Giáo án dạy thêm môn Ngữ văn 8 - Học kì 2 - Năm học 2017-2018 - Nguyễn Thị Phương Loan

Häc k× II
Ngày soạn:
Ngày dạy: 
ÔN TẬP THƠ VIỆT NAM 1930-1945
Tiết 49-50-51: Văn bản: ¤ng ®å - Vũ đình Liên
I. Môc tiªu cÇn ®¹t
- Cñng cè, kh¾c s©u kiÕn thøc vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña bµi th¬.
- RÌn kÜ n¨ng c¶m thô t¸c phÈm th¬. Båi d­ìng lßng yªu v¨n ho¸, tr©n träng nh÷ng nÐt ®Ñp trong sinh ho¹t v¨n ho¸ cæ truyÒn.
* Trọng tâm: c¶m thô bài thơ Ông đồ
II. Chuẩn bị: Tư liệu về tác giả, tác phẩm hệ thống bài tập.
III. Tiến trình bài dạy: 
Ổn định tổ chức
Nội dung bài ôn 
I. KiÕn thøc c¬ b¶n
1. Bèi c¶nh x· héi.
Tõ ®Çu thÕ kØ XX, ch÷ Nho ngµy cµng mÊt vÞ thÕ quan träng trong ®êi sèng v¨n ho¸ ViÖt Nam. C¸c nhµ nho tõ chç lµ nh©n vËt trung t©m cña ®êi sèng v¨n ho¸ d©n téc, ®­îc x· héi t«n vinh, bçng trë nªn l¹c lâng trong thêi ®¹i míi, bÞ cuéc ®êi bá quªn, cuèi cïng lµ v¾ng bãng. Sè phËn cña «ng ®å trong bµi th¬ còng nh­ vËy. 
 	Trong bµi th¬, t¸c gi¶ kh«ng bµn b¹c vÒ sù hÕt thêi cña ch÷ nho, nhµ nho mµ chØ thÓ hiÖn t©m tr¹ng ngËm ngïi, day døt tr­íc sù tµn t¹ råi v¾ng bãng cña «ng ®å, con ng­êi cña mét thêi ®· qua. “¤ng ®å chÝnh lµ c¸i di tÝch tiÒu tuþ ®¸ng th­¬ng cña mét thêi tµn” (Lêi cña Vò §×nh Liªn trong th­ göi Hoµi Thanh) “Ýt khi cã bµi th¬ b×nh dÞ mµ c¶m ®éng nh­ vËy” (Thi nh©n ViÖt Nam).
2. Néi dung
Bµi th¬ thÓ hiÖn s©u s¾c t×nh c¶nh ®¸ng th­¬ng cña «ng ®å, qua ®ã to¸t lªn niÒm c¶m th­¬ng ch©n thµnh tr­íc mét líp ng­êi ®ang tµn t¹ vµ nçi tiÕc nhí c¶nh cò ng­êi x­a cña nhµ th¬.
NÐt ®éc ®¸o cña bµi th¬ nµy lµ t¸c gi¶ kh«ng luËn bµn, gi¶i thÝch ®êi sù v¾ng bãng cña «ng ®å mµ ®Æt «ng ®å trong dßng ch¶y thêi gian, trong c¸c t­¬ng quan ®èi lËp ®Ó thÓ hiÖn t©m tr¹ng ngËm ngïi, th­¬ng c¶m tr­íc mét nÒn v¨n ho¸ ®· ®i qua.
3. NghÖ thuËt: - ThÓ th¬ ngò ng«n b×nh dÞ, c« ®óc mµ gîi c¶m.
 - KÕt cÊu gi¶n dÞ, chÆt chÏ.
 - Ng«n ng÷ trong s¸ng, hµm sóc, d­ ba.
II. LuyÖn tËp
1. §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬.
2. Nªu ý nghÜa cña h×nh ¶nh «ng ®å qua bµi th¬?
- Lµ thÇy ®å b¸n ch÷ nho ngµy TÕt.
- Lµ h×nh ¶nh tiªu biÓu cho líp ng­êi x­a mét thêi vang bãng.
- Lµ h×nh ¶nh tiªu biÓu cho nÐt ®Ñp trong v¨n ho¸ cæ truyÒn cña d©n téc.
- Lµ di tÝch cña mét thêi.
3. Ph©n tÝch c¸i hay cña hai c©u th¬:
GiÊy ®á buån kh«ng th¾m
Mùc ®äng trong nghiªn sÇu.
* §Þnh h­íng: Nçi buån tñi lan sang c¶ nh÷ng vËt v« tri v« gi¸c. Tê giÊy ®á cø ph¬i ra ®Êy mµ ch¼ng ®­îc ®ông ®Õn trë thµnh bÏ bµng, mµu ®á cña nã trë thµnh v« duyªn, kh«ng th¾m lªn ®­îc. Nghiªn mùc còng vËy, kh«ng ®­îc bót l«ng chÊm vµo nªn mùc ®äng l¹i bao sÇu tñi vµ trë thµnh nghiªn sÇu. BiÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n ho¸ ®­îc dïng rÊt ®¾t.
4. Nªu c¶m nhËn cña em vÒ khæ th¬:
¤ng ®å vÉn ngåi ®Êy
Qua ®­êng kh«ng ai hay
L¸ vµng r¬i trªn giÊy
Ngoµi giêi m­a bôi bay.
* §Þnh h­íng: ¤ng ®å vÉn ngåi ®Êy nh­ x­a, nh­ng cuéc ®êi ®· hoµn toµn kh¸c x­a. §­êng phè vÉn ®«ng ng­êi qua nh­ng kh«ng ai biÕt ®Õn sù cã mÆt cña «ng. ¤ng vÉn cè b¸m lÊy sù sèng, vÉn muèn cã mÆt víi cuéc ®êi nh­ng cuéc ®êi ®· quªn h¼n «ng. ¤ng ngåi ®Êy mµ v« cïng l¹c lâng, lÎ loi. ¤ng ngåi ®Êy lÆng lÏ mµ trong lßng lµ mét tÊn bi kÞch. Trêi ®Êt còng ¶m ®¹m, l¹nh lÏo nh­ lßng «ng. L¸ vµng r¬i vèn ®· gîi sî tµn t¹, buån b·, ®©y l¹i r¬i trªn nh÷ng tê giÊy dµnh viÕt c©u ®èi cña «ng ®å. V× «ng Õ kh¸ch, tê giÊy ®á cø ph¬i ra ®Êy høng l¸ vµng r¬i «ng còng bá mÆc. Ngoµi trêi chØ lµ m­a bôi bay rÊt nhÑ mµ sao ¶m ®¹m, l¹nh lÏo tíi buèt gi¸.
5. ViÕt ®o¹n v¨n
Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh «ng ®å thêi h­ng thÞnh, ®¾c ý.
* Gîi ý: 
 Hai khæ th¬ ®Çu cña bµi ¤ng ®å ®· miªu t¶ h×nh ¶nh «ng ®å thêi h­ng thÞnh, ®¾c ý. ThËy vËy, theo vßng quay cña thêi gian, cø mçi n¨m xu©n vÒ, tÕt ®Õn, «ng ®å l¹i xuÊt hiÖn cïng mùc tÇu giÊy ®á ®Ó viÕt c©u ®èi TÕt. ¤ng ®å trë thµnh h×nh ¶nh quen thuéc kh«ng thÓ thiÕu mçi dÞp xu©n vÒ. Mäi ng­êi thi nhau ®Õn ®Ó thuª «ng ®å viÕt c©u ®èi. Lóc nµy, «ng ®å thËt ®«ng kh¸ch, ®¾t hµng. MÆc dï bËn rén nh­ng «ng ®å rÊt vui v× viÕt ®­îc nhiÒu c©u ®èi. Mäi ng­êi kh«ng chØ thuª «ng viÕt c©u ®èi mµ hä cßn kÐo ®Õn ®Ó chiªm ng­ìng tµi viÕt ch÷ ®Ñp nh­ “ph­îng móa rång bay” cña «ng. Lóc nµy «ng ®å trë thµnh trung t©m sù chó ý, lµ ®èi t­îng ng­ìng mé cña nhiÒu ng­êi.
Củng cổ: Gv khái quát lại phần ôn tập 
Dặn dò: Học thuộc lòng bài thơ.Hoµn thiÖn bµi tËp. Chuản bị ôn bài Nhớ rừng, Quê hương.
Ngày soạn:
Ngày dạy: 
ÔN TẬP THƠ VIỆT NAM 1930-1945
Tiết 52-53-54: Văn bản: Nhí rõng – Thế Lữ
I. Môc tiªu 
- Cñng cè, kh¾c s©u kiÕn thøc vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña bµi th¬.
- RÌn kÜ n¨ng c¶m thô t¸c phÈm th¬.
* Trọng tâm: c¶m thô bài thơ Nhớ rừng
II. Chuẩn bị: Tư liệu về tác giả, tác phẩm hệ thống bài tập.
III. Tiến trình bài dạy: 
Ổn định tổ chức
Nội dung bài ôn 
I. KiÕn thøc c¬ b¶n
1. ThÕ L÷ (1907 - 1989) lµ ng­êi hai lÇn tiªn phong trong v¨n häc ViÖt Nam: ng­êi më ®Çu cho sù toµn th¾ng cña phong trµo Th¬ míi vµ ng­êi x©y dùng nÒn mãng cho nÒn kÞch nãi n­íc nhµ.
Vai trß cña ThÕ L÷ víi Th¬ míi ®­îc Hoµi Thanh x¸c nhËn: “§é Êy Th¬ míi võa ra ®êi. ThÕ L÷ nh­ vÇng sao ®ét hiÖn ¸nh s¸ng chãi kh¾p c¶ trêi th¬ ViÖt Nam. DÉu sau nµy danh väng ThÕ L÷ cã mê ®i Ýt nhiÒu, nh­ng ng­êi ta kh«ng thÓ kh«ng nh×n nhËn c¸i c«ng ThÕ L÷ ®· dùng thµnh nÒn Th¬ míi ë xø nµy. ThÕ L÷ kh«ng bµn vÒ Th¬ míi, kh«ng bªnh vùc Th¬ míi, kh«ng bót chiÕn, kh«ng diÔn thuyÕt. ThÕ L÷ chØ lÆng lÏ, chØ ®iÒm nhiªn b­íc v÷ng vµng mµ trong kho¶nh kh¾c c¶ hµng ngò th¬ x­a ph¶i tan vì”. 
 “Nhí rõng” ®­îc coi lµ thi phÈm tiªu biÓu nhÊt cña ThÕ L÷, lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ hay nhÊt cña Th¬ míi chÆng ®Çu (1932 - 1935) gãp phÇn ®em l¹i chiÕn th¾ng cho Th¬ míi. 
2. Néi dung:
- T¸c gi¶ m­în lêi con hæ bÞ nhèt ë v­ên b¸ch thó ®Ó diÔn t¶ s©u s¾c nçi ch¸n ghÐt thùc t¹i tÇm th­êng, tï tóng, gi¶ dèi vµ niÒm khao kh¸t tù do m·nh liÖt.
- Kh¬i gîi lßng yªu n­íc thÇm kÝn cña ng­êi d©n mÊt n­íc thuë Êy.
3. NghÖ thuËt:
- Bót ph¸p l·ng m¹n.
- H×nh ¶nh th¬ giµu chÊt t¹o h×nh.
- Ng«n ng÷ vµ nh¹c ®iÖu phong phó, giµu søc biÓu c¶m.
II. LuyÖn tËp
1. §äc thuéc lßng vµ diÔn c¶m bµi th¬.
2. Bµi th¬ Nhí rõng võa cã nh¹c l¹i võa cã ho¹.
 + ChÊt nh¹c: 
 - ThÓ hiÖn ë nhÞp ®iÖu linh ho¹t cña bµi th¬ (c¸ch ng¾t nhÞp khi ng¾n t¹o c¶m gi¸c gÊp g¸p, dån dËp, n¸o nøc; khi kÐo dµi, tr¶i ra víi nh÷ng c©u th¬ v¾t dßng diÔn t¶ sù tu«n trµo cña dßng hoµi niÖm...)
 - T¸c dông: Béc lé t©m tr¹ng vµ dßng c¶m xóc phong phó cña nh©n vËt tr÷ t×nh: bùc béi, ch¸n ch­êng tr­íc thùc t¹i, say s­a khi quay trë vÒ qu¸ khø vµng son, oanh liÖt; tuyÖt väng, than thë khi biÕt tÊt c¶ chØ lµ mét giÊc m¬ xa ... (®o¹n 2, 3)
 + ChÊt ho¹: ThÓ hiÖn ë ng«n ng÷, h×nh ¶nh cã tÝnh t¹o h×nh.
 - T¸c dông: T¹o nh÷ng bøc tranh ng«n ng÷ rÊt cã hån: bøc tranh vÒ c¶nh nói rõng hïng vÜ, bÝ hiÓm, hoang vu; bøc tranh vÒ ch©n dung cña vÞ chóa tÓ s¬n l©m oai phong, lÉm liÖt; bøc tranh vÒ c¶nh thùc t¹i tï tóng, gi¶ dèi, tÇm th­êng. (®o¹n 2, 3, 4)
3. Thñ ph¸p t­¬ng ph¶n, ®èi lËp.	
	- T¸c gi¶ ®· sö dông thµnh c«ng thñ ph¸p t­¬ng ph¶n, ®èi lËp ®Ó kh¾c ho¹ h×nh t­îng chóa s¬n l©m.
HiÖn t¹i (®o¹n 1, 4)
Qu¸ khø (®o¹n 2, 3)
- V­ên b¸ch thó, bÞ giam cÇm
- Thùc t¹i tÇm th­êng, nh©n t¹o
-> Th¸i ®é: ch¸n ghÐt
- Nói non hïng vÜ, tù do vïng vÉy
- G¾n víi méng t­ëng vÒ thÕ giíi ®Ñp ®Ï cña thiªn t¹o
-> Khao kh¸t, ­íc m¬.
4. T¸c dông cña ®iÖp ng÷ kÕt hîp víi c©u hái tu tõ?
	- §o¹n 3: DiÔn t¶ nçi nhí tiÕc da diÕt, dai d¼ng, triÒn miªn. C¶ mét dßng håi øc cø thÕ cuån cuén ïa vÒ, kh«ng thÓ c­ìng l¹i ®­îc. Nhí trong d»n vÆt; nhí trong ®au ®ín; nhí trong tuyÖt väng. T©m tr¹ng, c¶m xóc cña nh©n vËt tr÷ t×nh ®· ®­îc diÔn t¶ mét c¸ch sèng ®éng, phong phó vµ s©u s¾c.
5. Bµi th¬ cã nhiÒu h×nh ¶nh mang ý nghÜa biÓu t­îng s©u s¾c?
	- H×nh ¶nh con hæ: lµ biÓu t­îng cña 1 ng­êi anh hïng chiÕn b¹i.
	- H×nh ¶nh nói rõng trong dßng håi øc: lµ biÓu t­îng cña cuéc sèng tù do, hµo hïng.
	- H×nh ¶nh v­ên b¸ch thó: lµ biÓu t­îng cho hiÖn t¹i tï tóng, gi¶ dèi, tÇm th­êng.
6. Tãm l­îc ®¹i ý cña bµi th¬ b»ng mét c©u v¨n?
 - Sù u uÊt, c¨m hên vµ niÒm khao kh¸t tù do m·nh liÖt cña con hæ ë v­ên b¸ch thó.
7. Cã ng­êi cho r»ng ®o¹n 3 cña bµi th¬ cã thÓ coi nh­ bé tranh tø b×nh ®Ñp léng lÉy. Em h·y lµm râ nhËn xÐt trªn.
* Hs cÇn tr×nh bµy ®­îc 4 c¶nh vµ t­ thÕ cña con hæ.
- C¶nh ®ªm vµng bªn bê suèi. Con hæ nh­ mét thi sÜ l·ng m¹n.
- C¶nh m­a chuyÓn bèn ph­¬ng ngµn. Con hæ nh­ mét nhµ hiÒn triÕt.
- C¶nh b×nh minh c©y xanh n¾ng géi. Con hæ nh­ mét ®Õ v­¬ng.
- C¶nh chiÒu hoµng h«n. Con hæ nh­ mét chu¸ tÓ.
3.Củng cổ: Gv khái quát lại phần ôn tập 
4.Dặn dò: Học thuộc lòng bài thơ. Hoµn thiÖn bµi tËp. Chuản bị ôn bài Câu nghi vấn – Câu cầu khiến
Ngày soạn:
Ngày dạy: 
Tiết 55-56-57
ÔN TẬP CÂU 
C©u nghi vÊn - CÂU CẦU KHIẾN
Môc tiªu 
Cñng cè kiÕn thøc vÒ c©u nghi vấn, cÇu khiÕn (®Æc ®iÓm, chøc n¨ng).
RÌn kÜ n¨ng nhËn biÕt, sö dông c©u nghi vấn cÇu khiÕn trong qu¸ tr×nh giao tiÕp, t¹o lËp v¨n b¶n.
* Trọng tâm: Luyện viết 
II. Chuẩn bị: hệ thống bài tập.
III. Tiến trình bài dạy: 
Ổn định tổ chức
Nội dung bài ôn 
I. KiÕn thøc c¬ b¶n
1. C©u nghi vÊn lµ c©u cã chøa nh÷ng tõ nghi vÊn (Ai, g×, nµo, t¹i sao, bao giê, bao nhiªu, ...) hoÆc cã tõ hay nèi c¸c vÕ cã quan hÖ lùa chän. 
- Cã chøc n¨ng chÝnh lµ dïng ®Ó hái, cuèi c©u dïng dÊu (?).
2. Ngoµi chøc n¨ng dïng ®Ó hái, c©u nghi vÊn cßn dïng ®Ó cÇu khiÕn, kh¼ng ®Þnh, phñ ®Þnh, ®e do¹, béc lé t×nh c¶m, c¶m xócvµ kh«ng yªu cÇu ng­êi ®èi tho¹i tr¶ lêi.
- NÕu kh«ng dïng ®Ó hái th× trong mét sè tr­êng hîp c©u nghi vÊn cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm, dÊu chÊm than hoÆc dÊu chÊm löng.
2. C©u cÇu khiÕn lµ c©u cã nh÷ng tõ cÇu khiÕn nh­: h·y, ®õng, chí, ®i, th«i, nµo...hay ng÷ ®iÖu cÇu khiÕn.
- C©u cÇu khiÕn dïng ®Ó ra lÖnh, yªu cÇu, ®Ò nghÞ, khuyªn b¶o...
- Khi viÕt, c©u cÇu khiÕn th­êng kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than, nh­ng khi ý cÇu khiÕn kh«ng ®­îc nhÊn m¹nh th× cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm.
II. LuyÖn tËp
Bài 1. Ph©n biÖt sù kh¸c nhau gi÷a 2 c©u nghi vÊn sau:
Con cã nhËn ra con kh«ng?
Con ®· nhËn ra con ch­a?
* Gîi ý:
- Hs chó ý ®Õn sù kh¸c nhau gi÷a c¸c cÆp phô tõ trong 2 c©u trªn.
Cã... kh«ng.
®· ... ch­a. CÆp phô tõ nµy cã hµm ý qu¸ tr×nh nhËn thøc ®· hoÆc ®ang diÔn ra, ng­êi mÑ hái vÒ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ®ã.
Bµi 2. Cho biÕt sù kh¸c nhau cña c¸c ®¹i tõ g¹ch ch©n trong c¸c c©u sau:
 a, - Ai ®Êy?
 - Anh cÇn ai th× anh gäi ng­êi Êy.
 b, - C¸i nµy gi¸ bao nhiªu?
 - Anh cÇn bao nhiªu, t«i sÏ ®­a cho anh bÊy nhiªu.
* Gîi ý: Ai - Mét ai ®ã.
 Bao nhiªu: Mét l­îng nµo ®ã.
Bµi 3. X¸c ®Þnh chøc n¨ng cña c©u nghi vÊn trong c¸c ®o¹n trÝch sau:
a. Tá sù ngËm ngïi th­¬ng xãt thÇy t«i, c« t«i chËp chõng nãi tiÕp:
 - MÊy l¹i r»m th¸ng t¸m nµy lµ giç ®Çu cËu mµy, mî mµy vÒ dï sao còng ®ì tñi cho cËu mµy, vµ mµy còng ph¶i cã hä, cã hµng, ng­êi ta hái ®Õn chø?
b. C¸i TÝ ë trong bÕp sa s¶ m¾ng ra:
 - §· b¶o u kh«ng cã tiÒn, l¹i cø l»ng nh»ng nãi m·i! Mµy t­ëng ng­êi ta d¸m b¸n chÞu cho nh ... 	- H×nh ¶nh Èn dô: uèn l­ìi có diÒu, ®em th©n dª chã -> Lét t¶ bé mÆt tham tµn cña bän nguþ sø.
	=> H® ng«ng cuång, sØ nhôc vÒ mÆt tinh thÇn, v¬ vÐt vÒ mÆt vËt chÊt ®a thÓ hiÖn râ b¶n chÊt tham tµn cña kÎ x©m l­îc.
	- C©u c¶m th¸n: ThËt ®¸ng c¨m giËn!
Ngày soạn:
Ngày dạy: 
Tiết 94-95-96
LUYỆN ĐỀ
A. Môc tiªu
	Cñng cè kiÕn thøc vÒ c¸c v¨n b¶n thơ.
	RÌn kÜ n¨ng so s¸nh, tæng hîp, ph©n tÝch, c¶m thô, viÕt ®o¹n v¨n cho hs.
B. Ho¹t ®éng d¹y - häc
1. æn ®Þnh tæ chøc
2. Néi dung
 Bµi 2. Cã ng­êi cho r»ng: §o¹n 3 cña bµi th¬ “Nhí rõng” kh«ng chØ lµ mét bé tranh tø b×nh ®Ñp léng lÉy mµ cßn diÔn t¶ râ nÐt nçi nhí tiÕc nh÷ng n¨m th¸ng hµo hïng cña con hæ. H·y viÕt ®v lµm râ néi dung trªn.
* §Þnh h­íng.
	- C©u chñ ®Ò: §o¹n 3 cña bµi th¬ “Nhí rõng” kh«ng chØ lµ mét bé tranh tø b×nh ®Ñp léng lÉy mµ cßn diÔn t¶ râ nÐt nçi nhí tiÕc nh÷ng n¨m th¸ng hµo hïng cña con hæ.
	- §o¹n th¬ cã 4 c¶nh, c¶nh nµo còng cã nói rõng hïng vÜ, tr¸ng lÖ víi con hæ uy nghi lµm chóa tÓ. 
C¶nh 1. Con hæ say måi ®Çy l·ng m¹n.
C¶nh 2. Con hæ mang d¸ng dÊp vÞ ®Õ v­¬ng.
C¶nh 3. 
C¶nh 4. 
- Qu¸ khø cµng ®Ñp, cµng oanh liÖt bao nhiªu th× nçi nhí cµng xãt xa bÊy nhiªu.
- NghÖ thuËt: C©u c¶m th¸n, c©u hái tu tõ, 
Ngày soạn:
Ngày dạy: 
Tiết 79-80-81
 «n tËp th¬ ( Dành cho Hs lớp trung bình)
A. Môc tiªu 
	Hs n¾m ®­îc nh÷ng nÐt c¬ b¶n cña c¸c bµi th¬ ®· häc trong k× II. Cã c¸i nh×n tæng hîp, ®èi s¸nh gi÷a c¸c bµi th¬ thuéc c¸c giai ®o¹n v¨n häc, c¸c t¸c gi¶ kh¸c nhau.
B. Ho¹t ®éng d¹y - häc
1. æn ®Þnh líp
2. Néi dung
I. C©u hái vµ bµi tËp.
1. C¸c TP th¬, truyÖn, håi kÝ vµ bµi v¨n chÝnh luËn “ThuÕ m¸u” ®­îc s¸ng t¸c vµo giai ®o¹n nµo? C¸c VB nghÞ luËn cßn l¹i (kh«ng kÓ bµi cña t/g n­íc ngoµi) ®­îc s¸ng t¸c vµo giai ®o¹n nµo?
2. Cïng lµ nçi nhí vÒ qu¸ khø nh­ng “Nhí rõng” cña ThÕ L÷ vµ “¤ng ®å” cña Vò §×nh Liªn cã nh÷ng t©m tr¹ng vµ c¸ch biÓu hiÖn kh¸c nhau nh­ thÕ nµo?
3. So s¸nh c¸c bµi th¬ ®· häc cña Phan Béi Ch©u, Phan Ch©u Trinh, T¶n §µ víi c¸c bth¬ cña ThÕ L÷, Vò §×nh Liªn, TÕ Hanh, Tè H÷u ®Ó nhËn ra sù kh¸c nhau vÒ h×nh thøc nghÖ thuËt vµ c¸ch thøc biÓu ®¹t t©m tr¹ng, c¶m xóc.
4. H/¶ nhµ th¬, ng­êi c/sÜ CM trong c¸c bµi “Tøc c¶nh PBã”, “Ng¾m tr¨ng”, vµ h/¶ nhµ chÝ sÜ CM trong c¸c bth¬ “Vµo nhµ ngôc Qu¶ng §«ng c¶m t¸c” vµ “§Ëp ®¸ ë C«n L«n” cã g× gièng vµ kh¸c nhau?
5. Häc thuéc lßng c¸c bth¬, kÎ b¶ng hÖ thång ho¸ c¸c t/gi¶, t/phÈm, theo c¸c môc: Thø tù, t¸c gi¶, t¸c phÈm, thÓ lo¹i, néi dung, nghÖ thuËt.
* Gîi ý
1. - C¸c TP th¬, truyÖn, håi kÝ ViÖt Nam vµ bµi v¨n chÝnh luËn “ThuÕ m¸u” ®Òu thuéc giai ®o¹n tõ ®Çu TK XX ®Õn n¨m 1945.
 - C¸c bµi nghÞ luËn: ChiÕu dêi ®«, HÞch t­íng sÜ, N­íc §¹i ViÖt ta, Bµn luËn vÒ phÐp häc ®Òu thuéc giai ®o¹n v¨n häc trung ®¹i (tõ TK X ®Õn hÕt TK XIX)
2. Cïng lµ h­íng vÒ qu¸ khø nh­ng mçi bµi th¬ cã néi dung, c¶m høng kh¸c nhau. 
ë “¤ng ®å” lµ hoµi niÖm vÒ mét nÐt v¨n ho¸ ®· bÞ mai mét, cïng víi lßng th­¬ng c¶m cho mét líp ng­êi l¹c thêi ®· lïi vÒ dÜ v·ng.
Cßn ë “Nhí rõng” th× ®ã lµ hoµi väng vÒ mét qu¸ khø oai hïng, oanh liÖt, cïng víi ý thøc kh¼ng ®Þnh c¸ nh©n vµ niÒm khao kh¸t tù do.
3. C¸c bth¬ cña ThÕ L÷, Vò §×nh Liªn, TÕ Hanh trong SGK Ng÷ v¨n 8 thuéc lo¹i h×nh Th¬ míi. Nã cã nhiÒu nÐt kh¸c biÖt víi th¬ truyÒn thèng.
- VÒ h×nh thøc, cÇn chó ý tíi sù kh¸c biÖt cña thÓ th¬, ng«n ng÷, kÕt cÊu.
- VÒ c¸ch biÓu c¶m còng cã sù kh¸c biÖt kh¸ râ: 
 + Th¬ truyÒn thèng th­êng thiªn vÒ nãi chÝ tá lßng víi c¸ch nãi khoa tr­¬ng, dïng nhiÒu h/¶ ­íc lÖ. 
 + Cßn th¬ hiÖn ®¹i (ë ®©y lµ Th¬ míi) th× t×nh c¶m, c¶m xóc ®­îc thÓ hiÖn trùc tiÕp h¬n vµ mang c¸ tÝnh cña chñ thÓ tr÷ t×nh. V× thÕ, Th¬ míi cã kh¶ n¨ng biÓu hiÖn phong phó, sinh ®éng, cô thÓ nh÷ng xóc c¶m, t×nh c¶m, tr¹ng th¸i t©m hån cña con ng­êi (ph©n tÝch vµi VD trong c¸c bth¬ ®· häc)
4. H/¶ ng­êi c/sÜ CM trong 2 bth¬ cña HCM cã nhiÒu nÐt gÇn gòi víi h/¶ nhµ chÝ sÜ CM trong th¬ PBCh©u, PCTrinh.
* Gièng nhau: ë hä ®Òu béc lé tinh thÇn, khÝ ph¸ch cña ng­êi CM: xem th­êng gian khæ, hiÓm nguy, v­ît lªn hoµn c¶nh tï ®µy, kiªn ®Þnh môc ®Ých lÝ t­ëng.
* Kh¸c nhau:
 + ë 2 bth¬: “Tøc c¶nh PBã”, “Ng¾m tr¨ng” th× ng­êi c/sÜ, vÞ l·nh tô CM cßn béc lé mét t©m hån nh¹y c¶m, mét t×nh yªu thiªn nhiªn vµ niÒm vui cña ng­êi CM. Ng­êi c/sÜ trong th¬ HCM còng th­êng ®­îc thÓ hiÖn trong nh÷ng h/¶ gÇn gòi, gi¶n dÞ.
 + Ng­êi chÝ sÜ trong 2 bth¬ cña PBCh©u vµ PCTrinh g¾n liÒn víi nh÷ng h×nh ¶nh cã tÝnh chÊt khoa tr­¬ng, ­íc lÖ.
II. LuyÖn tËp.
C©u 1: §iÒn néi dung phï hîp vµo nh÷ng « trèng trong b¶ng hÖ thèng sau:
C¸c khÝa c¹nh néi dung
ChiÕu dêi ®«
S«ng nói n­íc Nam
HÞch t­íng sÜ
N­íc §¹i ViÖt ta
1. Tinh thÇn yªu n­íc
G¾n chÆt víi t­ t­ëng trung qu©n (vua)
G¾n chÆt víi t­ t­ëng trung qu©n (vua)
G¾n chÆt víi t­ t­ëng trung qu©n (vua)
G¾n chÆt víi t­ t­ëng trung qu©n (vua)
2. Vai trß cña ThÇn
ThuËn mÖnh trêi
T¹i Thiªn th­ (s¸ch trêi)
Kh«ng
Kh«ng
3. Vai trß cña d©n
Hîp ý d©n
(d©n c­)
Kh«ng
Kh«ng
Yªn d©n (d©n ®en, con ®á)
4. Vai trß cña Kinh ®«
§Þnh ®« dùng n­íc
Kh«ng
Kh«ng
Kh«ng
5. Sù kh¸c biÖt vÒ thÓ lo¹i
ChiÕu
Th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt §­êng luËt
HÞch
§¹i c¸o
6. NÐt chung vÒ thÓ lo¹i
NghÞ luËn chÝnh trÞ, x· héi
NghÞ luËn chÝnh trÞ, x· héi
NghÞ luËn chÝnh trÞ, x· héi
NghÞ luËn chÝnh trÞ, x· héi
7. NÐt chung vÒ t¸c gi¶
Thuéc tÇng líp quý téc phong kiÕn (vua)
Thuéc tÇng líp quý téc phong kiÕn (t­íng)
Thuéc tÇng líp quý téc phong kiÕn (t­íng)
Thuéc tÇng líp quý téc phong kiÕn (t­íng - thay lêi vua)
8. NÐt chung vÒ ng«n ng÷
9. NÐt chung vÒ gi¸ trÞ
C©u 2:
Sù ph¸t triÓn cña quan niÖm vÒ Tæ quèc ®­îc thÓ hiÖn ntn trong hai bµi: “S«ng nói n­íc Nam” vµ “N­íc §¹i ViÖt ta”? §¸nh dÊu x vµo c¸c « trèng trong b¶ng d­íi ®©y:
ND quan niÖm vÒ Tæ quèc
S«ng nói n­íc Nam
N­íc §¹i ViÖt ta
- Bê câi nói s«ng
x
x
- Vua (®Õ)
x
x
- Lµm chñ, cai trÞ, ë
x
x
- S¸ch trêi (Thiªn th­)
x
0
- V¨n hiÕn
0
x
- Phong tôc tËp qu¸n
0
x
- TruyÒn thèng lÞch sö
0
x
Tõ ®ã, cã thÓ rót ra nhËn xÐt g× vÒ sù ph¸t triÓn t­ t­ëng, nhËn thøc cña «ng cha ta tõ TK X ®Õn TK XV?
* NhËn xÐt:
Tr¶i qua 5 TK, tõ LÝ Th­êng KiÖt ®Õn NguyÔn Tr·i, sù ph¸t triÓn cña t­ t­ëng yªu n­íc thÓ hiÖn ë quan niÖm vÒ Tæ quèc ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn míi, ngµy cµng phong phó h¬n, s©u s¾c h¬n. 
TiÕt 65
«n tËp v¨n b¶n nghÞ luËn trung ®¹i
A. Môc tiªu
	Cñng cè kiÕn thøc vÒ c¸c v¨n b¶n nghÞ luËn trung ®¹i.
	RÌn kÜ n¨ng so s¸nh, tæng hîp, ph©n tÝch, c¶m thô, viÕt ®o¹n v¨n cho hs.
B. Ho¹t ®éng d¹y - häc
1. æn ®Þnh tæ chøc
2. Néi dung
I. HÖ thèng v¨n b¶n
	1, ChiÕu dêi ®« - LÝ C«ng UÈn 
	2, HÞch t­íng sÜ - TrÇn Quèc TuÊn
	3, N­íc §¹i ViÖt ta - NguyÔn Tr·i
	4, Bµn luËn vÒ phÐp häc - NguyÔn ThiÕp
II. LuyÖn tËp
1, Hoµn c¶nh ra ®êi cña c¸c v¨n b¶n
2, Sù kh¸c nhau gi÷a thÓ hÞch, chiÕu, c¸o, tÊu.
	- ChiÕu: dïng ®Ó ban bè mÖnh lÖnh.
	- HÞch: dïng ®Ó cæ ®éng, thuyÕt phôc hoÆc kªu gäi ®Êu tranh.
	- C¸o: dïng ®Ó tr×nh bµy mét chñ tr­¬ng hay c«ng bè mét sù nghiÖp.
	- TÊu: dïng ®Ó tr×nh bµy sù viÖc, ý kiÕn, ®Ò nghÞ.
 (3 thÓ chiÕu, hÞch, c¸o lµ c¸c thÓ v¨n do vua chóa, t­íng lÜnh viÕt; cßn tÊu lµ 1 lo¹i v¨n th­ cña bÒ t«i göi lªn vua chóa)
3, Trong 2 c©u “Tõ TriÖu, §inh, LÝ,  ®Õ mét ph­¬ng”, t¹i sao NguyÔn Tr·i dïng tõ “®Õ” mµ kh«ng dïng tõ “v­¬ng”?
	- Theo tiÕng H¸n, “v­¬ng” cã nghÜa lµ “vua”; “®Õ” cã nghÜa chØ “hoµng ®Õ”
	- Theo quan niÖm cña Trung Quèc, ®øng ®Çu ®Êt n­íc, cã quyÒn lùc tèi cao lµ hoµng ®Õ. D­íi ®Õ cã thÓ cã nhiÒu v­¬ng. NguyÔn Tr·i dïng “®Õ” cã ý nghÜa n­íc Nam cã ®Õ Nam, s¸nh ngang cïng ®Õ B¾c. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ n­íc §¹i ViÖt lµ mét n­íc cã ®éc lËp chñ quyÒn, kh«ng phô thuéc vµo ph­¬ng B¾c.
4, CMR v¨n b¶n “N­íc §¹i ViÖt ta” cña NguyÔn Tr·i lµ sù tiÕp nèi vµ ph¸t triÓn ý thøc d©n téc ë bµi “Nam quèc s¬n hµ” cña Lý Th­êng KiÖt.
 * Yªu cÇu: - ViÕt ®o¹n v¨n (6 - 8 c©u)
 - C©u cuèi lµ mét c©u nghi vÊn cã ý kh¼ng ®Þnh.
 * §Þnh h­íng:
	- C©u chñ ®Ò: V¨n b¶n “N­íc §¹i ViÖt ta” cña NguyÔn Tr·i lµ sù tiÕp nèi vµ ph¸t triÓn ý thøc d©n téc ë bµi “Nam quèc s¬n hµ” cña Lý Th­êng KiÖt.
	- Néi dung c¬ b¶n:
5, Cho ®o¹n v¨n: “Ta th­êng  vui lßng”.
	1, Nh÷ng c©u v¨n trªn trÝch trong t¸c phÈm nµo? Cña ai?
	2, Theo em trong nh÷ng c©u v¨n Êy, t¸c gi¶ thÓ hiÖn t×nh c¶m g×? C¸ch thÓ hiÖn t×nh c¶m cña t¸c gi¶ cã g× ®Æc biÖt khiÕn ng­êi ®äc nhí m·i?
	3, ViÕt ®v ng¾n (6 - 8 c©u) tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n trÝch trªn theo c¸ch quy n¹p hoÆc diÔn dÞch?
6, Sù ph¸t triÓn cña ý thøc ®éc lËp vµ tinh thÇn tù hµo d©n téc qua “ChiÕu dêi ®«”, “HÞch t­íng sÜ” vµ “N­íc §¹i ViÖt ta”.
Sù ph¸t triÓn cña ý thøc ®éc lËp vµ tinh thÇn tù hµo d©n téc ChiÕu dêi ®« qua HÞch t­íng sÜ ®Õn N­íc §¹i ViÖt ta lµ sù ph¸t triÓn liªn tôc cµng ngµy cµng phong phó, s©u s¾c h¬n:
Tõ ý thøc vÒ quèc gia ®éc lËp, thèng nhÊt víi viÖc dêi ®« ra chèn trung t©m, th¾ng ®Þa, rång cuén hæ ngåi - thÕ kû XI, bèc cao thµnh quyÕt t©m chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng giÆc m¹nh ®Ó b¶o toµn x· t¾c - thÕ kØ XIII, tíi t­ t­ëng v× d©n trõ b¹o - nh©n nghÜa vµ quan niÖm toµn diÖn s©u s¾c vÒ quèc gia cã chñ quyÒn, cã v¨n hiÕn vµ truyÒn thèng lÞch sö anh hïng - thÕ kØ XV.
Ba v¨n b¶n “ChiÕu dêi ®«”, “HÞch t­íng sÜ”, “N­íc §¹i ViÖt ta” thuéc ba thÓ kh¸c nhau cña nghÞ luËn trung ®¹i. Mçi t¸c phÈm nµy ra ®êi trong mét hoµn c¶nh vµ ®­îc viÕt víi mét ý ®å kh¸c nhau nh­ng tÊt c¶ chóng ®Òu lµ nh÷ng ¸ng v¨n chÝnh luËn mang ý nghÜa lÞch sö ®Æc biÖt, g¾n liÒn víi nh÷ng sù kiÖn träng ®¹i trong lÞch sö dùng n­íc vµ gi÷ n­íc.
- Ba t¸c phÈm nghÞ luËn nµy võa lµ nh÷ng ¸ng v¨n ch­¬ng bÊt hñ, võa lµ nh÷ng v¨n kiÖn lÞch sö d©n téc, chóng kh«ng chØ mang t­ t­ëng, t×nh c¶m cña c¸c c¸ nh©n kiÖt xuÊt mµ phÇn nµo ®· kÕt tinh tinh thÇn, ý chÝ cña c¶ d©n téc trong nh÷ng thêi ®¹i oanh liÖt.
- C¶ ba v¨n b¶n “ChiÕu dêi ®«”, “HÞch t­íng sÜ”, “N­íc §¹i ViÖt ta” ®Òu thÓ hiÖn mét c¸ch hïng hån, thiÕt tha lßng yªu n­íc nång nµn, tinh thÇn d©n téc s©u s¾c.
- TÊt nhiªn, nÐt chung nµy thÓ hiÖn ë tõng t¸c phÈm qua nh÷ng s¾c th¸i cô thÓ. Ch¼ng h¹n, ë “ChiÕu dêi ®«” næi bËt lµ ý chÝ tù c­êng cña d©n téc §¹i ViÖt ®ang lín m¹nh, mong muèn non s«ng mu«n thuë ph¸t triÓn, v÷ng bÒn. ë “HÞch t­íng sÜ” næi bËt lµ lßng c¨m thï sôc s«i lò giÆc ngang ng­îc, b¹o tµn, lµ tinh thÇn quyÕt chiÕn quyÕt th¾ng cña d©n téc. Næi bËt ë “N­íc §¹i ViÖt ta” l¹i lµ ý thøc s©u s¾c, ®Çy tù hµo vÒ quyÒn ®éc lËp tù chñ, vÒ truyÒn thèng anh hïng cña ®Êt n­íc.
 * VÒ néi dung nhËn xÐt cÇn lµm s¸ng tá, c¸c em cÇn nªu ®­îc sau:
- Tù hµo vÒ d©n téc ®· cã mét nÒn v¨n hiÕn, mét truyÒn thèng v¨n ho¸ tèt ®Ñp, l©u ®êi (Nh­ n­íc §¹i ViÖt .®· l©u)
- Tù hµo vÒ mét ®Êt n­íc cã l·nh thæ riªng, phong tôc tËp qu¸n riªng (Nói s«ng bêi câi.còng kh¸c).
- Tù hµo vÒ mét d©n téc lu«n cã truyÒn thèng lÞch sö vÎ vang (Tõ TriÖu, §inh.mét ph­¬ng).
- Tù hµo vÒ mét ®Êt n­íc cã nhiÒu chiÕn c«ng vang lõng ®· ®­îc l­u danh sö s¸ch (L­u Cung tham c«ng .chøng cø cßn ghi)