Giáo án Đại số Lớp 8 - Tiết 64: Bất phương trình bậc nhất một ẩn - Võ Thị Thiên Hương

 t241
 Gv: Võ Thị Thiên Hương Ngày soạn : . . . . . . . . 
 Tiết : 6 4 Ngày dạy : . . . . . . . . 
 I/- Mục tiêu :
Hs nhận biết được bất pt bậc nhất một ẩn. 
Biết áp dụng từng quy tắc biến đổi bất pt để giải các bất pt đơn giản.
Biết sử dụng các quy tắc biến đổi bất pt để giải thích sự tương đương của bất pt. 
 II/- Chuẩn bị : 
 * Giáo viên : - Bảng phụ , ghi câu hỏi, bài tập và hai quy tắc biến đổi bất pt.
 * Học sinh : Thước kẻ, bảng con. 
 III/- Tiến trình : 
 * Phương pháp : Vấn đáp để phát hiện và giải quyết vấn đề, kết hợp với thực hành theo hoạt động cá nhân hoặc nhóm .
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
NỘI DUNG
BỔ SUNG
 HĐ 1 : Kiểm tra bài cũ (5 phút )
- Gv nêu yêu cầu kiểm tra
1. Sửa bài tập 16a, d trang 43 SGK. 
 Viết và biểu diễn tập nghiệm trên trục số của mỗi bất pt sau: 
 a) x < 4 d) x £ 1 
Ở mỗi bất pt hãy chỉ ra một nghiệm của nó. ( hs có thể lấy một nghiệm nào đó của bất pt). 
- Gv nhận xét, cho điểm 
- Một hs lên bảng kiểm tra. 
a) Bất pt: x < 4 
 Tập nghiệm: {x/x<4} 
 Một nghiệm của bpt : x = 4 
d) Bất pt: x ³ 1
 Tập nghiệm: {x/x ³ 1}
 Một nghiệm của bất pt : x =1 
- Hs lớp nhận xét bài làm của bạn.
 HĐ 2 : Định nghĩa (8 phút )
- Hãy nhắc lại định nghĩa pt bậc nhất một ẩn. 
- Tương tự, em hãy thử định nghĩa bất pt bậc nhất một ẩn.
- Gv nêu chính xác lại định nghĩa như trang.43 SGK và nhấn mạnh: ẩn x có bậc là bậc nhất và hệ số của ẩn (hệ số a) phải khác 0. 
- Gv yêu cầu hs làm ?1 
 ( đề bài đưa trên bảng phụ ) 
 yêu cầu hs giải thích. 
- Là phương trình dạng ax + b = 0 với a, b là hai số đã cho và a ≠ 0 
- Hs làm ?1 trả lời miệng 
Kết quả 
a) 2x – 3 < 0 ; c) 5x – 15 ³ 0 
là các bất pt bậc nhất một ẩn theo định nghĩa. 
b) 0x + 5 > 0 không phải là bất pt bậc nhất một ẩn vì hệ số a = 0 
d) x2 > 0 không phải là bất pt bậc nhất một ẩn vì x có bậc là 2 
1. Định nghiã :
Bất pt dạng ax+b 0, ax+ b£ 0, ax+b ³ 0) Trong đó a, b là hai số đã cho, a ≠ 0, được gọi là bất pt bậc nhất một ẩn
 VD: 2x – 3 < 0 
 5x – 15 ³ 0 
 t242
 HĐ 3 : Hai quy tắc biến đổi bất phương trình (30 phút) 
- Để giải pt ta thực hiện hai quy tắc biến đổi nào? 
- Tương tự, để giải bất pt, tức là tìm ra nghiệm của bất pt ta cũng sử dụng hai quy tắc này : 
 . quy tắc chuyển vế. 
 . quy tắc nhân với một số. 
Sau đây chúng ta sẽ xét từng quy tắc. 
a) Quy tắc chuyển vế 
- Yêu cầu hs đọc to SGK 
-Nhận xét quy tắc này và quy tắc chuyển 
 vế trong biến đổi tương đương pt. 
- Gv giới thiệu VD1 SGK. 
Giải bất pt : x – 5 < 18 
 (giới thiệu và giải thích như SGK) 
- VD2: Giải bất 3x > 2x + 5 và biểu diễn tập nghiệm trên trục số. 
- Gv yêu cầu hs lên bảng giải bất pt và biểu diễn tập nghiệm trên trục số.
- Gv cho hs làm ?2 
b) Quy tắc nhân với một số. 
- Hãy phát biểu tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép nhân với một số dương, và với số âm . 
- Gv giới thiệu: Từ tính chất liên hệ giữa thứ tự và phép nhân với một số dương hoặc với số ââm ta có quy tắc nhân với một số (gọi tắt là quy tắc nhân) để biến đổi tương đương bất pt. 
- Yêu cầu hs đọc quy tắc nhân trang 44 SGK. 
- Khi áp dụng quy tắc nhân để biến đổi bất pt ta cần chú ý điều gì ? 
- VD3: Giải bất : 0,5x < 3
(gv giới thiệu và giải thích như SGK) 
-VD4: Giải bất pt : và biểu diễn tập nghiệm trên trục số. 
- Cần nhân hai vế của bất pt với bao nhiêu để có vế trái là x ? 
- Khi nhân 2 của bất pt với (-4) ta phải lưu ý điều gì ? 
- Yêu cầu một hs lên bảng thực hiện
- Gv yêu cầu hs làm ?3
- Gv lưu ý hs : Ta có thể thay việc nhân hai vế của bất pt với 0,5 bằng cách chia hai vế của bất pt cho 2. 
- Gv hướng dẫn hs làm ?4
Giải thích sự tương đương 
 a) x + 3 < 7 Û x – 2 < 2 
- Hãy tìm nghiệm của các bất pt. 
- Gv nêu thêm cách khác: 
Cộng -5 vào hai vế của bất pt:
 x + 3 < 7 Ta được: x + 3 – 5 < 7 – 5 
 x – 2 < 2 
b) 2x 6 
- Cách khác: Nhân hai vế của bất pt thứ nhất với – 1,5 và đổi chiều sẽ được bất pt thứ hai 
- Để giải pt ta thực hiện hai quy tắc biến đổi là: + Quy tắc chuyển vế. 
 + Quy tắc nhân với một số 
sau đó hai hs phát biểu lại hai quy tắc 
- Một hs đọc to SGK từ “từ liên hệ thứ tự . đổi dấu hạng tử đó” 
- Hai quy tắc này tương tự như nhau. 
- Hs nghe gv giới thiệu . 
- Hs làm VD2 vào vở
 4x > 3x + 5 
Û 4x – 3x >5 (chuyển vế 2x và đổi dấu) 
Û x > 5 
 Tập nghiệm của bpt là: 
- Hai hs lên bảng trình bày. 
 a) x + 12 < 21 
Û x < 21 – 12 (chuyển vế 12 và đổi dấu) 
 x < 9. 
 Tập nghiệm của bất pt: 
 b) – 2x > - 3x – 5 Û -2x + 3x > -5 
 Û x > -5 
Tập nghiệm của bất pt: 
- Một hs đọc quy tắc nhân trong SGK. 
- Hs nghe gv trình bày. 
- Một hs thực hiện yêu cầu của gv 
-Giữ nguyên chiều bất pt nếu số đódương. 
Đổi chiều bất pt nếu số đó âm. 
- Nhân hai vế của bất pt với (-4) thì vế trái sẽ là x 
- Khi nhân hai vế của bất pt với (-4) ta phải đổi chiều bất pt. 
- Hs làm vào vở, một hs lên bảng làm. 
- Hai hs lên bảng làm 
a) 2x < 24 Û Û x < 12 
Tập nghiệm của bất pt là: 
b) -3x -9 
Tập nghiệm của bất pt là: 
- Một hs thực hiện : 2x < 24 
 Û 2x : 2 < 24 : 2 Û x < 12 
-?4 : . x + 3< 7 Û x < 7 – 3 Û x < 4 
 . x – 2 < 2 Û x < 2 + 2 Û x < 4 
Vậy hai bất pt tương đương vì có cùng một tập nghiệm. 
b) 2x < - 4 Û x < 2 
 -3x > 6 Û x < -2 
Vậy hai bất pt tương đương vì có cùng một tập nghiệm
2. Hai quy tắc biến đổi bất phương trình : 
 1. Quy tắc chuyển vế: 
 Khi chuyển một hạng tử của bất pt từ vế này sang vế kia ta phải đổi dấu hạng tử đó
 VD1: x – 5 < 18 
 Û x < 18 + 5 (chuyển vế 2x và 
 đổi dấu) 
 Û x < 23 
 Tập nghiệm của bpt là: 
2. Quy tắc nhân với một số:
 Khi nhân hai vế của bất pt với cùng một số khác 0. ta phải: 
 . Giữ nguyên chiều bất pt nếu số đó dương. 
 . Đổi chiều bất pt nếu số đó âm. 
 VD2: Giải bất pt : 0,5x < 3
Û 0,5x. 2 < 3.2 (nhân 2 vế với 2) 
 x < 6 
VD3: Giải bất pt : 
Û Û x >-12 
Tập nghiệm của bất pt: 
Biểu diễn tập nghiệm trên trục số: 
 t243
 t244
 IV/- Hướng dẫn về nhà : (2 phút) 
 - Nắm vững hai quy tắc biến đổi bất pt. Phần còn lại của bài tiết sau học tiếp
 	 - Bài tập về nhà số 19, 20, 21, trang 47 SGK và số 40, 41, 42, 43, 44, 45 trang 45 SBT
 V/- Rút kinh nghiệm : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .