Giáo án Hình học Lớp 8 - Tuần 32 - Huỳnh Văn Rỗ

Ngaøy soaïn: 18/4/2008	 TUAÀN 32	 Ngaøy daïy: 22/4/2008
Tiết 58: §3.THEÅ TÍCH HÌNH HOÄP CHÖÕ NHAÄT
	I. MỤC TIÊU:
 	1/ Kieán thöùc: Dựa vào mô hình cụ thể, giúp hoïc sinh nắm khái niệm và dấu hiệu nhận biết một đường thẳng vuông góc với một mặt phẳng, hai mặt phẳng vuông góc với nhau. Nắm lại công thức tính thể tích hình hộp chữ nhật (ñã biết ở tiểu học)
	2/ Kyû naêng: Rèn kỹ năng vận dụng công thức tính thể tích hình hộp chữ nhật. 
 	3/ Thaùi ñoä: Giáo dục cho HS quy luật của nhận thức: Từ trực quan à tư duy trừu tượng à kiểm tra, vận dụng trong thực tế.
	II. CHUẨN BỊ: 
 	Thaày: Chuẩn bị mô hình hình hộp chữ nhật và bộ thiết bị dạy chương IV. 
 	Troø: Ôn tập lại bài cũ, xem lại công thức tính thể tích hình hộp chữ nhật,diện tích toàn phần đã biết ở tiểu học.
	III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC:
 	1. Ổn định: (1’) Kieåm tra só soá hoïc sinh.
A’
D’
D
A
B’
C’
C
B
 	2. Kiểm tra: ( 7’) 
 	Trên mô hình (hay trên hình vẽ) của một hình hộp chữ nhật, hãy chỉ ra và chứng minh được:
Một cạnh của hình hộp chữ nhật 
 a) Song song với mặt phẳng?
Hai mặt phẳng song song?
 	3. Bài mới:
	a/ Ñaët vaán ñeà: Laøm theá naøo ñeå tính ñöôïc theå tích hình hoäp chöõ nhaät vaø nhaän daïng 
ñöôïc ñöôøng thaúng, maët phaúng vuoâng goùc trong khoâng gian?
	b/ Tieán trình baøi daïy:
TL
Hoạt động của thaày
Hoạt động của troø
Nội dung
10’
HĐ1: Đường thẳng vuông góc với mặt phẳng. hai mặt phẳng vuông góc:
Giaùo vieân yeâu cầu hoïc sinh trả lời miệng, các câu hỏi của bài tập ?1 SGK
AB vaø AD cuøng thuoäc maët phaúng naøo?
Giôùi thieäu AA’ mp (ABCD)
Từ đó giaùo vieân hình thành dấu hiệu nhận biết một đường thẳng vuông góc với một mặt phẳng.
Tìm trên mô hình hay trên hình vẽ, những ví dụ về đường thẳng vuông góc với mặt phẳng 
Tìm trên mô hình hay ở hình vẽ trên, những ví dụ về mặt phẳng (GV dùng những dụng cụ đơn giản hay dùng bộ thiết bị dạy học để cụ thể hóa khái niệm này).
Giaùo vieân neâu laàn löôït ? 2 
Tìm treân hình ñoù caùc maët phaúng vuoâng goùc vôùi maët phaúng (A’B’C’D’)
Làm bài tập ?1 SGK,
AA’ vuông góc AD vì AA’D’D laø hình chöõ nhaät.
AA’ vuông góc AB vì AA’B’B laø hình chöõ nhaät
Maët phaúng (ABCD)
Hoïc sinh thöïc hieän vaø ñöùng taò choã neâu
Chẳng hạn: AA’ vuông góc A’D’ và AA’ vuông góc với mặt phẳng A’B’C’D’ và các mặt phẳng AA’B’B, ADD’A’ vuông góc với mặt phẳng A’B’C’D’.
Hoïc sinh traû lôøi:
Ñöôøng thaúng AB mp(ABCD)
AB AD vaø AB AA’
=> AB mp(AA’D’D)
Caùc maët phaúng vuoâng goùc vôùi mp(A’B’C’D’) laø (AA’D’D); (AA’B’B); (BB’C’C); (CC’D’D)
1. Đường thẳng vuông góc với mặt phẳng. Hai mặt phẳng vuông góc.
Chú ý:
Nếu a Ì mp (a,b),
a ^ mp(a’,b’)
A’
D’
D
A
B’
C’
C
B
thì mp(a,b) ^ mp (a’,b’)
15’
HĐ2: Thể tích hình hộp chữ nhật:
Ở tiểu học, các em đã học công thức tính thể tích hình hộp chữ nhật. Hãy nhắc lại công thức đó và tìm hiểu cơ sở vì sao có được công thức đó?
Dùng mô hình, trong bộ thiết bị dạy học để giúp HS hiểu rõ hơn vấn đề này). .Nếu hình lập phương thì công thức tính thể tích sẽ là gì?
Áp dụng: Hình lập phương có diện tích toàn phần 96cm2, tìm thể tích hình lập phương đó?
Giaùo vieân giôùi thieäu baûng phuï hình veõ vaø ñeà baøi
Nếu ba kích thước của hình hộp chữ nhật là a, b, c thì thể tích V của nó được tính bỡi công thức:
V = a.b.c
Nếu hình lập phương, thì ta sẽ có a = b = c, suy ra: Vlập phương = a3
Hình lập phương có diện tích 6 mặt bằng nhau (Là các hình vuông có cùng độ dài các cạnh).
Sl mặt = 96 : 6 = 16 (cm2)
Độ dài cạnh của hình lập phương: (cm)
Thể tích hình lập phương là:
V = a3 = 43 = 64 (cm3)
2. Thể tích hình hộp chữ nhật:
b
a
c
Vhộp chữ nhật = a.b.c
V lập phương = a3
Đặc biệt: 
10’
HÑ 3: Cuûng coá
Ñeå chöùng minh moät ñöôøng thaúng vuoâng goùc maët phaúng ta chæ ra daáu hieäu gì?
Ñeå chöùng minh moät maët thaúng vuoâng goùc maët phaúng ta chæ ra daáu hieäu gì?
Aùp duïng: Cho hình veõ:
a) Chứng minh BF vuông góc với mặt phẳng EFGH? (Một HS làm ở bảng, các HS khác trình bày miệng).
b) Vậy mặt phẳng EFGH vuông góc với những mặt phẳng nào?
E
F
D
A
C
B
G
H
BF vuông góc với FE và BF vuông góc với FG (do các mặt đều là HCN) do đó FB vuông góc với mặt phẳng EFGH.
Baøi taäp:
a) BF^FE VÀ BF^FG (tính chất HCN), do đó BF^ mp (EFGH).
b)* Do BF^mp(EFGH) mà BFÌ mp(ABFE), suy ra:
mp(ABFE)^mp(EFGH)
* Do BF^mp(EFGH) mà BFÌmp(BCGF), suy ra: mp(BCGF) ^ mp(EFGH) 
 	4. Hướng dẫn về nhà: (2’)
	 - Học thuộc bài và làm bài tập 11: a, b, c tỷ lệ với 3, 4, 5 nghĩa là gì? Nếu a.b.c = 480 thì ta tính a, b, c như thế nào? Bài tập 12: (xem hình vẽ trên: AC2 = ? (trong tam giác vuông ACG)
	Laøm baøi taäp phần luyện tập: 15, 16, 17 (SGK)
	+ Chuaån bò baøi Hình laêng truï ñöùng: Tìm moâ hình veà hình laêng truï ñöùng trong thöïc teá
	IV. R ÚT KINH NGHIỆM BỔ SUNG:
Ngày soạn: 22/04/2008	Ngaøy daïy: 25/4/2008 
Tiết 59: §4.HÌNH LĂNG TRỤ ĐỨNG
	I. MỤC TIÊU:
	1/ Kieán thöùc: Trên mô hình trực quan, trên hình vẽ, trong mối liên hệ với hình hộp chữ nhật đã học, giaùo vieân giúp hoïc sinh nhận biết hình lăng trụ đứng, gọi tên đúng các hình lăng trụ đứng theo đa giác đáy của nó. Nắm được một cách chắc chắn các yếu tố của hình lăng trụ đứng như: Đáy, mặt bên, cạnh bên, đỉnh, chiều cao.
	2/ Kyû naêng: Rèn kỹ năng vẽ hình lăng trụ đứng theo ba bước: Đáy, mặt bên, đáy thứ hai. Củng cố khái niệm liên quan đến quan hệ song song.
	3/ Thaùi ñoä: Giaùo duïc tö duy veà nhaän daïng hình trong khoâng gian, tö quy suy luaän
	II. CHUẨN BỊ: 
Thaày: Chuẩn bị một bảng phụ, khi cho 2 đáy một hình hộp chữ nhật thay đổi, trở thành một tứ giác tùy ý để vào bài, kết hợp mô hình để giới thiệu cho hoïc sinh hình lăng trụ đứng. 
Troø: Caùc kieán thöùc ñaõ hoïc veà khoâng gian
	III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC:
1. Ổn định: (1’) Kieåm tra só soá hoïc sinh.
2. Kiểm tra: (Trong phần nội dung)
3. Bài mới:
	a/ Ñaët vaán ñeà: Giaùo vieân duøng taám lòch baøn giôùi thieäu ñaây coù phaûi laø hình hoäp chöõ nhaät khoâng? Giôùi thieäu noù laø hình laêng truï ñöùng; Vaäy hình laêng truï ñöùng coù quan heä nhö theá naøo vôùi hình ñaõ hoïc vaø coù tính chaát gì?
	b/ Tieán trình baøi daïy:
TL
Hoạt động của thaày
Hoạt động của troø
Nội dung 
31’
HĐ1: Hình lăng trụ đứng:
Treo hình veõ saün treân baûng phuï vaø neâu baøi taäp: Trên hình vẽ sẵn một hình hộp chữ nhật ABCD.EFGH, chứng minh AE vuông góc với mặt phẳng EFGH. 
Cho 2 đáy ABCD, EFGH thay đổi, cho hoïc sinh quan sát, từ đó giới thiệu hình lăng trụ đứng (Xem minh họa ở phần ghi bảng). 
Qua quan sát, trong mối liên hệ với hình hộp chữ nhật, hãy nêu các yếu tố của hình lăng trụ đứng như: Mặt đáy, mặt bên, cạnh bên , đỉnh.
Coù nhaän xeùt gì veà caùc maët beân trong hình laêng truï?
Cho hoïc sinh lần lượt làm các ? 1
Trong hình lăng trụ trên, hãy chứng minh các cạnh bên vuông góc với hai đáy, các mặt bên vuông góc với hai đáy. 
Theo trên, hình hộp chữ nhật có phải là hình lăng trụ đứng không? 
Từ đó suy ra hình lập phương cuõng laø laêng truï ñöùng
Giaùo vieân dùng mô hình giới thiệu hình hộp đứng (Hình lăng trụ đứng, có đáy là hình bình hành). 
Giới thiệu chiều cao hình lăng trụ đứng.
Trôû laïi moâ hình taám lòch ban ñaàu: Haõy chæ ra maët ñaùy, maëc beân vaø caïnh beân cuûa laêng truï vaø thuoäc laêng truï gì?
A
D
C
B
G
F
E
H
 Tất cả hoïc sinh đều làm bài trên phiếu học tập, giaùo vieân thu và chấm điểm vài em.
Hoïc sinh quan sát trả lời các câu hỏi liên quan đến các yếu tố về cạnh bên, đáy, mặt bên, trong mối quan hệ tương tự như đối với hình hộp chữ nhật.
Caùc maët beân laø caùc hình chöõ nhaät
Cần nêu được các ý:
- Do các mặt bên là hình chữ nhật nên các cạnh bên thỏa mãn điều kiện vuông góc với hai đường cắt nhau nằm trong hai mặt đáy, từ đó suy ra điều cần chứng minh.
Phaûi vì caùc maët ñaùy ñeàu laø hình chöõ nhaät vaø maët ñaùy song song
Hoïc sinh nghe giôùi thieäu
Hoïc sinh ñöùng taïi choã neâu
1. Hình lăng trụ đứng:
C
B
A
D
E
F
G
H
Hình A
E
F
C
B
A
D
G
H
Hình B
C
B
A
D
E
F
G
H
Hình C
(A trùng B và E trùng F) Trong các hình lăng trụ trên:
- A, B, C .. là đỉnh
- ABFE, BFGC,  là các mặt bên. 
- Hai mặt ABCD, EFGH là hai đáy (trong hình C, có hai đáy là các tam giác) Hình lăng trụ có đáy là n – giác gọi là hình lăng trụ n – giác)
 Hoaït ñoäng 2: Ví duï: 
Treo hình veõ saün 95 SGK giôùi thieäu laø laêng truï ñöùng tam giaùc, haõy chæ ra maët ñaùy, maët beân vaø chieàu cao cuûa laêng truï?
* Chú ý vẽ một hình trong không gian:
- Yếu tố song song được bảo toàn. 
- Các đoạn thẳng vuông góc có thể không vẽ thành các đoạn thẳng vuông góc 
- Hình chữ nhật có thể vẽ thành hình bình hành 
Giaùo vieân höôùng daãn caùch veõ laêng truï ñöùng coù daøy laø hình thang theo caùc böôùc: vẽ đáy thứ nhất, cạnh bên, đáy thứ hai
Hoïc sinh ñöùng taïi choã neâu nhö SGK
Hoïc sinh ñoïc chuù yù SGK
Hoïc sinh thöïc hieän theo söï höôùng daãn cuûa giaùo vieân:
- Vẽ đáy EFGH
- Vẽ các cạnh bên song song
- Vẽ đáy ABCD
1 hoïc sinh lên bảng vẽ: Hình lăng trụ đứng có đáy là một hình thang vaø neâu caùch veõ
2. Ví duï:
Ví duï: SGK
Chuù yù: Trong không gian:
- Yếu tố song song được bảo toàn.
- Các đoạn thẳng vuông góc có thể không vẽ thành các đoạn thẳng vuông góc (Hình chữ nhật có thể vẽ thành hình bình hành). 
VD: Hình lăng trụ đứng có đáy là một hình thang
C
B
A
D
E
F
G
H
10’
HĐ3: Củng cố:
Hãy vẽ thêm vào các đường cho sẵn để có các hình lăng trụ đứng. (Cho in sẵn trên phiếu học tập, phát cho hoïc sinh) .
C
B
A
B’
C’
A’
Giaùo vieân treo hình veõ bài tập 21 SGK treân baûng phuï vaø keõ saün baûng trong SGK
Hoïc sinh làm trên phiếu học tập
Hoïc sinh làm bài tập vaø traû lôøi mieäng 2 caâu a vaø b 
Rieâng caâu c cho moät hoïc sinh leân ñieàn vaøo baûng
* Bài tập 21 SGK
-a/ Những cặp mặt phẳng song song là ABC và A’B’C’.
b/ Những cặp mặt phẳng vuông góc là: BCC’B’, ACC’A’, ABB’A’ vuông góc với hai mặt đáy.
 	4. Hưóng dẫn học ở nhà: (3’)
	- Học thuộc bài và làm bài tập 19, 22 SGK.
	- Hướng dẫn bài 22: Vẽ hình trên một tấm bìa cứng, có thể gấp lại thành hình lăng trụ đứng, chú ý đến các kích thước ghi trên hình vẽ để gấp lại chính xác. Sẽ mang lên lớp học để giaùo vieân chấm, sử dụng trong tiết đến.
	- Chuaån bò baøi 5: Dieän tích xung quanh hình laêng truï ñöùng
	Thöïc hieän tröôùc ? cuûa baøi vaø tìm hieåu ví duï.
	IV. RUÙT KINH NGHIEÄM BOÅ SUNG:
Ngày soạn: 22/04/2008	Ngaøy daïy: 25/4/2008
Tiết 60: § 5 DIỆN TÍCH XUNG QUANH HÌNH LĂNG TRỤ ĐỨNG 
	I. MỤC TIÊU:
	1/ Kieán thöùc: Trên mô hình cụ thể và trên hình vẽ, HS chứng minh công thức tính diện tích xung quanh của hình lăng trụ đứng.
	2/ Kyû naêng: Vận dụng thành thạo công thức tính diện tích xung quanh của hình lăng trụ đứng trong các bài tập.
3/ Thaùi ñoä: Củng cố vững chắc các khái niệm đã học trước đó.
	II. CHUẨN BỊ: 
Thaày: Chuẩn bị một bảng phụ để làm rõ hơn khái niệm diện tích xung quanh khi khai triển một hình lăng trụ đứng theo cạnh bên của nó.
Troø: Làm đầy đủ bài tập ở nhà, đặc biệt là bài 22 SGK phục vụ trực tiếp cho tiết học này.
A
B
A’
B’
3cm
1,5cm
2cm
	III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC:
1. Ổn định: (1’)
2. Kiểm tra: (7’)
Tất cả hoïc sinh đem bài tập 22 làm
trên mô hình để giaùo vieân chấm điểm.
Dùng mô hình đã làm ở nhà, 
theo hướng dẫn của giaùo vieân tìm diện tích 
hình chữ nhật AA’B’B.
3. Bài mới:
	a/ Ñaët vaán ñeà: Laøm theá naøo ñeå ta tính ñöôïc dieän tích xung quanh cuûa laêng truï ñöùng?
	b/ Tieán trình baøi daïy:
TL
Hoạt động của thaày
Hoạt động của troø
Nội dung
20’
HĐ1: Công thức tính diện tích xung quanh:
Nhận xét gì về diện tích của hình chữ nhật AA’B’B, đối với hình lăng trụ đứng ADCBEG diện tích đó có ý nghĩa gì?
Trên cơ sở có mô hình, kết hợp với tranh vẽ sẵn, giaùo vieân giới thiệu khái niệm diện tích xung quanh hình lăng trụ đứng và công thức tính.
Thử nêu công thức tính diện tích xung quanh hình lăng trụ đứng. 
Và nêu phương pháp chứng minh? (Nếu không có hoïc sinh nào phát hiện ra, giaùo vieân hướng dẫn chứng minh).
Đối với hình lăng trụ đứng ADCBEG diện tích đó có ý nghĩa là phần diện tích xung quanh của hình lăng trụ đứng đó (tổng diện tích các mặt bên).
- Nếu gọi h là chiều cao hình lăng trụ đứng, đa giác đáy có chu vi là 2p thì diện tích xung quanh có công thức là:
Sxq = 2p.h vì
Sxq = a1.h + a2.h + +an.h
Sxq = (a1 + a2 + + an).h
Sxq = 2p.h
(a1, a2,an là độ dà các cạnh đó).
1. Công thức tính diện tích xung quanh:
A
B
A’
B’
3cm
1,5cm
2cm
Bài tập 22: Trước khi gấp:
A
B
D
E
C
G
Sau khi gấp
Công thức tính diện tích xung quanh:
Sxq = 2p.h
(p là nửa chu vi, h là chiều cao hình lăng trụ đứng).
7’
HĐ2: Ví dụ:
Nếu tam giác ACD vuông ở C có AC = 3cm, CD = 4cm, AB = 6cm thì diện tích xung quanh của hình lăng trụ bên là bao nhiêu? Diện tích toàn phần là bao nhiêu?
Làm bài trên nháp, hay trên bảng nhóm.
- Nêu được những ý:
- Tam giác ACD vuông ở C nên:
AD2 = 25 suy ra
AD = (3+4+5).6 
= 72cm2
S2đáy = 3 . 4 = 12cm2
Stp = Sxq + S2đáy
A
B
D
E
C
G
2. Ví dụ:
Tam giác ACD vuông ở C nên:
AD2 = AC2+CD2 = 9 + 16 
AD2 = 25 suy ra
AD = 5cm
Sxq=(3+4+5).6=72cm2
Sxq = 3.4 = 12cm2
Stp = 72 + 12 = 84cm2
8’
HĐ3: Củng cố:
Giaùo vieân nêu Bài tập 24 SGK treân bảng phụ kẻ sẵn.
GV treo bài làm của một số nhóm HS, sau đó trình bày lời giải hoàn chỉnh.
Hoïc sinh làm việc với nhóm, mỗi nhóm là một bàn.
Hoïc sinh làm trên trên bảng phụ, bài tập 24 SGK.
- HS theo dõi hướng dẫn và ghi chép những hướng dẫn cần thiết để làm bài tập ở nhà.
Bài tập 24 (SGK)
D
H
C
G
c
B
E
a
b
Xem hình vẽ và điền vào chỗ trống:
a(cm)
5
3
12
7
b(cm)
6
2
15
c(cm)
6
13
6
h(cm)
10
5
Chu vi đáy (cm)
9
21
Sxq (cm2)
63
 	4. Hướng dẫn học ở nhà: (2’)
 - Học thuộc bài và làm bài tập 25, 26
 - Hướng dẫn: Để xem có gấp được hay không dựa trên những yếu tố nào? Đỉnh nào trùng nhau, cạnh nào trùng nhau sau khi gấp?
	IV. RUÙT KINH NGHIEÄM, BOÅ SUNG: