Giáo án Địa lí 8 - Tiết 33, Bài 32: Các khí hậu và thời tiết ở nước ta - Năm học 2019-2020

 Ngày soạn: 01/01/2020 Tuần: 27 – Tiết 33
 Bài 32: CÁC MÙA KHÍ HẬU VÀ THỜI TIẾT Ở NƯỚC TA
 I. Mục tiêu bài học
 1. Về kiến thức, kỹ năng, thái độ
 * Về kiến thức.
 - Những nét đặc trưng về khí hậu và thời tiết của hai mùa: Mùa đông và mùa 
hạ 
 - Sự khác biệt về khí hậu, thời tiết của ba miền: Bắc Bộ, Trung Bộ và nam Bộ 
đại diện ba trạm: Hà Nội, Huế, TP Hồ Chí Minh.
 - Những thuận lợi và khó khăn do khí hậu mang lại cho SX và đời sống của 
nhân dân ta.
 * Về kỹ năng: 
 - Rèn luyện cho học sinh các kỹ năng sử dụng lược đồ, tranh ảnh, phân tích và 
đánh giá.
 * Về thái độ
 -THMT: Giáo dục học sinh nhận thức được những thuận lợi và khó khăn do 
khí hậu mang lại đối với sản xuất nông nghiệp và đời sống của con người, từ đó có 
sự lựa chọn đúng trong sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp
 2. Phẩm chất, năng lực cần hình thành và phát triển cho học sinh.
 - Năng lực tự học, đọc hiểu.
 - Năng lực giải quyết vấn đề thông qua các dữ liệu.
 - Năng lực hợp tác với nhóm để giải quyết vấn đề.
 - Năng lực nhận thức các vấn đề trong cuộc sống và tìm cách giải quyết độc 
lập, đạt hiệu quả.
 II. Chuẩn bị
 - Giáo viên: sgk, bản đồ khí hậu việt Nam, bảng số liệu khí hậu (31, 1) tranh 
ảnh minh họa về ảnh hưởng của một số kiểu thời tiết, các tài liệu tham khảo có liên 
quan
 - Học sinh: sgk, xem và soạn bài trước ở nhà 
 III. Tổ chức dạy học.
 1. Ổn định lớp .
 2. KTBC.
 CH: Tính chất gió mùa ẩm của khí hậu nước ta được biểu hiện như thế nào ?
 TL: - Nhiệt độ trung bình năm của không khí ở nước ta đều vượt 21 oc và tăng 
dần từ Bắc vào Nam.
 1 - Khí hậu nước ta chia thành hai mùa rõ rệt, phù hợp với hai mùa gió: mùa 
đông lạnh và khô với gió mùa đông bắc và mùa hạ nóng ẩm với gió mùa Tây Nam.
 - Lượng mưa lớn: từ 1500 -2000mm/năm và độ ẩm không khí cao (trên 80%).
 3. Bài mới :
 Mục tiêu:
 - Tìm hiểu về đặc điểm các mùa khí hậu VN và tác động của khí hậu đến tự 
nhiên, 
 Nội dung:
 - Gồm gió mùa đông bắc và gió mùa tây nam hoạt động luôn phiên
 Phương tiện: Các bản đồ , bảng số liệu, tranh ảnh .
 Tiến trình hoạt động: 
 Bước 1. GV giao nhiệm vụ cho HS. 
 Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ
 Bước 3: Trao đổi thảo luận và báo cáo kết quả: HS so sánh kết quả với bạn bên 
cạnh để chỉnh sửa bổ sung cho nhau. GV gọi HS trình bày kết quả, HS khác bổ sung.
 Bước 4: Giáo viên đánh giá thái độ làm việc của HS, mức độ đạt được của hoạt 
động và chốt kiến thức, dẫn vào nội dung cụ thể.
 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: (35p)
 Hoạt động 1: 12p
 Mục tiêu:
 - Tìm hiểu đặc điểm gió mùa Đông Bắc
 + Thời gina hoạt động
 + Hướng gió
 + Tác động
 Nội dung
 - Miền bắc: mùa đông lạnh và khô.
 - Tây Nguyên và Nam Bộ nóng khô
 - Miền trung có mưa nhiều.
 Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò Nội dung bài học
 *Hoạt động 1. 1.Mùa gió Đông Bắc từ 
 tháng 11 đến tháng 4 
 (mùa đông)
 ?Đặc trưng thời tiết khí Là sự hoạt động mạnh 
 hậu của mùa đông ở nước mẽ của gió đông Bắc và 
 2 ta là gì? xen kẻ là những đợt gió 
 đông Nam, thời tiết khí hậu 
 trên các miền của nước ta 
 khác nhau rất rõ rệt.
?Thời tiết khí hậu mùa Miền bắc chịu ảnh -Miền bắc: mùa đông lạnh 
đông ở miền Bắc như thế hưởng trực tiếp của gió ẩm ướt, mưa phùn, nhiệt 
nào ? mùa đông bắc . xuống độ trung bình tháng nhiều 
 dưới 15oc nơi xuống dưới 15oc
?Thời tiết khí hậu mùa Miền núi cao có thể xuất 
đông ở miền núi cao ra hiện sương muối nhiệt 
sao? đới.
?Còn ở Tây Nguyên và -Tây nguyên và Nam Bộ 
Nam Bộ như thế nào ? Thời tiết nóng khô và ổn thời tiết nóng khô và ổ 
?So sánh số liệu khí hậu định suốt mùa. định suốt mùa.
ba trạm: Hà Nội, Huế, Làm việc theo nhóm (4 
Thành phố Hồ Chí Minh ( phút), đại diện nhóm trình 
bảng 31.1) đại diện cho bày:
ba miền em hãy cho biết:
-Nhiệt độ tháng thấp nhất 
của ba trạm ? -Tháng 1: Hà Nội 
 (16,4oc), Huế (20oc), 
-Lượng mưa trung bình TPHCM (25,7oc)
tháng ít nhất của ba trạm -Lượng mưa: Hà Nội 
? (18,6 mm), Huế (47,1 
 mm), TP HCM (41 mm)
-Nêu nhận xét chung về Khí hậu nước ta trong 
khí hậu nước ta trong mùa mùa đông ở các miền khác 
đông? nhau rõ rệt.
 Hoạt động 1: 12p
 Mục tiêu:
 - Tìm hiểu đặc điểm gió mùa Tây Nam
 + Thời gina hoạt động
 + Hướng gió
 3 + Tác động
 Nội dung:
 Do tác động của gió mùa Tây Nam nên cả nước có khí hậu đặc trưng là nhiệt 
độ cao, khô và nóng, đôi khi có mưa rào.
 Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò Nội dung bài học
*Hoạt động 2. Đây là mùa thịnh hành 2.Mùa gió tây nam từ 
 của hướng gió tây nam. tháng 5 đến tháng 10 
 Ngoài ra tín phong của nữa (mùa hạ)
?Thời tiết khí hậu đặc cầu Bắc vẫn hoạt động Đặc trưng: đây là mùa 
trưng của mùa hạ là gì ? xen kẻ và thổi theo hướng thịnh hành của hướng gió 
 Đông Nam tây nam. Ngoài ra tín 
 Nhiệt độ cao trên 25oc, phong của nữa cầu Bắc 
 lượng mưa rất lớn trên vẫn hoạt động xen kẻ và 
 80% lượng mưa cả năm thổi theo hướng Đông 
?Nhiệt độ và lượng mưa Hà Nội: tháng 7 Nam.
trong mùa này như thế nào (28,9oc), Huế tháng -Nhiệt độ cao đều trên toàn 
? 7(29,4oc), TPHCM là quốc và đạt trên 25oc ở các 
?Em hãy nêu nhiệt độ tháng 4 (28,9oc) vùng thấp.
tháng cao nhất của ba trạm -Sự khác biệt về nhiệt đô -Lượng mưa trong mùa rất 
khí tượng: Hà Nội, Huế, giữa các trạm là do mùa lớn chiếm trên 80% lượng 
TPHCM và những nguyên gió Tây Nam mưa cả năm.
nhân của những khác biệt Trời nhiều mây có mưa 
đó? rào và mưa đông.
 Những dạng thời tiết: 
?Thời tiết phổ biến của gió Tây, mưa ngâu và bão.
mùa này như thế nào ? Mùa bão nước ta bắt đầu -Thời tiết phổ biến trong 
?Ngoài ra còn có những từ khoảng tháng 6 11, mùa này là trời nhiều mây, 
dạng thời tiết nào khác ? chậm dần từ Bắc vào Nam. có mua rào và mưa dông, 
?Dựa vào bảng 32.1 em Bão gây mưa to, gió lớn, gió lớn và dông bão diễn 
hãy cho biết mùa bão ở trung bình mỗi năm nước ra phổ biến trên cả nước.
nước ta diễn ra như thế ta chịu ảnh hưởng của 
nào? 4 5 cơn bão.
-GDMT: GV liên hệ đến 
những cơn bão trong năm 
 4 2008
 Hoạt động 3: 12p
 Mục tiêu
 - Nêu được những thuận lợi và khs khăn của khí hậu gió mùa đến các hoạt 
động sản xuất và sinh hoạt của nhân dân ta.
 - Lấy một số ví dụ từ thực tế địa phương
 Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò Nội dung bài học
*Hoạt động 3. Khí hậu nhiệt đới gió 3. Những thuận lợi và 
?Cho biết những thuận lợi mùa ẩm là môi trường khó khăn do khí hậu 
của thời tiết khí hậu ở sống thuận lợi cho sinh vật mang lại.
nước ta ? phát triển cây cối quanh -Thuận lợi: Khí hậu nhiệt 
 năm ra hoa kết quả đới gió mùa ẩm là môi 
 thuận lợi cho việc phát trường sống thuận lợi cho 
 triển hướng sản xuất lớn, sinh vật phát triển cây cối 
 chuyên canh và đa canh. quanh năm ra hoa kết quả 
 Lúa gạo, cà phê. thuận lợi cho việc phát 
?Những nông sản nhiệt đới triển hướng sản xuất lớn, 
nào của nước ta có giá trị chuyên canh và đa canh.
xuất khẩu với số lượng 
ngày càng lớn trên thị 
trường ? Có nhiều thiên tai, thời 
?Khó khăn của thời tiết ở tiết diễn biến bất thường.
nước ta là gì ?
-Liên hệ đến các thiên tai ở -Khó khăn: nước ta cũng 
nước ta diễn ra trong năm lắm thiên tai, bất trắc, thời 
qua giáo dục tư tưởng tiết diễn biến phức tạp.
cho học sinh. Chuồn chuồn bay thấp 
?Em hãy nêu một số câu ca thì mưa, bay cao thì nắng 
dao, tục ngữ phản ánh khí bay vừa thì râm
hậu thời tiết ở nớc ta ?
 4. Hướng dẫn về nhà, hoạt động nối tiếp
 - HS cần nắm nước ta có mấy mùa khí hậu ? Nêu đặc trưng khí hậu từng mùa ở 
nước ta ?
 5 - Giải thích được trong mùa gió đông bắc, thời tiết và khí hậu Bắc Bộ, Trung 
Bộ và Nam Bộ có giống nhau không ? Vì sao ?
 5. Kiểm tra đánh giá.
 - Các em về nhà học kĩ bài, vận dụng kiến thức để làm câu phần câu hỏi và bài 
tập trong sgk.
 - Hướng dẫn học sinh làm bài tập.
 - Xem và soạn trước bài 33: Đặc điểm sông ngòi VN.
 - Nhận xét tiết học.
 IV. Rút kinh nghiệm
 ...........................................................................................................................
 ...........................................................................................................................
 ...........................................................................................................................
 Ngày soạn: 01/01/2020 Tuần: 27 – Tiết 34
 Bài 33: ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI VIỆT NAM
 I. Mục tiêu bài học.
 1. Về kiến thức, kỹ năng, thái độ.
 * Về kiến thức.
 - Đặc điểm cơ bản của sông ngòi nước ta.
 - Mối qua hệ của sông ngòi nước ta với các nhân tố tự nhiên và XH ( địa chất, 
địa hình, khí hậu con người)
 - Giá trị tổng hợp và to lớn do sông ngòi mang lại.
 * Nâng cao: Phân tích sâu những khó khăn do khí hậu mang lại , biện 
pháp ngăn chặn những tác hại của nó..
 * Về kỹ năng: 
 - Rèn luyện cho học sinh kỹ năng sử dụng bản đồ, lược đồ, phân tích, đánh giá.
 * Về thái độ: 
 - SDNL-MT: Giáo dục cho học sinh có trách nhiệm bảo vệ môi trường nước và 
các dòng sông để phát triển kinh tế lâu dài.
 2. Phẩm chất, năng lực cần hình thành và phát triển cho học sinh.
 - Năng lực tự học, đọc hiểu.
 - Năng lực giải quyết vấn đề thông qua các dữ liệu.
 - Năng lực hợp tác với nhóm để giải quyết vấn đề.
 6 - Năng lực làm chủ bản thân.
 II. Chuẩn bị.
 - Giáo viên: sgk, lược đồ mạng lưới sông ngòi Việt Nam hoặc lược đồ địa lí tự 
nhiên VN, bảng lũ lụt các lưu vực sông, các tài liệutham khảo có liên quan.
 - Học sinh: sgk, xem và soạn bài trước ở nhà.
 III. Tổ chức dạy học.
 1. Ổn định lớp.
 2. Kiểm tra bài cũ.
 CH: Nước ta có mấy mùa khí hậu? nêu đặc điểm khí hậu từng mùa ?
 ?Thời tiết khí hậu trên đất nước ta vào mùa gió đông Bắc có giống nhau không 
? vì sao? 
 Trả lời:
 – Nước ta có hai mùa khí hậu: mùa gió đông bắc và mùa gió tây nam. 
 – Đặc trưng khí hậu của từng mùa:
 + Mùa gió đông bắc từ tháng 11 đến tháng 4 tạo nên mùa đông lạnh, mưa phùn 
ở miền Bắc và khô nóng kéo dài ở miền Nam.
 + Mùa gió tây nam từ tháng 5 đến tháng 10 tạo nên mùa hạ nóng ẩm có mưa 
to, gió lớn và dông bão, diễn ra phổ biến trên cả nước.
 * Không giống nhau:
 - Miền Bắc chịu ảnh hưởng trực tiếp của gió mùa đông bắc tạo nên mùa đông 
lạnh, có mưa phùn.
 - Từ Đà Nẵng trở vào, Tín phong bán cầu Bắc thổi theo hướng đông bắc chiếm 
ưu thế, gây mưa lớn cho vùng duyên hải Trung Bộ và là nguyên nhân chính tạo nên 
mùa khô ở Nam Bộ và Tây Nguyên
 3. Bài mới:
 Mục tiêu:
 - Tìm hiểu về đặc điểm sông ngòi VN
 Nội dung:
 - Gồm 4 đặc điểm chính và giá trị của sông ngòi VN.
 Phương tiện: Các bản đồ , bảng số liệu, tranh ảnh .
 Tiến trình hoạt động: 
 Bước 1. GV giao nhiệm vụ cho HS. 
 Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ
 Bước 3: Trao đổi thảo luận và báo cáo kết quả: HS so sánh kết quả với bạn bên 
cạnh để chỉnh sửa bổ sung cho nhau. GV gọi HS trình bày kết quả, HS khác bổ sung.
 7 Bước 4: Giáo viên đánh giá thái độ làm việc của HS, mức độ đạt được của hoạt 
động và chốt kiến thức, dẫn vào nội dung cụ thể.
 Hoạt động 2: Hình thành kiến thức: (35p)
 Hoạt động 1: 20p
 Mục tiêu:
 - Tìm hiểu các đặc điểm chung của sông ngòi nước ta
 - Giải thích nguyên nhân của từng đặc điểm.
 - Tìm hiểu thêm một số thông tin dẫn chứng.
 Nội dung:
 a.Nước ta có mạng lưới sông ngòi dày đặc, phân bố rộng khắp cả nước.
 b.Sông ngòi nước ta chảy theo hai hướng chính là tây bắc – đông nam và vòng 
cung.
 c. Sông ngòi nước ta có hai mùa nước: mùa lũ và mùa cạn rõ rệt.
 d.Sông ngòi nước ta có lượng phù sa lớn.
 Hoạt động GV Hoạt động HS Nội dung
Hoạt động 1 Bao gồm bốn đặc điểm. 1.Đặc điểm chung.
?Hệ thống sông ngòi ở Bao gồm bốn đặc điểm
nước ta có đặc điểm gì ? - KNS: Làm việc theo 
Các nhóm thảo luận về 4 nhóm.
đặc điểm lớn của sông 
ngòi nước ta.
?Mạng lưới sông ngòi Có mạng lưới sông ngòi a.Nước ta có mạng lưới 
nước ta như thế nào ? dày đặc, phân bố rộng sông ngòi dày đặc, phân bố 
 khắp cả nước. rộng khắp cả nước.
- Cho học sinh nắm số liệu Có tới 2360 con sông.. 
về sông ngòi ở nước ta. rộng lớn và phát triển.
?Vì sao sông ngòi nước ta Vì lãnh thổ nước ta hẹp 
lại ngắn và dốc ? ngang lại nằm sát biển, ¾ 
 diện tích đồi núi, các dãy 
 núi ăn lan ra tận biển nên 
 phần lớn sông nhỏ ngắn và 
 dốc.
?Hướng chảy của sông Sông ngòi nước ta chảy b.Sông ngòi nước ta chảy 
ngòi nước ta như thế nào ? 2 theo hướng chính là tây theo hai hướng chính là tây 
 8 bắc đông nam và vòng bắc – đông nam và vòng 
?Dựa trên hình 33.1 em cung. cung.
hãy sắp xếp các sông lớn Các sông chảy theo 
theo hai hướng kể trên ? hướng tây bắc - đông nam 
 : sông Hồng, sông Đà, 
 sông Mã, sông Cả, sông 
 Ba, sông Tiền, sông Hậu.
 -Sông chảy theo hướng 
 vòng cung: sông Lô, sông 
 Gâm, sông Cầu, sông 
?Đặc điểm chung thứ ba Thương, sông Lục Nam. c. Sông ngòi nước ta có hai 
của hệ thống sông ngòi là Sông ngòi nước ta có mùa nước: mùa lũ và mùa 
gì ? hai mùa nước: mùa lũ và cạn rõ rệt.
?Dựa vào bảng 33.1 cho mùa cạn rõ rệt.
biết mùa lũ trên các lưu Mùa lũ trên các lưu vực 
vực sông có trùng nhau sông không trùng nhau. Vì 
không và giải thích vì sao chế độ mưa trên mỗi lưu 
có sự khác nhau đó ? vực khác nhau. Mùa lũ có 
 xu hướng chậm dần từ Bắc 
?Nhân dân ta đã tiến hành vào Nam.
những biện pháp nào để Khai thác tổng hợp các 
khai thác nguồn lợi và hạn dòng sông, xây dựng công 
chế tác hại của lũ ? trình thủy lợi, thủy điện, 
 giao thông thủy sản, du 
 lịch, bảo vệ và khai thác 
?Đặc điểm thứ tư của hệ hợp lí nguồn lợi tù sông d.Sông ngòi nước ta có 
thống sông ngòi nước ta là ngòi. lượng phù sa lớn.
gì ? Sông ngòi nước ta có 
?Em hãy cho biết lượng lượng phù sa lớn.
phù sa lớn như vậy đã có 
những tác động như thế -Tạo điều kiện mở rộng 
nào tới thiên nhiên và đời diện tích canh tác.
sống cư dân đồng bằng -Tận dụng nguồn phù sa 
sông Hồng và sông cửu dể bán ruộng, nguồn nước 
 9 Long ? để tháo chua, rửa mặn, tạn 
 dụng nguồn thủy sản tự 
 nhiên, cải thiện đời sống, 
 phát triển kinh tế.
 Hoạt động 2: 15p
 Mục tiêu:
 - Tìm hiểu các giá trị của sông ngòi nước ta
 - Nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước và giải pháp
 Nội dung
 a.Giá trị của sông ngòi:
 Sông ngòi nước ta có giá trị to lớn về nhiều mặt: sản xuất nông nghiệp, sinh 
hoạt, giao thông, thủy điện, thủy sản.
 b.Sông ngòi nước ta đang bị ô nhiễm do nhiều nguyên nhân: rác thải, chất 
thải, trong đó nguyên nhân chủ yếu là do con người.
 Hoạt động GV Hoạt động HS Nội dung
 *Hoạt động 2 2. Khai thác kinh tế và 
 bảo vệ môi trường trong 
 sạch các dòng sông.
 ?Hệ thống sông ngòi ở Có giá trị to lớn nhiều a.Giá trị của sông ngòi:
 nước ta có giá trị như thế mặt: cung cấp nước cho Sông ngòi nước ta có giá 
 nào ? sản xuất nông nghiệp, trị to lớn về nhiều mặt: sản 
 nước sinh hoạt, phát triển xuất nông nghiệp, sinh 
 giao thông thủy điện, thủy hoạt, giao thông, thủy 
 ?Em hãy tìm trên hình sản điện, thủy sản.
 33.1 các hồ nước: Hòa Hồ Hòa Bình ( sông Đà 
 Bình, Trị An, Yaly, Thác ), Trị An (sông Đồng Nai), 
 Bà, dầu tiếng và cho biết yaly (vê xan), thác Bà 
 chúng nằm trên những (sông chảy ), Dầu Tiếng 
 dòng sông nào ? (sông Sài Gòn )
 ?Tình hình sông ngòi 
 nước ta hiện nay như thế Sông ngòi nước ta đang b.Sông ngòi nước ta đang 
 nào ? bị ô nhiễm. bị ô nhiễm.
 NC: Phân tích những 
 khó khăn do sông ngòi 
 10 mang lại và giải pháp.
 ?Sông ngòi nước ta đang Sông thường bắt nguồn 
 bị ô nhiễm được thể hiện từ miền núi chảy về đống 
 như thế nào ? bằng và đổ ra biển vào 
 dòng sông.
 ?Để dòng sông không bị ô Có biện pháp chống ô 
 nhiễm chúng ta cần phải nhiễm sông, bảo vệ rừng 
 làm gì ? đầu nguồn, xử lí tốt các 
 -Giáo viên liên hệ đến nguồn rác, chất thải 
 quá trình ô nhiễm của các 
 dòng sông giáo dục tư 
 tưởng cho học sinh có ý 
 thức bảo vệ môi trường 
 sông.
 4. Hướng dẫn về nhà, hoạt động nối tiếp.
 - Cho biết đặc điểm chung của hệ thống sông ngòi nước ta là gì ?
 - Tìm hiểu sông ngòi nước ta đang bị ô nhiễm được thể hiện như thế thế nào ? 
để dòng sông không bị ô nhiễm chúng ta cần phải làm gì ?
 5. Hướng dẫn về nhà.
 - Các em về nhà học thuộc bài, vận dụng kiến thức để làm phần câu hỏi bài tập 
sgk
 - Hướng dẫn học sinh làm bài tập sgk.
 - Xem và soạn bài trước bài 34: các hệ thống sông lớn của nước ta 
 - Nhận xét tiết học.
 IV. Rút kinh nghiệm
 11