ ước được vui chơi trong đêm giáng sinh.
+ Lần 4: Hình ảnh người bà đã mất xuất hiện => em rất yêu thương bà.
+ Lần 5: Quẹt liên tục cho đến hết bao diêm => em đi theo bà.
? Cái biến hoá mơ ước luôn đối lập với cái bất biến - cái thực nghiệt ngã có tác dụng gì?
Học sinh: Tố cáo một xã hội nghiệt ngã vô tình, thờ ơ trước mạng sống của con người nhất là trẻ em.
Giáo viên: Giảng.
? Trong buổi sáng lạnh lẽo ấy, em đã chết vì giá rét trong đêm giao thừa gợi cho em cảm xúc gì?
Học sinh: Mọi người lạnh lùng thờ ơ trước cái chết của em.
? Tình cảm và thái độ của mọi người khi nhìn thấy cảnh tượng ấy như thế nào? Điều đó nói lên cái gì?
Học sinh: Cha em cũng nghiệt ngã vô tình với con cái. Cả một xã hội vô tình, lạnh lùng trước cái chết của một em bé mồ côi, nghèo khổ.
? Tình cảm và thái độ của nhà văn khi thấy cái chết cảu em như thế nào?
Học sinh: Trong cái nhìn của tác giả cái chết thê thảm của em trở thành sự bay bổng như một tiểu thiên thần. Ngồi bút nhân ái và lãng mạn của nhà văn đã làm cho câu chuyện cảm động đau thương vẫn nhẹ nhàng.
Hoạt động 4+5 : Tổng kết - luyện tập củng cố kiến thức bài học
+ Mục tiêu : - HS nắm được giá trị tác phẩm và vận dụng giải quyết các bài tập .
- Phương pháp : Vấn đáp giải thích , minh họa , phân tích cắt nghĩa , nêu và giải quyết vấn đề .
+ Thời gian : Động não , dạy theo góc , các mảnh ghép ,..
Thời gian : 9
’
H: Qua VB, em hiÓu g× vÒ dông ý cña t¸c gi¶ khi x©y truyện nµy?
H: ¤ng thÓ hiÖn dông ý ®ã b»ng nghÖ thuËt g×?
H: Qua truyện, t¸c gi¶ göi g¾m ®Õn ng­êi ®äc ®iÒu g×?
Giáo viên: Gọi học sinh đọc ghi nhớ.
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa.
- Nghệ thuật đối lập - tương phản.
+ Em bé mồ côi mẹ đi bán diêm cả đêm giao thừa trong lúc mọi người đều được nghỉ ngơi, chuẩn bị đón nắm mới.
+ Trời rét, tuyết rơi, vắng vẻ không một bóng người, một mình lang thang đói khát.
+ Không dám về nhà vì sợ bố đánh.
=> Thông qua biện pháp nghệ thuật tác giả muốn tố cáo hoàn cảnh xã hội lúc bấy và tố cáo những người cha vô trách nhiệm.
2. Cảnh thực và những cảnh ảo.
- 5 lần cô bé quẹt diêm, để sưởi ấm phần nào, để chìm trong thế giới ảo ảnh do em tưởng tượng ra. Những cảnh ảo biến hoá 5 lần phù hợp với 5 uớc mơ cháy bỏng của em bé.
+ Lần 1: Lò sưởi toả ra hơi nóng dịu dàng => Vì em bé đang ghét cóng.
+ Lần 2: Bửa ăn sang trọng, thức ăn ngon lành => em đang đói.
+ Lần 3: Cây thông No - en => mơ ước được vui chơi trong đêm giáng sinh.
+ Lần 4: Hình ảnh người bà đã mất xuất hiện => em rất yêu thương bà.
+ Lần 5: Quẹt liên tục cho đến hết bao diêm => em đi theo bà.
3. Cái chết của em bé bán diêm.
- Mọi người lạnh lùng, thờ ơ trước cái chết của em.
- Cha em cũng nghiệt ngã vô tình với con cái. Cả một xã hội vô tình, lạnh lùng trước cái chết của một em bé mồ côi, nghèo khổ.
- Trong cái nhìn của tác giả cái chết thê thảm của em trở thành sự bay bổng như một tiểu thiên thần. Ngồi bút nhân ái và lãng mạn của nhà văn đã làm cho câu chuyện cảm động đau thương vẫn nhẹ nhàng.
III, Tổng kết
* Ghi nhớ: SGK
? Từ truyện này, chúng ta thấy trách nhiệm của người lớn đối với trẻ em như thế nào?
? Tại sao có thể nói câu chuyện cổ tích này là sự đan xen giữa thực và ảo?
Hoạt động 6: Giao bài về nhà 
 - Về nhà học bài.
- Soạn bài tiếp theo: “Đánh nhau với cối xay gió”