I/ MỤC TIÊU :
1. Kiến thức:- HS nắm vững qui tắc nhân đơn thức với đa thức theo công thức A. (B+C) = AB + AC , trong đó A, B, C là các đơn thức.
2. Kĩ năng: - HS thực hiện thành thạo phép nhân đơn thức với đa thức không quá ba hạng tử và không có quá hai biến.
3. Thái độ: Cẩn thận khi làm bài tập.
II/ CHUẨN BỊ :
- GV : Bảng phụ, phấn màu, thước thẳng.
- HS : Ôn tập các khái niệm đơn thức, đa thức, phép nhân hai đơn thức ở lớp 7.
III/ TIẾN TRÌNH TRÊN LỚP:
1. On định lớp:
2. Bài mới:
Tuần:1 Ngày soạn:09.08.2009 Ngày dạy:10.08.2009 CHƯƠNG I PHÉP NHÂN VÀ PHÉP CHIA CÁC ĐA THỨC Tiết 1 §1. NHÂN ĐƠN THỨC VỚI ĐA THỨC I/ MỤC TIÊU : 1. Kiến thức:- HS nắm vững qui tắc nhân đơn thức với đa thức theo công thức A. (B+C) = AB + AC , trong đó A, B, C là các đơn thức. 2. Kĩ năng: - HS thực hiện thành thạo phép nhân đơn thức với đa thức không quá ba hạng tử và không có quá hai biến. 3. Thái độ: Cẩn thận khi làm bài tập. II/ CHUẨN BỊ : - GV : Bảng phụ, phấn màu, thước thẳng. - HS : Ôn tập các khái niệm đơn thức, đa thức, phép nhân hai đơn thức ở lớp 7. III/ TIẾN TRÌNH TRÊN LỚP: 1. Oân định lớp: 2. Bài mới: Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn Ho¹t ®éng cđa häc sinh PhÇn ghi b¶ng * Nh¾c l¹i c¸c kiÕn thøc cị: - Em nµo cã thĨ nh¾c l¹i quy t¾c nh©n mét sè víi mét tỉng ? - Trªn tËp hỵp c¸c ®a thøc cã nh÷ng quy t¾c cđa c¸c phÐp to¸n t¬ng tù nh trªn tËp hỵp c¸c sè - Ph¸t biĨu quy t¾c nh©n hai luü thõa cïng c¬ sè : xn. xm - §¬n thøc lµ g× ? cho vÝ dơ ? - §a thøc lµ g× ? cho vÝ dơ ? Ho¹t ®éng 1 : Thùc hiƯn ?1 Mçi em viÕt mét ®¬n thøc vµ mét ®a thøc tuú ý - H·y nh©n ®¬n thøc ®ã víi tõng h¹ng tư cđa ®a thøc võa viÕt - H·y céng c¸c tÝch t×m ®ỵc ? GV thu vµi bµi ®a lªn ®Ìn chiÕu cho HS nhËn xÐt vµ s÷a sai (nÕu cã) Ph¸t biĨu quy t¾c nh©n ®¬n thøc víi ®a thøc ? Hai em nh¾c l¹i quy t¾c ? Ho¹t ®éng 3: Thùc hiƯn ?2 Lµm tÝnh nh©n GV thu vµi bµi ®a lªn ®Ìn chiÕu cho HS nhËn xÐt vµ s÷a sai (nÕu cã) Ho¹t ®éng 4:Thùc hiƯn ?3 GV ®a ®Ị vµ h×nh minh ho¹ lªn b¶ng hoỈc ®a lªn mµng h×nh b»ng ®Ìn chiÕu C©u hái gỵi ý: Muèn t×m diƯn tÝch h×nh thang ta ph¶i lµm sao ? §Ĩ tÝnh diƯn tÝch m¶nh vên h×nh thang nãi trªn khi x=3m vµ y=2m ta ph¶i lµm sao ? * Thay gi¸ trÞ x, y vµo biĨu thøc trªn ®Ĩ tÝnh * HoỈc tÝnh riªng ®¸y lín, ®¸y nhá, chiỊu cao råi tÝnh diƯn tÝch Hai em lªn b¶ng tÝnh diƯn tÝch , mçi em mét c¸ch ? C¸c em cã nhËn xÐt g× vỊ bµi lµm cđa b¹n ? HS nh¾c l¹i quy t¾c xn. xm = xn + m Ch¼ng h¹n, nÕu ®¬n høc vµ ®a thøc võa viÕt lÇn lỵt lµ 5x vµ 3x2 – 4x + 1 th× ta cã 5x.( 3x2 – 4x + 1) = 5x. 3x2 + 5x.( - 4x ) + 5x.1 = 15x3 – 20x2 + 5x HS ph¸t biĨu quy t¾c HS lµm tÝnh nh©n ë ?2 Gi¶i = 6xy3.3x3y + 6xy3. + 6xy3. xy =18x4y4 – 3x3y3 + x2y4 BiĨu thøc tÝnh diƯn tÝch m¶nh vên h×nh thang nãi trªn theo x vµ y lµ : S = HS tÝnh vµ theo dâi bµi lµm cđa b¹n C¸ch 1: Thay x=3 vµ y=2 vµo biĨu thøc ta cã: S = = = =( m2 ) C¸ch 2: §¸y lín cđa m¶nh vên lµ: 5x + 3 = 5.3 + 3 = 15 + 3 = 18( m ) §¸y nhá cđa m¶nh vên lµ: 3x + y = 3.3 + 2 = 9 + 2 = 11( m ) ChiỊu cao cđa m¶nh vên lµ: 2y = 2. 2 = 4( m ) DiƯn tÝch m¶nh vên h×nh thang trªn lµ : S = =( m2 ) HS 1 : Gi¶i 1 a) = x2. 5x3 + x2. ( -x ) + x2 . = 5x5 – x3 - 1) Quy t¾c : Muèn nh©n mét ®¬n thøc víi mét ®a thøc, ta nh©n ®¬n thøc víi tõng h¹ng tư cđa ®a thøc råi céng c¸c tÝch víi nhau A( B + C ) = AB + AC 2) ¸p dơng : VÝ dơ : Lµm tÝnh nh©n ( - 2x3 ). Gi¶i : Ta cã ( - 2x3 ). =(-2x3 ).x2+(-2x3 ).5x+(-2x3 ). = -2x5 – 10x4 + x3 BiĨu thøc tÝnh diƯn tÝch m¶nh vên h×nh thang nãi trªn theo x vµ y lµ : S = HS tÝnh vµ theo dâi bµi lµm cđa b¹n C¸ch 1: Thay x=3 vµ y=2 vµo biĨu thøc ta cã: S = = = =( m2 ) C¸ch 2: §¸y lín cđa m¶nh vên lµ: 5x+ 3 = 5.3 + 3 = 15 + 3 = 18( m ) §¸y nhá cđa m¶nh vên lµ: 3x + y = 3.3 + 2 = 9 + 2 = 11( m ) ChiỊu cao cđa m¶nh vên lµ: 2y = 2. 2 = 4( m ) DiƯn tÝch m¶nh vên h×nh thang trªn lµ : S = =( m2 ) 1 a) = x2. 5x3 + x2. ( -x ) + x2 . = 5x5 – x3 - 3. Hướng dẫn về nhà: - Bài vừa học: + Học thuộc nội dung bài ghi. + Làm các bài tập: 2,3,4 SGK. - Bài hôm sau: §2. NHÂN ĐA THỨC VỚI ĐA THỨC + Đọc trước bài mới *Bổ sung: Tuần:1 Ngày soạn:11.08.2009 Ngày dạy:12.08.2009 Tiết2 §2. NHÂN ĐA THỨC VỚI ĐA THỨC I/ MỤC TIÊU : 1. Kiến thức:- HS nắm vững qui tắc nhân đa thức với đa thức. Biết cách nhân hai đa thức một biến đã sắp xếp cùng chiều. 2. Kĩ năng:- HS thực hiện đúng phép nhân đa thức (không có quá hai biến và mỗi đa thức không có quá ba hạng tử); chủ yếu là nhân tam thức với nhị thức. 3. Thái độ: Cẩn thận khi làm bài tập. II/ CHUẨN BỊ : - GV : Bảng phụ, phấn màu, thước thẳng. - HS : Ôn tập phép nhân đơn thức với đa thức. III/ TIẾN TRÌNH TRÊN LỚP: 1. Oân định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ: - Nêu quy tắc nhân đơn thức với đa thức? - Tính (3x2 – 5xy +y2)(-2xy)=? 3. Bài mới: Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn Ho¹t ®éng cđa häc sinh PhÇn ghi b¶ng Nh¾c l¹i quy t¾c nh©n mét tỉng víi mét tỉng ? Nh©n ®a thøc víi ®a thøc cịng cã quy t¾c t¬ng tù Em h·y ph¸t biĨu quy t¾c nh©n ®a thøc víi ®a thøc ? C¸c em h·y nh©n ®a thøc x – 3 víi ®a thøc 2x2 – 5x + 4 ? Híng dÉn : - H·y nh©n mçi h¹ng tư cđa ®a thøc x – 3 víi ®a thøc 2x2 – 5x + 4 NhËn xÐt : TÝch cđa hai ®a thøc lµ mét ®a thøc Thùc hiƯn ?1 Nh©n ®a thøc xy - 1 víi ®a thøc x - 2x - 6 Chĩ ý : Khi nh©n c¸c ®a thøc mét biÕn ë vÝ dơ trªn ,ta cßn cã thĨ tr×nh bµy nh sau : – §a thøc nµy viÕt díi ®a thøc kia – KÕt qu¶ cđa phÐp nh©n mçi h¹ng tư cđa ®a thøc thø hai víi ®a thøc thø nhÊt ®ỵc viÕt riªng trong mét dßng – C¸c ®¬n thøc ®ång d¹ng ®ỵc xÕp vµo cïng mét cét – Céng theo tõng cét Thùc hiƯn ?2 C¸c em lµm hai bµi ë ?2; mçi bµi gi¶i b»ng hai c¸ch Hai em lªn b¶ng, mçi em gi¶i mét bµi C¸c em nhËn xÐt bµi lµm cđa b¹n ? GV sưa bµi Em nµo lµm sai th× sưa l¹i Thùc hiƯn ?3 C¸c em lµm ?3 Gi¶i HS thùc hiƯn nh©n ®a thøc x - 3 víi ®a thøc 2x2 – 5x + 4 Gi¶i (x – 3 )( 2x2 – 5x + 4) = x(2x2-5x + 4) -3( 2x2 - 5x + 4) = 2x3 -5x2 + 4x - 6x2 + 15x - 12 = 2x3 -11x2 + 19x -12 ?1 Gi¶i (xy - 1 )( x - 2x - 6 ) =xy.( x-2x - 6) -1(x- 2x- 6) =x4y - x2y-3xy - x3 + 2x + 6 Thùc hiƯn phÐp nh©n theo c¸ch kh¸c 6x2 – 5x + 1 x – 2 – 12x2 + 10x – 2 6x3 – 5x2 + x 6x3 – 17x2 + 11x – 2 Gi¶i ?2 a) (x + 3)(x2 + 3x – 5) = x.( x2 + 3x – 5 ) + 3.( x2 + 3x – 5) = x3 + 3x2 – 5x + 3x2 + 9x –15 = x3 + 6x2 + 4x –15 C¸ch 2: x2 + 3x – 5 x + 3 3x2 + 9x – 15 x3 + 3x2 – 5x x3 + 6x2 + 4x – 15 ( xy – 1 )( xy + 5) = xy. ( xy + 5) – 1( xy + 5) = x2y2 + 5xy – xy – 5 = x2y2 + 4xy – 5 ?3 Gi¶i BiĨu thøc tÝnh diƯn tÝch h×nh ch÷ nhËt ®ã lµ S = ( 2x + y).(2x - y) = 4x2 - y2 DiƯn tÝch h×nh ch÷ nhËt khi x = 2,5 mÐt vµ y = 1 mÐt lµ : S = 4. (2,5)2 -12 = 4.- 1 = 4. - 1 = 25 - 1 = 24 (m2) Quy t¾c : Muèn nh©n mét ®a thøc víi mét ®a thøc, ta nh©n mçi h¹ng tư cđa ®a thøc nµy víi tõng h¹ng tư cđa ®a thøc kia råi céng c¸c tÝch víi nhau . (A+B)(C+D) = C+AD+BC+BD 2) ¸p dơng : ( SGK ) ?1 Gi¶i (xy - 1 )( x - 2x - 6 ) =xy.( x-2x - 6) -1(x- 2x- 6) =x4y - x2y-3xy - x3 + 2x + 6 Thùc hiƯn phÐp nh©n theo c¸ch kh¸c 6x2 – 5x + 1 x – 2 – 12x2 + 10x – 2 6x3 – 5x2 + x 6x3 – 17x2 + 11x – 2 Gi¶i ?2 a) (x + 3)(x2 + 3x – 5) = x.( x2 + 3x – 5 ) + 3.( x2 + 3x – 5) = x3 + 3x2 – 5x + 3x2 + 9x –15 = x3 + 6x2 + 4x –15 C¸ch 2: x2 + 3x – 5 x + 3 3x2 + 9x – 15 x3 + 3x2 – 5x x3 + 6x2 + 4x – 15 ( xy – 1 )( xy + 5) = xy. ( xy + 5) – 1( xy + 5) = x2y2 + 5xy – xy – 5 = x2y2 + 4xy – 5 ?3 Gi¶i BiĨu thøc tÝnh diƯn tÝch h×nh ch÷ nhËt ®ã lµ S = ( 2x + y).(2x - y) = 4x2 - y2 DiƯn tÝch h×nh ch÷ nhËt khi x = 2,5 mÐt vµ y = 1 mÐt lµ : S = 4. (2,5)2 -12 = 4.- 1 = 4. - 1 = 25 - 1 = 24 (m2) 4. Hướng dẫn về nhà: - Bài vừa học: + Xem lại nội dung tiết dạy. + Làm các bài tập: 7,8,9 SGK. - Bài hôm sau: §2. NHÂN ĐA THỨC VỚI ĐA THỨC (tt) -NHÂN HAI ĐA THỨC Đà SẮP XẾP + Đọc trước bài mới + Làm các bài tập:10,11,12,13. *Bổ sung: Tuần:2 Ngày soạn:16.08.2009 Ngày dạy:17.08.2009 Tiết 3 §2. NHÂN ĐA THỨC VỚI ĐA THỨC (tt) -NHÂN HAI ĐA THỨC Đà SẮP XẾP I/ MỤC TIÊU : 1. Kiến thức:- HS nắm vững qui tắc nhân đa thức với đa thức. Biết cách nhân hai đa thức một biến đã sắp xếp cùng chiều. 2. Kĩ năng:- HS thực hiện đúng phép nhân đa thức (không có quá hai biến và mỗi đa thức không có quá ba hạng tử); chủ yếu là nhân tam thức với nhị thức. 3. Thái độ: Cẩn thận khi làm bài tập. II/ CHUẨN BỊ : - GV : Bảng phụ, phấn màu, thước thẳng. - HS : Oân tập phép nhân hai đa thức . III/ TIẾN TRÌNH TRÊN LỚP: 1. Oân định lớp: 2. Kiểm tra bài cũ; -HS1: - ph¸t biĨu quy t¾c nh©n ®a thøc víi ®a thøc ? - ¸p dơng gi¶i bµi tËp 8a/ 8 3. Bài mới: Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn Ho¹t ®éng cđa häc sinh PhÇn ghi b¶ng Gi¶i bµi tËp 10 Hai em lªn b¶ng gi¶i bµi tËp 10, mçi em mét c©u C¶ líp cïng gi¶i bµi tËp 10, ®ång thêi theo dâi bµi lµm cđa b¹n C¸c em sưa bµi tËp 10 vµo vë tËp Gi¶i bµi tËp 11 tr 8 Mét em lªn b¶ng gi¶i bµi tËp 11 Híng dÉn : §Ơ chøng minh gi¸ trÞ cđa mét biĨu thøc kh«ng phơ thu«c vµo gi¸ trÞ cđa biÕn, ta thùc hiƯn c¸c phÐp tÝnh trong biĨu thøc råi thu gän ®Ĩ ®ỵc gi¸ trÞ biĨu thøc lµ mét sè thùc Ho¹t ®éng 4: Gi¶i bµi tËp 14/ 9 C©u hái gỵi ý: Gäi x lµ sè tù nhiªn ch½n ®Çu tiªn th× sè tù nhiªn ch½n kÕ tiÕp lµ ? * x + 2 Vµ sè tù nhiªn ch½n thø ba lµ ? * x + 4 TÝch cđa hai sè sau lµ ? * ( x + 2 )(x + 4 ) TÝch cđa hai sè ®Çu lµ ? * x( x + 2 ) Bµi tËp nµy cßn c¸ch gi¶i nµo kh¸c kh«ng ? NÕu gäi x lµ sè tù nhiªn ch½n ë gi÷a th× ta cã ph¬ng tr×nh thÕ nµo ? ( x > 2) NÕu gäi a lµ mét sè tù nhiªn th× sè ch½n ®Çu tiªn lµ ? Theo ®Ị ta cã ph¬ng tr×nh thÕ nµo ? Khi lµm c¸c phÐp tÝnh nh©n ®¬n, ®a thøc ta thêng sai ë chç nµo ? 10/ 8 Gi¶i ( x2- 2x +3 ) = .( x2- 2x +3 ) - 5( x2- 2x +3 ) = x3 - x2 + x - 5x2 + 10x -15 = x3 -6x2 + x -15 ( x2 - 2xy + y2 ) ( x - y ) = x(x2- 2xy + y2 )-y(x2 - 2xy + y2) = x3 - 2x2y + xy2 -x2y + 2xy2 - y3 = x3 - 3x2y + 3xy2 -y3 11/8 Gi¶i (x – 5)(2x + 3) - 2x(x - 3) + x + 7 = 2x2+ 3x-10x-15 - 2x2+ 6x + x +7 = -8 Víi bÊt k× gi¸ trÞ nµo cđa biÕn x th× biĨu thøc ®· cho lu«n cã gi¸ trÞ b»ng –8 , nªn gi¸ trÞ cđa biĨu thøc ®· cho kh«ng phơ thu«c vµo gi¸ trÞ cđa biÕn 14/9 Gi¶i Theo ®Ị ta cã: ( x + 2 )(x + 4 ) – x( x + 2 ) = 192 x2 + 4x + 2x + 8 – x2 – 2x = 192 4x + 8 = 192 4x = 192 – 8 4x = 184 x = 184 : 4 x = 46 VËy ba sè tù nhiªn ch½n cÇn t×m lµ : 46 , 48 , 50 10/ 8 Gi¶i ( x2- 2x +3 ) = .( x2-2x +3)- 5(x2- 2x +3 ) = x3 - x2 + x - 5x2 + 10x-15 = x3 - 6x2 + x -15 ( x2 - 2xy + y2 ) ( x - y ) = x(x2-2xy + y2)-y(x2-2xy + y2) = x3 - 2x2y+ xy2- x2y + 2xy2- y3 = x3 - 3x2y + 3xy2 -y3 11/8 Gi¶i : (x - 5)(2x + 3)-2x(x - 3) + x + 7 =2x2+3x-10x-15- 2x2+ 6x+x +7 = -8 Víi bÊt k× gi¸ trÞ nµo cđa biÕn x th× biĨu thøc ®· cho lu«n cã gi¸ trÞ b»ng –8 , nªn gi¸ trÞ cđa biĨu thøc ®· cho kh«ng phơ thu«c vµo gi¸ trÞ cđa biÕn 14/9 Gi¶i Theo ... hiƯm cđa bÊt ph¬ng tr×nh ®· cho b) Cã ph¶i mäi gi¸ trÞ cđa Èn x ®Ịu lµ nghiƯm cđa bÊt ph¬ng tr×nh ®· cho hay kh«ng ? Lµm bµi tËp 29 trang 48 T×m x sao cho a) Gi¸ trÞ cđa biĨu thøc 2x - 5 kh«ng ©m ; b) Gi¸ trÞ cđa biĨu thøc -3x kh«ng lín h¬n gi¸ trÞ cđa biĨu thøc -7x + 5 Gi¸ trÞ cđa biĨu thøc 2x - 5 kh«ng ©m, cã nghÜa lµ g× ? Gi¸ trÞ cđa biĨu thøc -3x kh«ng lín h¬n gi¸ trÞ cđa biĨu thøc -7x + 5 cã nghÜa lµ g× ? Lµm bµi tËp 30 trang 48 ( GV ®a ®Ị lªn mµn h×nh ) Lµm bµi tËp 31 trang 48 Gi¶i c¸c bÊt ph¬ng tr×nh vµ biĨu diƠn tËp nghiƯm trªn trơc sè a) b) c) d) Lµm bµi tËp 32 trang 48 Gi¶i c¸c bÊt ph¬ng tr×nh 8x +3(x + 1) > 5x - (2x - 6) 2x(6x - 1) > (3x - 2)(4x + 3) Bµi tËp vỊ nhµ : 33, 34 / 48, 49 SGK HS Ph¸t biĨu hai quy t¾c nh SGK 28 / 48 Gi¶i Thay x = 2 vµo bÊt ph¬ng tr×nh x2 > 0 ta ®ỵc : 22 > 0 hay 4 > 0 kh¼ng ®Þnh nµy lµ ®ĩng VËy x = 2 lµ nghiƯn cđa bÊt ph¬ng tr×nh x2 > 0 Thay x = -3 vµo bÊt ph¬ng tr×nh x2 > 0 ta ®ỵc : (-3)2 > 0 hay 9 > 0 kh¼ng ®Þnh nµy lµ ®ĩng VËy x = -3 lµ nghiƯn cđa bÊt ph¬ng tr×nh x2 > 0 b) Kh«ng ph¶i mäi gi¸ trÞ cđa Èn x ®Ịu lµ nghiƯm cđa bÊt ph¬ng tr×nh ®· cho, v× khi x = 0 kh«ng ph¶i lµ nghiƯm cđa bÊt ph¬ng tr×nh ®· cho TËp hỵp nghiƯm cđa bÊt ph¬ng tr×nh x2 > 0 lµ 29 / 48 Gi¶i a) Gi¸ trÞ cđa biĨu thøc 2x - 5 kh«ng ©m tøc lµ : 2x - 5 0 2x 5 x 5 : 2 = 2,5 VËy khi x 2,5 th× gi¸ trÞ cđa biĨu thøc 2x - 5 kh«ng ©m Gi¸ trÞ cđa biĨu thøc -3x kh«ng lín h¬n gi¸ trÞ cđa biĨu thøc -7x + 5 tøc lµ : -3x -7x + 5 7x - 3x 5 4x 5 x 5: 4 = 1,2 VËy khi x 1,2 th× gi¸ trÞ cđa biĨu thøc -3x kh«ng lín h¬n gi¸ trÞ cđa biĨu thøc -7x + 5 30 / 48 Gi¶i Gäi sè tê giÊy b¸c lo¹i 5000® lµ x (x nguyªn d¬ng) VËy sè tê giÊy b¹c 2000® lµ 15 - x Theo ®Ị ta cã bÊt ph¬ng tr×nh : 5000x + ( 15 - x )2000 70000 5x + ( 15 - x )2 70 5x + 30 - 2x 70 5x - 2x 70 - 30 3x 40 x Do x nguyªn d¬ng nªn x cã thĨ lµ sè nguyªn d¬ng tõ 1 ®Õn 13 VËy sè tê giÊy b¹c 5000® cã thĨ lµ c¸c sè nguyªn d¬ng tõ 1 ®Õn 13 Vµ sè tiỊn nhiỊu nhÊt lµ 69000 31 / 48 Gi¶i a) 15 - 6x > 5. 3 15 - 6x > 15 -6x > 15 - 15 -6x > 0 x < 0 )/ / / / / / / / / / / / / / 0 b) 8 - 11x < 13. 4 8 - 11x < 52 -11x -4 / / / / / / / / / / /( -4 0 c) 3(x - 1) < 2(x - 4) 3x - 3 < 2x -8 3x - 2x < -8 + 3 x < -5 )/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / -5 0 d) 5(2 - x) < 3(3 - 2x) 10 - 5x < 9 - 6x 6x - 5x < 9 - 10 x < -1 )/ / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / -1 0 32 / 48 Gi¶i 8x +3(x + 1) > 5x - (2x - 6) 8x + 3x + 3 > 5x - 2x + 6 11x + 3 > 3x + 6 11x - 3x > 6 - 3 8x > 3 x > VËy nghiƯm cđa bÊt ph¬ng tr×nh lµ x > 2x(6x - 1) > (3x - 2)(4x + 3) 12x2 - 2x > 12x2 + 9x - 8x - 6 -2x > x - 6 6 > 2x + x 6 > 3x 2 > x VËy nghiƯm cđa bÊt ph¬ng tr×nh lµ x < 2 TuÇn : 30 ph¬ng tr×nh chøa dÊu Ngµy so¹n . . . . . . . . TiÕt : 63 gi¸ trÞ tuyƯt ®èi Ngµy gi¶ng . . . . . . . I) Mơc tiªu : BiÕt bá dÊu gi¸ trÞ tuyƯt ®èi ë biĨu thøc d¹ng vµ d¹ng BiÕt gi¶i mét sè ph¬ng tr×nh d¹ng = cx + d vµ d¹ng = cx + d II) ChuÈn bÞ cđa gi¸o viªn vµ häc sinh : GV : Gi¸o ¸n, b¶ng phơ ghi ®Ị c¸c ? HS : ¤n tËp l¹i ®Þnh nghÜa gi¸ trÞ tuyƯt ®èi cđa mét sè III) TiÕn tr×nh d¹y häc : Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn Ho¹t ®éng cđa häc sinh PhÇn ghi b¶ng ?1 ?1 Ho¹t ®éng 1 : KiĨm tra bµi cị §Þnh nghÜa gi¸ trÞ tuyƯt ®èi cđa mét sè Theo ®Þnh nghÜa trªn khi bá dÊu gi¸ trÞ tuyƯt ®èi ta ph¶i chĩ ý ®Õn ®iỊu g× ? C¸c em thùc hiƯn Rĩt gän c¸c biĨu thøc : a) C = + 7x - 4 khi x 0 b) D = 5 - 4x + khi x < 6 ?2 C¸c em thùc hiƯn Gi¶i c¸c ph¬ng tr×nh a) = 3x + 1 b) = 2x + 21 HS: Theo ®Þnh nghÜa trªn th×: = a (tøc lµ ta ®· bá dÊu gi¸ trÞ tuyƯt ®èi ) khi a 0 = -a(tøc lµ ta ®· bá dÊu gi¸ trÞ tuyƯt ®èi ) khi a < 0 VËy khi bá dÊu gi¸ trÞ tuyƯt ®èi ta ph¶i chĩ ý ®Õn gi¸ trÞ cđa biĨu thøc ë trong dÊu gi¸ trÞ tuyƯt ®èi lµ ©m hay kh«ng ©m Gi¶i a) C = + 7x - 4 khi x 0 Khi x 0 th× -3x 0 . VËy C = + 7x - 4 khi x 0 = -3x + 7x - 4 = 4x - 4 b) D = 5 - 4x + khi x < 6 Khi x < 6 th× x - 6 < 0. VËy D = 5 - 4x + khi x < 6 = 5 - 4x - (x - 6) = 5 - 4x - x + 6 = - 5x + 11 a) = 3x + 1 NÕu x + 5 0 hay x -5 th× : = 3x + 1x + 5 = 3x + 1 5 - 1 = 3x - x 4 = 2x x = 2 x = 2 tho¶ m·n ®iỊu kiƯn NÕu x + 5 < 0 hay x < -5 th× = 3x +1-(x + 5)=3x +1 -x - 5 = 3x +1-x-3x = 1+5 -4x = 6 x = -1,5 (lo¹i) VËy tËp hỵp nghiƯm cđa ph¬ng tr×nh lµ S = b) = 2x + 21 NÕu -5x 0 hay x 0 th× = 2x + 21-5x = 2x + 21 -5x - 2x = 21-7x = 21 x = -3 tho¶ ®iỊu kiƯn NÕu -5x 0 th× = 2x + 215x = 2x + 21 5x - 2x = 213x = 21 x = 7 tho¶ ®iỊu kiƯn VËy tËp hỵp nghiƯm cđa ph¬ng tr×nh lµ S = 1) Nh¾c l¹i vỊ gi¸ trÞ tuyƯt ®èi Gi¸ trÞ tuyƯt ®èi cđa sè a, kÝ hiƯu lµ , ®ỵc ®Þnh nghÜa nh sau = a khi a 0 = -a khi a < 0 Ch¼ng h¹n: , , VÝ dơ 1: Bá dÊu gi¸ trÞ tuyƯt ®èi vµ rĩt gän c¸c biĨu thøc : a) A = b) B = 4x + 5 + khi x > 0 Gi¶i a) Khi x 3 ta cã x - 3 0 nªn = x - 3. VËy A = x - 3 + x - 2 = 2x - 5 b) Khi x > 0, ta cã -2x < 0 nªn = - (-2x) = 2x. VËy B = 4x + 5 + 2x = 6x + 5 2) Gi¶i mét sè ph¬ng tr×nh chøa dÊu gi¸ trÞ tuyƯt ®èi VÝ dơ 2: Gi¶i ph¬ng tr×nh = x + 4 (1) Gi¶i Ta cã =3x khi 3x0 hay x0 = -3x khi 3x < 0 hay x < 0 VËy ®Ĩ gi¶i ph¬ng tr×nh (1) ta quy vỊ gi¶i hai ph¬ng tr×nh sau: a) ph¬ng tr×nh 3x = x+ 4 ®k x0 Ta cã 3x = x + 4 3x - x = 4 2x = 4 x = 2 Gi¸ trÞ x = 2 tho¶ m·n ®iỊu kiƯn x0, nªn 2 lµ nghiƯn cđa ph¬ng tr×nh (1) b)ph¬ng tr×nh -3x = x + 4 ®k x<0 Ta cã -3x = x + 4 -3x - x = 4 -4x = 4 x = -1 Gi¸ trÞ x = -1 tho¶ m·n ®iỊu kiƯn x < 0, nªn -1 lµ nghiƯn cđa ph¬ng tr×nh (1) VËy tËp hỵp nghiƯm cđa ph¬ng tr×nh (1) lµ S = VÝ dơ 3: Gi¶i ph¬ng tr×nh = 9 - 2x Gi¶i Ta cã: = x -3 khi x -3 0 hay x3 = -(x-3) khi x-3<0 hay x< 3 VËy ®Ĩ gi¶i ph¬ng tr×nh (2) ta quy vỊ gi¶i hai ph¬ng tr×nh sau: a)Ph¬ng tr×nh x-3 = 9-2x ®k x3 Ta cã x - 3 = 9 - 2x 3x = 9 + 3 3x = 12 x = 4 Gi¸ trÞ x = 4 tho¶ m·n ®iỊu kiƯn x 3, nªn 4 lµ nghiƯn cđa (2) b)ph¬ng tr×nh-(x-3)=9-2x ®k x<3 Ta cã -(x - 3) = 9 - 2x -x + 3 = 9 - 2x -x + 2x =9 - 3 x = 6 Gi¸ trÞ x = 6 kh«ng tho¶ m·n ®iỊu kiƯn x < 3 , ta lo¹i VËy tËp hỵp nghiƯm cđa ph¬ng tr×nh (2) lµ S = ?2 ?2 TuÇn : 31 «n tËp ch¬ng IV Ngµy so¹n . . . . . . . . TiÕt : 64 Ngµy gi¶ng . . . . . . . I) Mơc tiªu : – Cã kÜ n¨ng gi¶i bÊt ph¬ng tr×nh bËc nhÊt vµ ph¬ng tr×nh d¹ng vµ d¹ng – Cã kiÕn thøc hƯ thèng h¬n vỊ bÊt ®¼ng thøc , bÊt ph¬ng tr×nh theo yªu cÇu cđa ch¬ng II) ChuÈn bÞ cđa gi¸o viªn vµ häc sinh : GV : Gi¸o ¸n, b¶ng phơ kỴ b¶ng tãm t¾t liªn hƯ gi÷a thø tù vµ phÐp tÝnh HS : ¤n tËp ch¬ng IV, tr¶ lêi c¸c c©u hái «n tËp ch¬ng III) TiÕn tr×nh d¹y häc : Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn Ho¹t ®éng cđa häc sinh Ho¹t ®éng 1 : ¤n tËp lÝ thuyÕt 1) Cho vÝ dơ vỊ bÊt ®¼ng thøc theo tõng lo¹i cã chøa dÊu vµ 2) BÊt ph¬ng tr×nh bËc nhÊt mét Èn cã d¹ng nh thÕ nµo ? Cho vÝ dơ ? 3) H·y chØ ra mét nghiƯm cđa bÊt ph¬ng tr×nh trong vÝ dơ cđa c©u hái 2? 4) Ph¸t biĨu quy t¾c chuyĨn vÕ ®Ĩ biÕn ®ỉi bÊt ph¬ng tr×nh . Quy t¾c nµy dùa trªn tÝnh chÊt nµo cđa thø tù tªn tËp hỵp sè ? 5) Ph¸t biĨu quy t¾c nh©n ®Ĩ biÕn ®ỉi bÊt ph¬ng tr×nh . Quy t¾c nµy dùa trªn tÝnh chÊt nµo cđa thø tù tªn tËp hỵp sè ? 1) VÝ dơ : a) 5 + (-3) > -8 ; b) -8 2.(-4) c) 4 + (-8) < 15 + (-8) d) -2 + 7 3 2) BÊt ph¬ng tr×nh bËc nhÊt mét Èn lµ bÊt ph¬ng tr×nh d¹ng ax + b 0; ax + b 0; ax + b 0) trong ®ã a vµ b lµ hai sè ®· cho, a 0 VÝ dơ : 2x > 14 ; 7x - 2 3x + ; 0,8 - x 5 3) x = 9 lµ mét nghiƯm cđa bÊt ph¬ng tr×nh 2x >14 4) Khi chuyĨn mét h¹ng tư cđa bÊt ph¬ng tr×nh tõ vÕ nµy sang vÕ kia ta ph¶i ®ỉi dÊu h¹ng tư ®ã Quy t¾c nµy dùa trªn tÝnh chÊt liªn hƯ gi÷a thø tù vµ phÐp céng cđa thø tù tªn tËp hỵp sè 5) Khi nh©n hai vÕ cđa bÊt ph¬ng tr×nh víi cïng mét sè kh¸c 0, ta ph¶i : – Gi÷ nguyªn chiỊu bÊt ph¬ng tr×nh nÕu sè ®ã d¬ng – §ỉi chiỊu bÊt ph¬ng tr×nh nÕu sè ®ã ©m Quy t¾c nµy dùa trªn tÝnh chÊt thø tù vµ phÐp nh©n cđa thø tù tªn tËp hỵp sè Mét sè b¶ng tãm t¾t Liªn hƯ gi÷a thø tù vµ phÐp tÝnh (Víi ba sè a, b vµ c bÊt k×) NÕu a b th× a + c b + c NÕu a < b th× a + c < b + c NÕu a b vµ c > 0 th× ac bc NÕu a 0 th× ac < bc NÕu a b vµ c < 0 th× ac bc NÕu a bc TËp nghiƯm vµ biĨu diƠn tËp nghiƯm cđa bÊt ph¬ng tr×nh BÊt ph¬ng tr×nh TËp nghiƯm BiĨu diƠn tËp nghiƯm trªn trơc sè x < a )/ / / / / / / / / / / / / / / / a x a ] / / / / / / / / / / / / / / / / a x > a / / / / / / / / / / / / /( a x a / / / / / / / / / / / / / [ a Ho¹t ®éng 2 : LuyƯn tËp 35 / 51 Bá dÊu gi¸ trÞ tuyƯt ®èi vµ rĩt gän c¸c biĨu thøc : a) A = 3x + 2 + Khi x 0 th× ta cã 5x sÏ thÕ nµo víi 0? VËy = ? b) B = - 2x + 12 Khi x 0 th× ta cã -4x sÏ nh thÕ nµo víi 0 (-4x0) VËy = ? ( -4x ) Khi x > 0 th× ta cã -4x sÏ nh thÕ nµo víi 0 (-4x < 0) VËy = ? [ - ( -4x ) = 4x ] 36 / 51 Gi¶i c¸c ph¬ng tr×nh a) = x - 6 NÕu x 0 ta cã : = x - 6 2x = x - 6 gi¶i ra ta ®ỵc x = -6 VËy x = - 6 tho¶ ®iỊu kiƯn trªn kh«ng ? Do ®ã x = -6 cã ph¶i lµ nghiƯm cđa ph¬ng tr×nh ®· cho kh«ng ? c) = 2x + 12 37 / 51 Gi¶i c¸c ph¬ng tr×nh a) = 2x + 3 39 / 53 KiĨm tra xem -2 lµ nghiƯm cđa bÊt ph¬ng tr×nh nµo trong c¸c bÊt ph¬ng tr×nh sau a) -3x + 2 > - 5 b) 10 - 2x < 2 c) x2 - 5 < 1 Bµi tËp vỊ nhµ : 40, 41, 42, 43 / 53 TiÕt sau kiĨm tra 1 tiÕt 35 / 51 Gi¶i a) A = 3x + 2 + Khi x 0 ta cã A = 3x + 2 + 5x = 8x + 2 Khi x < 0 ta cã A = 3x + 2 + (-5x) = 3x + 2 - 5x = -2x + 2 b) B = - 2x + 12 Khi x 0 ta cã : B = – 4x - 2x + 12 = - 6x + 12 Khi x > 0 ta cã : B = –(– 4x) - 2x + 12 = 4x - 2x + 12 = 2x + 12 36 / 51 Gi¶i a) = x - 6 NÕu x 0 ta cã : = x - 6 2x = x - 6 x = -6 ( lo¹i ) NÕu x < 0 thÝ ta cã : = x - 6 -2x = x - 6 -3x = -6 x = 2 (lo¹i ) VËy ph¬ng tr×nh = x - 6 v« nghiƯm c) = 2x + 12 Khi x 0 ta cã : = 2x + 124x = 2x + 12 2x = 12x = 6 Khi x < 0 ta cã : = 2x +12-4x = 2x +12-6x =12x = -2 VËy tËp hỵp nghiƯm cđa ph¬ng tr×nh lµ 37 / 51 Gi¶i a) = 2x + 3 NÕu x - 7 0 hay x 7 ta cã = 2x + 3x - 7 = 2x + 3 -7 - 3 = 2x - x x = -10 ( kh«ng to¶ m·n ®iỊu kiƯn nªn lo¹i ) NÕu x - 7 < 0 hay x < 7 ta cã = 2x + 3-(x - 7) = 2x + 3 -x + 7 = 2x + 3-x - 2x = 3 - 7-3x = -4 x = S = 39 / 53 a) LÇn lỵt thay x = -2 vµo c¸c bÊt ph¬ng tr×nh: a) -3x + 2 > - 5 b) 10 - 2x < 2 -3.(-2) + 2 > -5 10 - 2.(-2) < 2 6 + 2 > -5 10 + 4 < 2 8 > -5 §ĩng 14 < 2 Sai c) x2 - 5 < 1 (-2)2 - 5 < 1 -1 < 1 §ĩng VËy x = -2 lµ nghiƯm cđa bÊt ph¬ng tr×nh a, c TuÇn : 32 kiĨm tra 1 tiÕt TiÕt : 65 ch¬ng IV
Tài liệu đính kèm: