Bài soạn Sinh học khối 8 - Trường THCS Cẩm La - Năm học 2010 - 2011

NS: 
NG: 
 TiÕt 7
 Ch­¬ng II:vËn ®éng 
Bµi 7: bé x­¬ng 
I. Mục tiêu: 
1) Kiến thức: 
Biết: Mô tả được các thành phần của bộ xương và xác định được vị trí các xương ngay trên cơ thể của mình. 
Hiểu: Giải thích được sự khác nhac giữa các loại xương tay với x.chân.
Vận dụng: Phân biệt được các loại x.dài, x. ngắn, x.dẹt về hình thái và cấu tạo; phân biệt các loại khớp. 
Kỹ năng: Rèn kĩ năng: quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp, khái quát. 
Chuẩn bị: 
Giáo viên: 
Tranh vẽ phóng to : Hình 7-1, 7-3 Bộ xương người; 7-4 “Các loại khớp”. 
Mô hình: 
Hoc sinh: Xem trước nội dung bài học. 
Phương pháp: Trực quan + Đàm thoại + Thuyết trình. 
Tiến trình dạy học: 
Kiểm tra bài cũ:	
Vẽ sơ đồ cấu tạo một nơ ron. (Vẽ cân đối, chính xác, chú thích đủ) 
Vẽ sơ đồ cấu tạo một cung phản xạ. (Vẽ cân đối, chính xác, chú thích đủ) 
Nêu cấu tạo và chức năng của một nơ ron điển hình ? Kể tên các loại nơron ? 
Đáp án: 
Cấu tạo: Thân: chứa nhân, xung quanh có các sợi nhánh (tua ngắn) ; Sợi trục (tua dài): có các bao miêlin; Xináp: nơi nối tiếp giữa 2 nơron. 
Chức năng: Cảm ứng ;Dẫn truyền 
Các loại nơron: có 3 loại: Nơron hướng tâm (cảm giác) ; Nơron trung gian (liên lạc); Nơron li tâm (liên lạc) 
Phản xạ là gì ? Hãy cho ví dụ mộ phản xạ và phân tích một cung phản xạ trong ví dụ này ? 
Đáp án:Phản xạ:Phản xạ là phản ứng của cơ thể trả lời các kích thích của môi trường qua hệ thần kinh. Ví dụ: ngứa ® gải, tay chạm vào vật nóng ® rụt tay,  
Bài mới: 
Mở bài: Trong quá trình tiến hoá, hệ vận động không ngừng phát triển nhờ bộ xương và hệ cơ. Cấu tạo hệ vận động như thế nào để phù hợp với dáng đứng thẳng của người? 
Phát triển bài: 
Hoạt động 1: Tìm hiểu các phần chính của bộ xương
Mục tiêu: Nêu được ch.năng của bộ xương và xác định được 3 phần chính bộ xương. 
Hoạt động của GV
H.đ. của HS
Nội dung
H.dẫn hs q.sát trên mô hình và trên tranh nhận biết vị trí của các xương trên cơ thể. 
Yêu cầu học sinh thảo luận nhóm trong 3’: 
Điểm khác nhau giữa xương tay với x.chân ? 
 Bộ xương có chức năng gì ? 
Bs, hoàn chỉnh nội dung. 
Thuyết trình về cấu tạo và chức năng của hộp sọ, cột sống, lồng ngực, x.tay, và x.chân. 
Nghe giáo viên thuyết trình về cấu tạo của bộ xương. 
 Đại diện phát biểu, bổ sung: 
Đặc điểm khác (kích thướt, cấu tạo của đai vai với đai hông, hình thái x.cổ/x.bàn)
Chức năng. 
I. Các phần chính của bộ xương: 
 1) Các phần của bộ xương: có 3 phần: 
Xương đầu: X. sọ và x. mặt 
Xương thân: Cột sống và lồng ngực 
Xương chi: x. chân và x. tay. 
2) Chức năng của bộ xương: 
Bộ phận nâng đỡ (tạo khung) cho cơ thể có hình dạng nhất định 
Bảo vệ các nội quan 
Là chổ bám cho các cơ vận động 
Hoạt động 2: Phân biệt các loại xương
Mục tiêu: Phbiệt được 3 loại xương: x.dài, x.ngắn và x.dẹt dựa vào hình dạng và c.tạo. 
 Hãy đọc thông tin ‘ mục II: 
Có mấy loại xương ? Dựa vào đâu để phân chia ? 
- Yªu cÇu HS ®äc £ môc II , quan s¸t h×nh 7.1 ®Ó tr¶ lêi c©u hái:
- C¨n cø vµo ®©u ®Ó ph©n biÖt c¸c lo¹i x­¬ng?
- Ph©n biÖt ®Æc ®iÓm cña mçi lo¹i?
- X¸c ®Þnh c¸c lo¹i x­¬ng ®ã trªn tranh vµ m« h×nh?
 Cá nhân đọc thông tin, đại diện phát biểu, bổ sung. 
- HS ®äc £ môc II , quan s¸t h×nh 7.1 ®Ó nhËn d¹ng, nªu ®Æc ®iÓm c¸c lo¹i x­¬ng.
- HS th¶o luËn nhãm ®Ó nªu ®­îc:
+ Gièng: cã c¸c thµnh phÇn t­¬ng øng víi nhau.
+ Kh¸c: vÒ kÝch th­íc, cÊu t¹o ®ai vai vµ ®ai h«ng, x­¬ng cæ tay, bµn tay, bµn ch©n.
+ Sù kh¸c nhau lµ do tay thÝch nghi víi qu¸ tr×nh lao ®éng, ch©n thÝch nghi víi d¸ng ®øng th¼ng.
- HS dùa vµo kiÕn thøc ë th«ng tin kÕt hîp víi tranh H 7.1; 7.2 ®Ó tr¶ lêi. 
- Tù rót ra kÕt luËn.
II. Phân biệt các loại xương: 
 Xương dài: hình ống, ở giữa rỗng, chứa tuỷ như: x. đùi, x.ống chân, 
Xương ngắn: ngắn, nhỏ như: x.đốt sống, x.cổ (tay, chân) 
Xương dẹt: hình bản, dẹt, mỏng như: x.bả vai, x.sọ, cánh chậu. 
Tiểu kết: X.định những xương này trên mô hình ? 
Hoạt động3: Tìm hiểu các khớp xương. 
Mục tiêu: Phbiệt được 3 loại khớp: khớp động, khớp bán động và khớp bất động. 
- Yªu cÇu HS t×m hiÓu th«ng tin môc III vµ tr¶ lêi c©u hái:
- ThÕ nµo gäi lµ khíp x­¬ng?
- Cã mÊy lo¹i khíp?
- Yªu cÇu HS quan s¸t H 7.4 vµ tr¶ lêi c©u hái:
- Dùa vµo khíp ®Çu gèi, h·y m« t¶ 1 khíp ®éng?
- Kh¶ n¨ng cö ®éng cña khíp ®éng vµ khíp b¸n ®éng kh¸c nhau nh­ thÕ nµo? V× sao cã sù kh¸c nhau ®ã?
- Nªu ®Æc ®iÓm cña khíp bÊt ®éng?
- GV løu ý HS: trong bé x­¬ng ng­êi chñ yÕu lµ khíp ®éng gióp con ng­êi vËn ®éng vµ lao ®éng.
- Cho HS ®äc kÕt luËn SGK.
 Cá nhân đọc thông tin, đại diện phát biểu, bổ sung. 
Cá nhân đọc thông tin, đại diện phát biểu, bổ sung. 
Nghe giáo viên bs. 
- HS nghiªn cøu th«ng tin SGK.
- Rót ra kÕt luËn.
- Quan s¸t kÜ H 7.4, trao ®æi nhãm vµ rót ra kÕt luËn.
- HS ®äc kÕt luËn.
II. Các khớp xương: có 3 loại: 
Khớp động: cử động được dễ dàng nhờ: 
 + Hai đầu xương có lớp sụn, 
 + Giữa có dịch khớp 
 + Ngoài có dây chằng 
Ví dụ: khớp gối, khớp đùi, khớp khuỷu tay, 
Khớp bán động: cử động hạn chế do có đĩa sụn ở giữa 2 đầu xương. Ví dụ: khớp đốt sống 
Khớp bất động: không cử động được do các xương gắn chặt với nhau bằng khớp răng cưa. 
Ví dụ: khớp hộp sọ, khớp xương cánh chậu. 
Tiểu kết: X.định những xương này trên mô hình ? 
Củng cố: Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi sách giáo khoa. 
Câu 3: Khớp động => bảo đảm hoạt động linh hoạt của tay, chân; 
 Khớp bán động => Tạo khoang bảo vệ (ngực) và giúp cơ thể mầm dẻo trong dáng đi thẳng hoạt cử động phức tạp; 
 Khớp bất động => tạo hộp (sọ) bảo vệ nội quan, khối để nâng đỡ (cánh chậu) 
Dặn dò: 
Đọc mục “Em có biết” 
Nhóm chuẩn bị: vài xương đùi ếch / chẫu chàng / ngón chân gà; đốt sống heo / bò. 
v. Rót kinh nghiÖm:
Néi dung:
Ph­¬ng ph¸p:
TiÕn tr×nh
Thêi gian
NS: 
NG: 
 TiÕt 8
Bµi 8: cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt cña x­¬ng 
I.	Mục tiêu: 
1) Kiến thức: 
- Biết: Mô tả được cấu tạo một xương dài; xác định được thành phần hoá học của xương. 
- Hiểu: Giải thích được khả năng lớn lên và chịu lực của xương; chứng minh được tính đàn hồi và cứng rắn của xương. 
- Vận dụng: Biết cách ăn uống hợp lí để xương ptriển tốt, g. đỡ người già tránh té ngã. 
Kỹ năng: rèn kĩ năng: 
Quan sát thí nghiệm rút ra kiến thức
Phân tích, tổng hợp, khái quát; vẽ hình. 
Thái độ: Giáo dục ý thức bảo vệ xương, liên hệ thức ăn với lứa tuổi học sinh. 
Chuẩn bị: 
Giáo viên: 
Tranh vẽ phóng to : Hình 8-1® 8-5
Vật mẫu: xương đùi ếch / ngón chân gà; đốt sống heo / bò cắt ngang. 
Dụng cụ: 1 panh, 1 đèn cồn, 2 cốc 50 và 100 ml 
Hoá chất: dung dịch HCl 10% (đầu giờ thả 1 – 2 xương đùi ếch)
Hoc sinh: vài xương đùi ếch / chẫu chàng / ngón chân gà; đốt sống heo / bò. 
Phương pháp: Trực quan + Đàm thoại + Thuyết trình. 
Tiến trình dạy học:
1. æn ®Þnh: 
Kiểm tra bài cũ:	 Nêu các phần chính của bộ xương ? Chức năng của bộ xương ? 
Đáp án: 
1) Các phần của bộ xương: có 3 phần: 	2) Chức năng của bộ xương: 
Xương đầu: X. sọ và x. mặt 	- Bộ phận n.đỡ cho cơ thể có hd nhất định 
Xương thân: Cột sống và lồng ngực	- Bảo vệ các nội quan 
Xương chi: x. chân và x. tay. 	- Là chổ bám cho các cơ vận động 
Bài mới: 
Mở bài: Cơ thể một người có trọng lượng 50 kg có thể gánh trong lượng lớn hơn nhiều ví dụ 70 – 80 kg. Cấu tạo của xương như thế nào để có được tính chất như thế ? 
Phát triển bài: 
Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo và chức năng của xương
Mục tiêu: học sinh chỉ ra được cấu tạo của xương phù hợp với chức năng của nó. 
Hoạt động của GV
H.đ. của HS
Nội dung
H.dẫn hs q.sát trên tranh, nhận biết cấu tạo xương dài. 
Yêu cầu học sinh đọc thông tin ô ‘ và bảng 8-1 mục 2; thảo luận nhóm trong 3’ câu hỏi mục Ñ: Cấu tạo xương hình ống, nan xương ở đầu xếp vòng cung có ý nghĩa gì với chức năng nâng đỡ. 
- X­¬ng dµi cã cÊu t¹o nh­ thÕ nµo?
- GV treo H 8.1(tranh c©m), gäi 1 HS lªn d¸n chó thÝch vµ tr×nh bµy.
- Cho c¸c HS kh¸c nhËn xÐt sau ®ã cïng HS rót ra kÕt luËn.
- CÊu t¹o h×nh èng cña th©n x­¬ng, nan x­¬ng ë ®Çu x­¬ng xÕp vßng cung cã ý nghÜa g× víi chøc n¨ng cña x­¬ng?
Bổ sung, hoàn chỉnh nội dung: trong xây dựng khi làm vòm cửa, trụ cầu => tiết kiệm vật liệu vừa đảm bảo tính vững chắc. 
Quan sát tranh vẽ phóng to hình 8-3, đọc thông tin ô ‘ mục 3: Mô tả cấu tạo xương ngắn và xương dẹt ? 
Dùng vật mẫu / tranh vẽ phóng to đốt sống cắt ngang bổ sung, h.chỉnh nd. 
- HS nghiªn cøu th«ng tin vµ quan s¸t h×nh vÏ, ghi nhí kiÕn thøc.
- 1 HS lªn b¶ng d¸n chó thÝch vµ tr×nh bµy.
- C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt vµ rót ra kÕt luËn.
- CÊu t¹o h×nh èng lµm cho x­¬ng nhÑ vµ v÷ng ch¾c.
- Nan x­¬ng xÕp thµnh vßng cung cã t¸c dông ph©n t¸n lùc lµm t¨ng kh¶ n¨ng chÞu lùc.
- Nghiªn cøu b¶ng 8.1, ghi nhí th«ng tin vµ tr×nh bµy.
- Nghiªn cøu th«ng tin , quan s¸t h×nh 8.3 ®Ó tr¶ lêi.
- Rót ra kÕt luËn.
I. Cấu tạo của xương: 
 1) Cấu tạo xương dài: 
* Sơ đồ cấu tạo xương dài: 
Đầu xương: 
 + Sụn bọc đầu giúp giảm ma sát 
 + Mô xương xốp: Phân tán lực tác động và tạo ô chứa tuỷ đỏ 
Thân xương: 
 + Màng xương: giúp xương to ra. 
 + Mô xương cứng: chịu lực, đ.bảo vững chắc. 
 + Khoang xương: chứa tuỷ đỏ (trẻ em), tuỷ vàng (người lớn)
 2) Cấu tạo của xương ngắn và xương dẹt: 
Ngoài là mô xương cứng ® bảo vệ và chịu lực 
Trong là mô xương xốp ® chứa tuỷ đỏ. 
Hoạt động2: Tìm hiểu sự to và dài ra của xương.
Mục tiêu: Nêu được: xương to ra nhờ các tb màng xương, dài nhờ sụn tăng trưởng. 
 Hãy đọc thông tin ‘ mục II: 
- Xương to ra về bề ngang do đâu ? 
Hướng dẫn học sinh quan sát hình 8-4 và 8-5 
Xương dài ra do đâu 
- X­¬ng to ra lµ nhê ®©u?
- GV dïng H 8.5 SGK m« t¶ thÝ nghiÖm chøng minh vai trß cña sôn t¨ng tr­ëng: dïng ®inh platin ®ãng vµo vÞ trÝ A, B, C, D ë x­¬ng 1 con bª. B vµ C ë phÝa trong sôn t¨ng tr­ëng. A vµ D ë phÝa ngoµi sôn cña 2 ®Çu x­¬ng. Sau vµi th¸ng thÊy x­¬ng dµi ra nh­ng kho¶ng c¸ch BC kh«ng ®æi cßn AB vµ CD dµi h¬n tr­íc.
Yªu cÇu HS quan s¸t H 8.5 cho biÕt vai trß cña sôn t¨ng tr­ëng.
- GV l­u ý HS: Sù ph¸t triÓn cña x­¬ng nhanh nhÊt ë tuæi dËy th×, sau ®ã chËm l¹i tõ 18-25 tuæi.
- TrÎ em tËp TDTT qu¸ ®é, mang v¸c nÆng dÉn tíi sôn t¨ng tr­ëng ho¸ x­¬ng nhanh, ng­êi kh«ng cao ®­îc n÷a. Tuy nhiªn mµng x­¬ng vÉn sinh ra tÕ bµo x­¬ng.
 Cá nhân đọc thông tin, đại diện phát biểu, bổ sung. 
HS nghiªn cøu £ môc II vµ tr¶ lêi c©u hái.
- Trao ®æi nhãm.
- §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi.
- Chèt l¹i kiÕn thøc.
II. Sự to và dài ra của xương: 
Xương to ra về bề ngang nhờ các tế bào màng xương phân chia. 
Xương dài ra nhờ sự phân chia của các tế bào ở lớp sụn tăng trưởng. 
Tiểu kết: Tóm tắt trên tranh: Các tb sụn tăng trưởng phân chia làm xương dài ra. Khi trưởng thành sụn không phân chia nữa nên không to ra. Màng xương vẫn hoạt động làm xương to ra, trong lúc đó ở thành trong tb bào xương bị tiêu huỷ làm khoang xương ngày càng rộng. liên hệ tránh té ngã ở người già
Hoạt động3: Tìm hiểu thành phần hoá học và tính  ...  trao đổi khí ở phổi tạo điều kiện cho trao đổi khí ở tế bào. 
- Phân tích sự tăng cường hoạt động của cơ thể như lao động năng hay khi chơi thể thao với sự thay đổi của hoạt động hô hấp 
 + Biết: Trình bày được đặc điểm sự thông khí ở phổi và ở tế bào. 
 + Hiểu: Giải thích được sự thông khí ở phổi và tế bào. 
 + Vận dụng: xác định được nhịp hô hấp của cơ thể. 
2, Kỹ năng: rèn kĩ năng: quan sát, phân tích, tổng hợp, giải thích các hiện tượng thực tế. 
II, Chuẩn bị: 
Giáo viên: Tranh vẽ phóng to : Hình 21-1, 2, 3, 4. 
Hoc sinh: xem trước nội dung bài học. 
III, Phương pháp: Trực quan + Đàm thoại + Thuyết trình 
Tiến trình dạy học: 
Ổn định lớp 
Kiểm tra bài cũ:	 
Hô hấp là gì ? Vai trò của hô hấp ? 
Đáp án: 
Hô hấp là quá trình không ngừng cung cấp oxi cho các tế bào của cơ thể và loại khí cacbonic do tế bào thải ra ngoài cơ thể. 
Quá trình hô hấp gồm: sự thở, sự trao đổi khí ở phổi và sự trao đổi khí ở tế bào. 
Vai trò: Sự hô hấp giúp cung cấp khí oxi ® oxi hoá các hợp chất hữu cơ ® tạo năng lượng cho cơ thể hoạt động. 
Hệ hô hấp gồm những cơ qua nào ? Chức năng của chúng là gì ? 
Đáp án: 
Đường dẫn khí: mũi, họng, thanh quản, khí quản, phế quản giúp: 
 + Dẫn khí vào và ra, + Làm ấm, ẩm không khí và bảo vệ phổi 
Phổi: là nơi trao đổi khí giữa cơ thể với môi trường. 
Bài mới: 
Mở bài: Sự thông khí ở phổi nhờ vào hoạt động như thế nào ? Sự trao đổi khí ở phổi và ở tế bào diển ra nhờ vào cơ chế nào ? 
Phát triển bài: 
Hoạt động 1: Tìm hiểu cơ chế thông khí ở phổi (16-18’)
Mục tiêu: Nêu được cơ chế thông khí ở phổi nhờ vào hoạt động của cơ, xương,
Hoạt động của GV
H.đ. của HS
Nội dung
Hướng dẫn học sinh quan sát hình 21-1, 2. 
Yêu cầu học sinh đọc thông tin ô ð mục 1; kết hợp quan sát hình 21-1 và 21-2, trao đổi nhóm trả lời 2 câu hỏi mục Ñ trong 3’ 
Yêu cầu học sinh đại diện phát biểu, bổ sung 
- Yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin SGK vµ tr¶ lêi c©u hái:
- Thùc chÊt cña sù th«ng khÝ ë phæi lµ g×?
- Yªu cÇu HS quan s¸t kÜ H 21.1, ®äc chó thÝch, trao ®æi nhãm tr¶ lêi c©u hái:
- C¸c c¬ x­¬ng ë lång ngùc ®· phèi hîp ho¹t ®éng víi nhau nh­ thÕ nµo ®Ó lµm t¨ng, gi¶m thÓ tÝch lång ngùc?
- V× sao c¸c x­¬ng s­ên ë lång ngùc ®­îc n©ng lªn th× thÓ tÝch lång ngùc l¹i t¨ng vµ ng­îc l¹i?
- GV nhËn xÐt trªn tranh, gióp HS kÕt luËn.
- GV treo H 21.2 ®Ó gi¶i thÝch cho HS 1 sè kh¸i niÖm: dung tÝch sèng, khÝ bæ sung, khÝ l­u th«ng, khÝ cÆn, khÝ dù tr÷.
- Dung tÝch phæi khi hÝt vµo, thë ra b×nh th­êng vµ g¾ng søc cã thÓ phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nµo?
- GV yªu cÇu HS gi¶i thÝch:
- V× sao ta nªn tËp hÝt thë s©u?. 
Treo tranh, thuyết trình sự thông khí phổi. 
Quan sát tranh vẽ theo hướng dẫn. 
Cá nhân đọc thông tin, quan sát tranh, t.luận nhóm theo hướng dẫn. 
- HS tù nghiªn cøu th«ng tin SGK vµ tr¶ lêi c©u hái, rót ra kÕt luËn.
- HS nghiªn cøu H 21.1, th¶o luËn nhãm, ®¹i diÖn c¸c nhãm ph¸t biÓu bæ sung.
+ Khi thÓ tÝch lång ngùc kÐo lªn trªn ®ång thêi nh« ra phÝa tr­íc, tiÕt diÖn mÆt c¾t däc ë vÞ trÝ m« h×nh khung x­¬ng s­ên ®­îc kÐo lªn lµ h×nh ch÷ nhËt, cßn ë vÞ trÝ h¹ thÊp lµ h×nh b×nh hµnh.
DiÖn tÝch h×nh ch÷ nhËt lín h¬n b×nh hµnh nªn thÓ tÝch lång ngùc hÝt vµo lín h¬n thÓ tÝch thë ra.
+ Khi hÝt vµo b×nh th­êng, ch­a thë ra ta cã thÓ hÝt thªm 1 l­îng kho¶ng 1500 ml khÝ bæ sung.
+ Khi thë ra b×nh th­êng, ch­a hÝt vµo ta cã thÓ thë ra g¾ng søc 1500 ml khÝ dù tr÷.
+ ThÓ tÝch khÝ tån t¹i trong phæi sau khi thë ra g¾ng søc cßn l¹i lµ khÝ cÆn.
+ ThÓ tÝch khÝ hÝt vµo thËt s©u vµ thë ra g¾ng søc gäi lµ dung tÝch sèng.
- HS ®äc môc “Em cã biÕt”, th¶o luËn nhãm ®Ó tr¶ lêi c©u hái:
- Rót ra kÕt luËn.
Đại diện phát biểu, bổ sung, 
Quan sát tranh, nghe giáo viên bổ sung, h.chỉnh nội dung. 
I. Thông khí ở phổi: 
Không khí trong phổi thường xuyên được đổi mới (sự thông khí phổi) nhờ cử động hô hấp (hít vào và thở ra) 
Cử động hô hấp thực hiện nhờ sự tham gia của: cơ liên sườn với xương sườn, xương ức, cơ hoành và cơ bụng. 
Nhịp hô hấp là số lần cử động hô hấp trong 1 phút. 
Dung tích phổi phụ thuộc vào: giới tính, tầm vóc, luyện tập,  
Hoạt động2: Tìm hiểu sự thông khí ở phổi và ở tế bào.
Mục tiêu: Nêu được sự thông khí ở phổi và ở tế bào là nhờ sự khuếch tán. 
Hoạt động của GV
H.đ. của HS
Nội dung
Treo tranh phóng to hình 21-3, 4 - h.dẫn học sinh quan sát, giải thích kh.niệm “Khuếch tán”
Y.cầu h.sinh thảo luận nhóm 2 câu hỏi mục II.Ñ trong 5’ .
- Yªu cÇu HS nghiªn cøu b¶ng 21, th¶o luËn tr¶ lêi c©u hái:
- NhËn xÐt thµnh phÇn khÝ oxi vµ khÝ cacbonic hÝt vµo vµ thë ra?
- Do ®©u cã sù chªnh lÖch nång ®é c¸c chÊt khÝ?
- Quan s¸t H 21.4 m« t¶ sù khuÕch t¸n O2 vµ CO2?
 - Thùc chÊt sù trao ®æi khÝ x¶y ra ë ®©u?
Sự trao đổi khí ở phổi và ở tế bào ở dâu quan trong hơn ? 
 Cá nhân quan sát tranh, đọc thông tin, 
Đại diện phát biểu, bổ sung: ở TB q.trọng k.thích TĐK ở phổi. 
 HS tù nghiªn cøu th«ng tin SGK, quan s¸t b¶ng 21, th¶o luËn nhãm.
- §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy.
+ TØ lÖ % oxi trong khÝ thë ra nhá do oxi ®· khuÕch t¸n tõ phÕ nang vµo mao m¹ch m¸u.
+ TØ lÖ % CO2 trong khÝ thë ra lín do khÝ CO2 ®· khuÕch t¸n tõ m¸u vµo mao m¹ch phÕ nang.
- Rót ra kÕt luËn.
+ Thùc chÊt tÕ bµo lµ n¬i sö dông O2 vµ th¶i CO2 (trao ®æi khÝ ë tÕ bµo).
Sù tiªu tèn O2 ë tÕ bµo ®· thóc ®Èy trao ®æi khÝ ë phæi. Trao ®æi khÝ ë phæi t¹o ®iÒu kiÖn cho trao ®æi khÝ ë tÕ bµo
II. Trao đổi khí ở phổi và ở tế bào: 
Trao đổi khí ở phổi: Sự khuếch tán: 
 + Khí oxi từ không khí ở phế nang vào máu, 
+ Khí cacbonic từ máu vào phế nang. 
Trao đổi khí ở tế bào: Sự khuếch tán: 
 + Khí oxi từ máu vào tế bào, 
 + Khí cacbonic từ tế bào vào máu. 
Tiểu kết: Tóm tắt trên tranh sự trao đổi khí ở phổi và tế bào. 
4, Củng cố: hướng dẫn học sinh trả lời câu hỏi sách giáo khoa. 
Câu 2: Khác nhau: 	
Thỏ 
Người
Sự trao đổi khí chủ yếu nhờ cơ hoành và lồng ngực do 2 chi trước ® không giản nở 2 bên. 
Sự thông khí phổi nhờ nhiều cơ phối hợp hơn và lồng ngực mở sang 2 bên. 
5, Dặn dò: Đọc mục “Em có biết” 
v. Rót kinh nghiÖm:
NS: /11
NG: /11: 8a1(4), 8a2(5)
 TiÕt 24
Bµi 22: vÖ sinh h« hÊp
I.	 Môc tiªu
1) Kiến thức: 
Biết: Nêu được những t.nhân gây ô nhiễm k.khí ảnh hưởng đến hoạt động hô hấp. 
Hiểu: Giải thích được cơ sở khoa học của việc luyện TDTT đúng cách. 
- Nêu được các tác nhân gây bệnh đường hô hấp, các bệnh đường hô hấp thường gặp đề ra biện pháp bảo vệ hệ hô hấp
- Nêu được các biện pháp để có hệ hô hấp khỏe mạnh:
+ Tránh các tác nhân có hại cho hệ hô hấp
+ Luyện tập 
Vận dụng: Đề ra được các biện pháp luyện tập TDTT để có hệ hô hấp khoẻ mạnh và tránh các tác nhân gây hại cho hệ hô hấp. 
Kỹ năng: rèn kĩ năng vận dụng kiến thức vào cuộc sống. 
Chuẩn bị: 
Giáo viên: Tranh vẽ phóng to về: Tác nhân gây ô nhiễm không khí; Tư liệu về thành tích rèn luyện hệ hô hấp. 
Hoc sinh: Xem trước nội dung bài học. 
Phương pháp: Đàm thoại + Trực quan + Thuyết trình 
Tiến trình dạy học: 
Kiểm tra bài cũ:	 
Sự thông khí ở phổi được thực hiện nhờ vào những cơ quan nào ? Nhịp hô hấp là gì hãy cho biết nhịp hô hấp của em. 
Đáp án: 
Nhờ sự tham gia của: cơ liên sườn với xương sườn, xương ức, cơ hoành và cơ bụng, 
Nêu khái niệm nhịp hô hấp; Nhịp hô hấp của bản thân: lúc bình thường, khi chạy tại chổ 1 phút. 
Sự trao đổi khí ở phổi và tế bào diễn ra như thế nào ? 
Đáp án: 
Trao đổi khí ở phổi: Sự khuếch tán: Khí oxi từ không khí ở phế nang vào máu, Khí cacbonic từ máu vào phế nang. 
Trao đổi khí ở tế bào: Sự khuếch tán: Khí oxi từ máu vào tế bào, Khí cacbonic từ tế bào vào máu.
Bài mới: 
Mở bài: Hiện nay môi trường bị ô nhiễm do nhiều nguyên nhân, vậy những tác nhân nào gây hại cho hệ hô hấp ? Biện pháp nào để rèn luyện cho hệ hô hấp khoẻ mạnh ? 
Phát triển bài: 
Hoạt động 1: Tìm hiểu những tác nhân và biện pháp bảo vệ cơ thể khỏi những tác nhân có hại cho hệ hô hấp. 
Mục tiêu: Chỉ ra các tác nhân có hại cho hệ hô hấp và biện pháp bảo vệ hệ hô hấp khỏi các tác nhân có hại, 
Hoạt động của GV
H.đ. của HS
Nội dung
Treo tranh phóng to hình ảnh ô nhiễm môi trường. 
Yêu cầu học sinh đọc thông tin Bảng 22, trao đổi nhóm trả lời 2 câu hỏi mục Ñ trong 3’.
- Yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng tin SGK.
- GV kÎ s½n b¶ng 22 ®Ó tr¾ng cét 2, 3. Yªu cÇu HS th¶o luËn nhãm ®iÒn vµo chç trèng.
- Cã nh÷ng t¸c nh©n nµo g©y h¹i tíi ho¹t ®éng h« hÊp?
- GV h­íng dÉn HS dùa vµo b¶ng 22 ®Ó tr¶ lêi:
- H·y ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ hÖ h« hÊp tr¸nh c¸c t¸c nh©n cã h¹i?
- GV treo b¶ng phô ®Ó HS ®iÒn vµo b¶ng. 
Yêu cầu học sinh đại diện phát biểu, bổ sung . 
Treo tranh, thuyết trình về những tác nhân ảnh hưởng đến hệ hô hấp. 
Cá nhân đọc thông tin, quan sát tranh, t.luận nhóm theo hướng dẫn. 
- HS nghiªn cøu th«ng tin ë b¶ng 22, ghi nhí kiÕn thøc.
- §¹i diÖn c¸c nhãm lªn ®iÒn, c¸c nhãm kh¸c bæ sung.
- HS tr¶ lêi vµ rót ra kÕt luËn.
- Yªu cÇu HS ph©n tÝch c¬ së khoa häc cña biÖn ph¸p tr¸nh t¸c nh©n g©y h¹i.
- 1 sè HS ®iÒn vµo b¶ng.
Đại diện phát biểu, bổ sung, 
Quan sát tranh, nghe giáo viên bổ sung, h.chỉnh nội dung. 
I. Cần bảo vệ hệ hô hấp khỏi các tác nhân có hại: 
Trồng nhiều cây xanh 
Không xả rác bừa bãi 
Không hút thuốc lá và vận động mọi người không hút thuốc lá. 
Đeo khẩu trang chống bụi, vi khuẩn khi: làm vệ sinh, lao động môi trường có nhiều bụi, vi khuẩn. 
Tiểu kết: Tóm tắt các tác nhân gây hại hệ hô hấp và biện pháp phóng tránh. 
Hoạt động2: Xây dựng các biện pháp tập luyện để cố hệ hô hấp khoẻ mạnh. 
Mục tiêu: Nêu được ích lợi của việc luyện tập thở sâu từ nhỏ, xây dựng cho mình phương pháp luyện tập có hiệu quả. 
Hoạt động của GV
H.đ. của HS
Nội dung
 Hãy đọc thông tin ô ð mục II và trả lời câu hỏi mục Ñ trong 5’. 
Bs: Dung tích sống phụ thuộc vào diện tích phổi và thể tích khí cặn. => diện tích lồng ngực, liên quan đến các khung xương sườn => Cần luyện tập TDTT từ nhỏ . 
Thở sâu và giảm nhịp thở làm  
Người b.thường thở 18 nhịp / phút -400 ml khí. 
 + Khí lưu thông: 400 x 18 = 7200 ml 
 + Khí chết: 150 ml x 18 = 2700 ml 
 + Khí có ích: = 7200 – 2700 = 4500 ml 
Người thở sâu 12 nhịp / phút - 600 ml khí. 
 + Khí lưu thông: 600 x 12 = 7200 ml 
 + Khí chết: 150 ml x 12 = 1800 ml 
 + Khí có ích: = 7200 – 1800 = 5400 ml 
Cá nhân đọc thông tin, thảo luận nhóm. 
Đại diện phát biểu, bổ sung. 
Nghe giáo viên thuyết trình hoàn chỉnh nội dung. 
II. Cần luyện tập để có hệ hô hấp khoẻ mạnh: 
Cần tập TDTT kết hợp với tập thở sâu và giảm nhịp thở thường xuyên 
Tiểu kết: Tóm tắt các biện pháp luyện tập TDTT tác động đến hệ hô hấp. 
4, Củng cố: hướng dẫn học sinh trả lời câu hỏi sách giáo khoa. 
Câu 4: Dung tích sống: là thể tích không khí lớn nhất mà một cơ thể có thể hít vào và thở ra. Dung tích sống phụ thuộc vào tổng dung tích phổi và thể tích khí cặn 
5, Dặn dò: 
Đọc mục “Em có biết” 
Xem trước nội dung bài 23 Thực hành Hô hấp nhân tạo 
v. Rót kinh nghiÖm: