I. Mục tiêu:
1. Kiến thức : HS thấy rõ được mục đích, nhiệm vụ, ý nghĩa của môn học
Xác định được vị trí của con người trong tự nhiên, dựa vào cấu tạo cơ thể cũng như các hoạt động tư duy của con người.
Nắm được phương pháp học tập đặc thù của môn học cơ thể người và vệ sinh, phương pháp học tốt nhất để đạt được mục đích trên.
2. Kỹ năng : Rèn kỹ năng hoạt động nhóm, kỹ năng tư duy độc lập và làm việc với SGK
3. Thái độ: Có ý thức bảo vệ giữ gìn vệ sinh cơ thể
II. Chuẩn bị
1. Phương pháp: Đàm thoại, trực quan, hoạt động nhóm
2. Đồ dùng dạy học:
GV:Bảng phụ: Bài tập xác định những đặc điểm chỉ có ở người (sgk)
Những mẩu chuyện về các nhà bác học, về các giáo sư, bác sĩ giỏi ở Việt Nam
Hs: Ôn lại kiến thức đã học trong chương trình sinh học 7
Ngµy so¹n 18 th¸ng 8 n¨m 2009 Ngµy d¹y 25 th¸ng 8 n¨m 2009 TiÕt 1: I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc : HS thÊy râ ®îc môc ®Ých, nhiÖm vô, ý nghÜa cña m«n häc X¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña con ngêi trong tù nhiªn, dùa vµo cÊu t¹o c¬ thÓ còng nh c¸c ho¹t ®éng t duy cña con ngêi. N¾m ®îc ph¬ng ph¸p häc tËp ®Æc thï cña m«n häc c¬ thÓ ngêi vµ vÖ sinh, ph¬ng ph¸p häc tèt nhÊt ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých trªn. 2. Kü n¨ng : RÌn kü n¨ng ho¹t ®éng nhãm, kü n¨ng t duy ®éc lËp vµ lµm viÖc víi SGK 3. Th¸i ®é: Cã ý thøc b¶o vÖ gi÷ g×n vÖ sinh c¬ thÓ II. ChuÈn bÞ 1. Ph¬ng ph¸p: §µm tho¹i, trùc quan, ho¹t ®éng nhãm 2. §å dïng d¹y häc: GV:B¶ng phô: Bµi tËp x¸c ®Þnh nh÷ng ®Æc ®iÓm chØ cã ë ngêi (sgk) Nh÷ng mÈu chuyÖn vÒ c¸c nhµ b¸c häc, vÒ c¸c gi¸o s, b¸c sÜ giái ë ViÖt Nam Hs: ¤n l¹i kiÕn thøc ®· häc trong ch¬ng tr×nh sinh häc 7 III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. æn ®Þnh líp : 8A..8B 2. KiÓm tra bµi cò 3. Bµi míi Gv giíi thiÖu s¬ qua vÒ bé m«n c¬ thÓ ngêi vµ vÖ sinh trong ch¬ng tr×nh sinh häc líp Ho¹t ®éng 1. VÞ trÝ cña con ngêi trong tù nhiªn Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Gv yªu cÇu hs: ? KÓ tªn c¸c ngµnh §V ®· häc? ? Ngµnh §V nµo cã vÞ trÝ tiÕn ho¸ cao nhÊt? Gv treo b¶ng phô ghi néi dung bµi tËp môc . Híng dÉn hs x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng ®Æc ®iÓm chØ cã ë ngêi mµ kh«ng cã ë ®v Gv ph©n tÝch, ®a ra ®¸p ¸n ®óng ( « ®óng: 2, 3, 5, 7, 8) Gv nhËn xÐt - > chèt kiÕn thøc HS ®äc lÖnh, nhí l¹i kiÕn thøc ®· häc. Tr¶ lêi c©u hái Yªu cÇu kÓ ®ñ, s¾p xÕp theo sù tiÕn ho¸ 6 ngµnh §V: §v nguyªn sinh, ruét khoang, c¸c ngµnh giun, th©n mÒm, ch©n khíp, ®v cã x¬ng sèng. Trong ngµnh ®v cã x¬ng sèng th× líp thó cã vÞ trÝ tiÕn ho¸ cao nhÊt, ®Æc biÖt lµ bé khØ Hs tù nghiªn cøu th«ng tin sgk -> trao ®æi nhãm, hoµn thµnh bµi tËp Cö ®¹i diÖn lªn b¶ng lµm vµo b¶ng phô, c¸c nhãm cã ý kiÕn kh¸c bæ sung Hs rót ra kÕt luËn vÒ vÞ trÝ vµ ph©n lo¹i cña con ngêi: TK: Loµi ngêi thuéc líp thó Con ngêi cã tiÕng nãi, ch÷ viÕt, t duy trõu tîng, ho¹t ®éng cã môc ®Ých, sèng thµnh x· héi, biÕt chÕ t¹o vµ sö dông c«ng cô lao ®éng -> Lµm chñ thiªn nhiªn Ho¹t ®éng 2. NhiÖm vô cña m«n c¬ thÓ ngêi vµ vÖ sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Gv yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu th«ng tin sgk Bé m«n c¬ thÓ ngêi vµ vÖ sinh cho ta hiÓu biÐt ®iÒu g× ? NhiÖm vô cña bé m«n c¬ thÓ ngêi ? Gv nhÊn m¹nh NhiÖm vô: + T×m hiÓu ®Æc ®iÓm cÊu t¹o vµ chøc n¨ng sinh lý cña c¬ thÓ ngêi trong mèi quan hÖ víi m«i trêng. + §Ò ra c¸c biÖn ph¸p rÌn luyÖn th©n thÓ, b¶o vÖ søc khoÎ, b¶o vÖ m«i trêng. V× sao ph¶i nghiªn cøu c¬ thÓ c¶ vÒ 3 mÆt: CÊu t¹o, chøc n¨ng vµ sinh lý? KiÕn thøc m«n häc cã øng dông g× cho b¶n th©n ? Gv nhËn xÐt , chèt kiÕn thøc Gv giíi thiÖu thµnh c«ng cña c¸c b¸c sÜ ViÖt Nam trong viÖc ghÐp thËn ghÐp gan, t¸ch 2 trÎ sinh ®«i Hs tù nghiªn cøu th«ng tin. Nªu ®îc nhiÖm vô cña m«n häc. Hs : n¾m ®îc cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng sinh lÝ cña c¬ thÓ Hs quan s¸t, th¶o luËn nhãm t×m c©u tr¶ lêi. C¸c nhãm cö ®¹i diÖn b¸o c¸o. C¸c nhãm cã ý kiÕn kh¸c bæ sung, gãp ý -> Nªu ®îc: Cung cÊp kiÕn thøc vÒ c¬ thÓ ngêi cã liªn quan tíi nhiÒu ngµnh nghÒ trong x· héi nh y häc , t©m lý gi¸o dôc, TDTT, héi ho¹, thêi trang Nªu 1 sè vÝ dô Hs th¶o luËn nhãm -> nªu ®îc : Muèn hiÓu râ ®îc chøc n¨ng cña 1 c¬ quan, cÇn hiÔu râ cÊu t¹o cña c¬ quan ®ã. MÆt kh¸c, khi ®· râ cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña mét c¬ quan ta cã thÓ ®Ò ra biÖn ph¸p vÖ sinh c¬ quan nµy. Häc bé m«n sÏ gióp ta * BiÕt c¸ch . RÌn luyÖn th©n thÓ . B¶o vÖ søc khoÎ . B¶o vÖ m«i trêng * Cã kiÕn thøc c¬ b¶n ®Ó häc lªn vµ ®i s©u vµo c¸c ngµnh nghÒ kh¸c trong x· héi. Ho¹t ®éng 3. Ph¬ng ph¸p häc tËp bé m«n Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh - Yªu cÇu HS nghiªn cøu £ môc III SGK, liªn hÖ c¸c ph¬ng ph¸p ®· häc m«n Sinh häc ë líp díi ®Ó tr¶ lêi: - Nªu c¸c ph¬ng ph¸p c¬ b¶n ®Ó häc tËp bé m«n? - Cho HS lÊy VD cô thÓ minh ho¹ cho tõng ph¬ng ph¸p. - Cho 1 HS ®äc kÕt luËn SGK. - C¸ nh©n tù nghiªn cøu £, trao ®æi nhãm. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, bæ sung ®Ó rót ra kÕt luËn. - HS lÊy VD cho tõng ph¬ng ph¸p. 4. Cñng cè Gv yªu cÇu hs ®äc KL sgk ? VÞ trÝ ph©n lo¹i cña con ngêi trong tù nhiªn? ? NhiÖm vô cña bé m«n c¬ thÓ ngêi? ? ý nghÜa cña viÖc häc bé m«n? Gv chØ ®Þnh 1 sè hs tr¶ lêi, sè kh¸c bæ sung 5. Híng dÉn vÒ nhµ Tr¶ lêi c©u hái sgk KÎ s½n b¶ng 2 bµi cÊu t¹o c¬ thÓ ngêi ¤n tËp l¹i hÖ c¬ quan ë ®v thuéc líp thó Ngµy so¹n 20 th¸ng 8 n¨m 2009 Ngµy d¹y 27th¸ng 8 n¨m 2009 Ch¬ng I Kh¸i qu¸t vÒ c¬ thÓ ngêi TiÕt 2 I. Môc tiªu: 1. KiÕn thøc: Híng dÉn hs tù x¸c ®Þnh ®îc tªn, vÞ trÝ c¸c c¬ quan trong c¬ thÓ ngêi Chøng minh ®îc tÝnh thèng nhÊt trong ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan trong c¬ thÓ ngêi. 2. Kü n¨ng: RÌn kü n¨ng quan s¸t, nhËn biÕt kiÕn thøc RÌn t duy tæng hîp l« gÝc, kü n¨ng ho¹t ®éng nhãm 3. Th¸i ®é: Gi¸o dôc ý thøc gi÷ g×n b¶o vÖ c¬ thÓ tr¸nh t¸c ®éng m¹nh vµo 1 sè hÖ c¬ quan quan träng II. ChuÈn bÞ 1. Ph¬ng ph¸p: §µm tho¹i, trùc quan, ho¹t ®éng nhãm 2. §å dïng d¹y häc: Gv: Tranh hÖ c¬ quan cña thó ; hÖ c¬ quan cña ngêi M« h×nh th¸o l¾p c¸c hÖ c¬ quan , s¬ ®å phãng to h×nh 2.3 (SGK) ; b¶ng phô ; phiÕu häc tËp H/s : KÎ b¶ng 2 sgk ; «n tËp l¹i hÖ c¬ quan ë ®v thuéc líp thó III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. æn ®Þnh líp : 8A..8B 2. KiÓm tra bµi cò H·y cho biÕt nhiÖm vô cña bé m«n c¬ thÓ ngêi vµ vÖ sinh? Nªu nh÷ng p2 c¬ b¶n häc tËp bé m«n c¬ thÓ ngêi vµ vÖ sinh? 3. Bµi míi Trong ch¬ng tr×nh SH8 chóng ta sÏ t×m hiÓu c¸c hÖ c¬ quan vËn ®éng, tuÇn hoµn, tiªu ho¸, h« hÊp V× vËy bµi häc h«m nay sÏ t×m hiÓu kh¸i qu¸t vÒ cÊu t¹o c¬ thÓ ngêi. Ho¹t ®éng 1: cÊu t¹o c¬ thÓ Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Gv treo tranh 1,2 SGK phãng to lªn b¶ng, yªu cÇu hs ? KÓ tªn c¸c hÖ c¬ quan ë ®éng vËt thuéc líp thó ? Gv yªu cÇu hs tr¶ lêi c©u hái sgk Gv nªu c©u hái : ? C¬ thÓ chóng ta ®îc bao bäc b»ng c¬ quan nµo ? Chøc n¨ng chÝnh cña c¬ quan nµy lµ g× ? ? C¬ thÓ ngíi ®îc chia lµm mÊy phÇn chÝnh ? Gv tæng kÕt ý ®óng cña c¸c nhãm vµ th«ng b¸o ý ®óng Gv giíi thiÖu theo néi dung th«ng tin sgk; tªn mét sè hÖ c¬ quan trong c¬ thÓ ngêi Gv treo b¶ng phô 2 lªn b¶ng yªu cÇu hs hoµn thµnh cét 2 vµo b¶ng C¬ thÓ ngêi gåm nh÷ng c¬ quan nµo ? Thµnh phÇn, chøc n¨ng tõng hÖ c¬ quan ? Gv yªu cÇu 1 nhãm lªn hoµn thµnh b¶ng phô Gv ghi ý kiÕn bæ sung, th«ng b¸o ®¸p ¸n ®óng Gv chèt b¶ng ®¸p ¸n chuÈn 1. C¸c phÇn c¬ thÓ Hs nhí l¹i kiÕn thøc kÓ ®ñ 7 hÖ c¬ quan. Hs quan s¸t tranh, h×nh th¶o luËn nhãm hoµn thµnh c©u tr¶ lêi §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy -> nhãm kh¸c bæ sung gãp ý Hs n¾m ®îc : =>Da bao bäc toµn bé c¬ thÓ C¬ thÓ gåm 3 phÇn : ®Çu, th©n, tay ch©n C¬ hoµnh ng¨n khoang ngùc vµ khoang bông Khoang bông: chøa ruét ,d¹ dµy,gan, thËn, bãng ®¸i. Khoang ngùc: Chøa tim, phæi 2. C¸c hÖ c¬ quan Hs nghiªn cøu sgk tranh vÏ ; liªn hÖ thùc tÕ b¶n th©n;-> th¶o luËn nhãm Mét sè nhãm cö ®¹i diÖn lªn tr×nh bµy ®¸p ¸n C¸c nhãm kh¸c bæ sung HÖ c¬ quan C¸c c¬ quan Chøc n¨ng hÖ c¬ quan VËn ®éng Cì x¬ng VËn ®éng , di chuyÓn Tiªu ho¸ MiÖng, èng tiªu ho¸, tuyÕn tieu ho¸ TiÕp nhËn vµ biÕn ®æi thc ¨n thµnh chÊt dinh dìng cung c¸p cho c¬ thÓ Tuµn hoµn Tim, hÖ m¹ch VËn chuyÓn trao ®æi chÊt dinh dìng tíi c¸c tÕ bµo, mang chÊt th¶i tõ tÕ bµo tíi c¬ quan bµi tiÕt H« hÊp ®êng dÉn khÝ, phæi Thùc hiÖn trao ®æi khÝ oxi vµ cacbonic gi÷a c¬ thÓ víi m«i trêng Bµi tiÕt ThËn , èng dÉn níc tiÓu, bãng ®¸i Läc tõ m¸u c¸c chÊt th¶i ®Ó th¶i ra ngoµi ThÇn kinh N·o, tuû, d©y thÇn kinh, h¹ch thÇn kinh ®iÒu hoµ, ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña c¬ thÓ Ho¹t ®éng 2. sù phèi hîp ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Gv híng dÉn hs ? Ph©n tÝch mét ho¹t ®éng cña c¬ thÓ: Ch¹y Gv treo s¬ ®å 2.3 Yªu cÇu häc sinh lÊy mét vÝ dô kh¸c vµ ph©n tÝch ? C¸c mòi tªn tõ hÖ thÇn kinh vµ hÖ néi tiÕt tíi c¸c hÖ c¬ quan nãi lªn ®iÒu g×? Gv gi¶i thÝch sù ®iÒu hoµ b»ng c¬ chÕ thÇn kinh vµ c¬ chÕ thÓ dÞch. ? T¹i sao nãi c¬ thÓ ngêi lµ mét khèi thèng nhÊt? Gv nhËn xÐt, chèt kiÕn thøc Hs tù nghiªn cøu sgk môc . th¶o luËn nhãm §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy tríc líp. C¸c nhãm cã ý kiÕn kh¸c bæ sung + Tim, m¹ch, h« hÊp, bµi tiÕt, tiªu ho¸t¨ng cêng ho¹t ®éng +T¨ng cêng cung cÊp O2, chÊt dinh dìng cho c¬ thÓ Hs ph©n tÝch s¬ ®å -> hÖ thÇn kinh ®iÒu håa ho¹t ®éng cña c¸c hÖ c¬ quan V× c¸c c¬ quan trong 1 hÖ, c¸c hÖ c¬ quan trong c¬ thÓ cã sù phèi hîp ho¹t ®éng díi sù ®iÒu hoµ cña hÖ thÇn kinh vµ hÖ néi tiÕt TK : C¸c hÖ c¬ quan trong c¬ thÓ cã sù ho¹t ®éng phèi hîp díi sù ®iÒu khiÓn cña hÖ thÇn kinh vµ thÓ dÞch t¹o thµnh mét thÓ thèng nhÊt 4. Cñng cè Gv yªu cÇu häc sinh lµm bµi tËp ? Trong c¬ thÓ ngêi cã nh÷ng hÖ c¬ quan nµo? NhiÖm vô c¬ b¶n cña mçi hÖ? ? C¬ thÓ ngêi lµ mét thÓ thèng nhÊt ®îc thÓ hiÖn nh thÕ nµo? ? §¸nh dÊu céng (x) vµo tríc ch÷ c¸i chØ c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt trong c¸c c©u sau: A. Khi ch¹y cã nh÷ng hÖ c¬ quan nµo phèi hîp ho¹t ®éng? 1. HÖ tuÇn hoµn 2. HÖ bµi tiÕt 3. HÖ néi tiÕt 4. HÖ h« hÊp 5. HÖ thÇn kinh 6. HÖ sinh dôc 7. HÖ vËn ®éng a, 1, 2, 3, 4, 5, 6 b, 1, 2, , 3, 4, 6, 7 c, 1, 2, 3, 4, 5, 7 d, 1, 3, 4, 5, 6, 7 §¸p ¸n: C©u C B. Nh÷ng hÖ c¬ quan nµo díi ®©y cïng cã chøc n¨ng chØ ®¹o ho¹t ®éng cña c¸c hÖ c¬ quan kh¸c trong c¬ thÓ ? 1. HÖ thÇn kinh vµ hÖ néi tiÕt 2. HÖ vËn ®éng, hÖ tuÇn hoµn, hÖ tiªu ho¸ vµ hÖ h« hÊp 3. HÖ bµi tiÕt, hÖ sinh dôc vµ hÖ néi tiÕt 4. HÖ bµi tiÕt, hÖ sinh dôc vµ hÖ thÇn kinh §¸p ¸n: 1 5. Híng dÉn vÒ nhµ . Häc bµi, tr¶ lêi c©u hái . Gi¶i thÝch hiÖn tîng: §¹p xe, ®¸ bãng . ¤n tËp l¹i cÊu t¹o TB thùc vËt Lµm bµi tËp 1,2 3, sgk Ngµy so¹n 15 th¸ng 8 n¨m 2009 Ngµy d¹y 1 th¸ng 9 n¨m 2009 TiÕt 3 I. Môc tiªu. 1, KiÕn thøc: Hs tr×nh bµy ®îc thµnh phÇn cÊu tróc c¬ b¶n cña tÕ bµo gåm mµng sinh chÊt, chÊt tÕ bµo (líi néi chÊt, ri b« x«m, ti thÓ, bé m¸y g«n ghi, trung thÓ), nh©n (NST vµ nh©n con). Ph©n biÖt ®îc chøc n¨ng tõng cÊu tróc cña TB. Chøng minh ®îc TB lµ ®¬n vÞ chøc n¨ng cña c¬ thÓ 2, Kü n¨ng : RÌn kü n¨ng quan s¸t kªnh h×nh, m« h×nh t×m kiÕn thøc; kü n¨ng suy luËn l«gÝc, kü n¨ng ho¹t ®éng nhãm 3, Th¸i ®é: Gi¸o dôc ý thøc häc tËp, yªu thÝch bé m«n II. ChuÈn bÞ 1. Ph¬ng ph¸p: §µm tho¹i, trùc quan, ho¹t ®éng nhãm 2. §å dïng d¹y häc: Gv: M« h×nh hay tranh vÏ c©m cÊu t¹o TB ®éng vËt, tranh phãng to h×nh 3.1,3.2 B¶ng phô néi dung b¶ng 3.1 Hs: ¤n l¹i cÊu t¹oTBTV, so¹n c¸c lÖnh ë trong bµi III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. æn ®Þnh líp : 8A..8B 2. KiÓm tra bµi cò KÓ tªn c¸c hÖ c¬ quan vµ chøc n¨ng cña c¸c hÖ c¬ quan nµy? C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm nµo sau ®©y mµ ta nãi c¬ thÓ ngêi lµ mét c¬ thÓ thèng nhÊt? a, TÊt c¶ c¸c c¬ quan trong c¬ thÓ ngêi ®Òu ®îc cÊu t¹o tõ TB. b, Sù ho¹t ®éng cña tÊt c¶ c¸c c¬ quan trong mét hÖ còng nh sù ... n.......nh d¹ dµy, ruét ....TB c¬ tr¬n cã h×nh thoi ®Çu nhän vµ chØ cã 1 nh©n .C¬ tim.....t¹o nªn thµnh tim TB c¬ tim....., cã nhiÒu nh©n. Chøc n¨ng cña........lµ co, d·n t¹o nªn sù vËn ®éng 5. Híng dÉn vÒ nhµ Häc bµi, tr¶ lêi c©u hái 1,2 sgk . ChuÈn bÞ cho bµi thùc hµnh (theo tæ ) : 1 con Õch, x¬ng cã ®Çu sôn, thÞt n¹c Ngµy so¹n 1 th¸ng 9 n¨m 2009 Ngµy d¹y 8 th¸ng 9 n¨m 2009 TiÕt 5 I . Môc tiªu . - ChuÈn bÞ ®îc tiªu b¶n t¹m thêi TB m« ,c¬ v©n. Quan s¸t vµ vÏ c¸c TB trong c¸c tiªu b¶n ®· lµm s½n : TB niªm m¹c miÖng (M« biÓu b× ) , m« sôn , m« x¬ng, m« c¬ v©n, m« c¬ tr¬n, ph©n bÖt bé phËn chÝnh cña tÕ bµo gåm mµng sinh chÊt, chÊtTB vµ nh©n . Ph©n biÖt ®îc ®iÓm kh¸c nhau cña m« biÓu b×, m« c¬ , m« liªn kÕt - RÌn kü n¨ng sö dông kÝnh hiÓn vi , kü n¨ng mæ t¸ch TB - Gi¸o dôc ý thøc nghتm tóc , b¶o vÖ m¸y, vÖ sinh phßng sau khi thùc hµnh II. ChuÈn bÞ 1. Ph¬ng ph¸p: §µm tho¹i, thùc hµnh, ho¹t ®éng nhãm 2. §å dïng d¹y häc:Hs : 1 con Õch, 1 mÉu x¬ng sèng cã ®Çu sôn vµ x¬ng xèp, thÞt lîn n¹c cßn t¬i (1 tæ) Gv : KÝnh hiÓn vi, lam kÝnh, la men, bé ®å mæ ,kh¨n lau giÊy thÊm . Mét con Õch sèng, vµ b¾p thÞt ë ch©n giß lîn . Dung dÞch sinh lý 0,65% Nacl , èng hót, dung dÞch a xÝt a xª tÝc 1% cã èng hót . Bé tiªu b¶n ®éng vËt : M« biÓu b× ,m« sôn, m« x¬ng, m« c¬ tr¬n III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. æn ®Þnh líp : 8A..8B 2. KiÓm tra bµi cò M« lµ g× ? KÓ tªn mét sè lo¹i m« ? CÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña chóng ? 3. Bµi míi Gv : KiÓm tra phÇn chuÈn bÞ theo nhãm cña Hs Ph¸t dông cô cho nhãm trëng Ph¸t hép tiªu b¶n mÉu Ho¹t ®éng 1. Lµm tiªu b¶n vµ quan s¸t tÕ bµo m« c¬ v©n Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Gv treo b¶ng phô néi dung c¸c bíc lµm tiªu b¶n Gäi 1 Hs lªn lµm mÉu c¸c thao t¸c Ph©n c«ng c¸c nhãm . Sau khi c¸ nhãm lÊy ®îc TB m« c¬ v©n ®Æt lªn lam kÝnh. Gv híng dÉn c¸ch ®Æt la men Nhá 1 giät a xÝt a xª tÝc 1% vµo c¹nh la men vµ dïng giÊy thÊm hót bít dung dÞch sinh lý ®Ó a xÝt thÊm vµo díi la men . Gv ®iÒu khiÓn, kiÓm tra c«ng viÖc cña c¸c nhãm, gióp ®ì nhãm nµo cha lµm ®îc .Gv híng dÉn Hs ®iÒu chØnh kÝnh hiÓn vi .Gv kiÓm tra l¹i ®Ó tr¸nh hiÖn tîng Hs nhÇm lÉn, hay lµ miªu t¶ theo sgk Hs theo dâi->ghi nhí kiÕn thøc, 1 Hs nh¾c l¹i c¸c thao t¸c C¸c nhãm tiÕn hµnh lµm tiªu b¶n nh ®· híng dÉn Yªu cÇu : .LÊy sîi thËt m¶nh . Kh«ng bÞ ®øt . R¹ch b¾p c¬ ph¶i th¼ng . C¸c nhãm tiÕn hµnh ®Ëy la men Yªu cÇu : Kh«ng cã bät khÝ C¸c nhãm tiÕp tôc thao t¸c nhá a xÝt a xª tÝc Hoµn thµnh tiªu b¶n ®Æt lªn bµn ®Ó gi¸o viªn kiÓm tra . C¸c nhãm thö kÝnh lÊy ¸nh s¸ng nÐt ®Ó nh×n râ mÉu . §¹i diÖn nhãm quan s¸t , ®iÒu chØnh cho ®Õn khi nh×n râ tÕ bµo (§èi chiÕu tiªu b¶n víi c¸c h×nh vÏ sgk . C¶ nhãm quan s¸t, nhËn xÐt Yªu cÇu : ThÊy ®îc mµng, nh©n, v©n ngang, tÕ bµo dµi . VÏ h×nh ghi chó thÝch Ho¹t ®éng 2 : Quan s¸t tiªu b¶n c¸c lo¹i m« kh¸c Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Gv yªu cÇu quan s¸t c¸c m« ->vÏ h×nh ? Ph©n biÖt ®iÓm kh¸c nhau cña c¸c m«? Gv nhËn xÐt kÕt luËn : . M« biÓu b× : TB xÕp sÝt nhau . M« sôn : ChØ cã 2.3 TB t¹o thµnh nhãm . M« x¬ng : T/ phÇn TB nhiÒu . M« c¬ : TB nhiÒu, dµi C¬ v©n cã v©n ngang Gv híng dÉn Hs lµm b¸o c¸o theo mÉu sgk Gv ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ LÇn lît c¸c thµnh viªn ®Òu qs¸t -.vÏ h×nh Th¶o luËn nhãm ®Ó thèng nhÊt tr¶ lêi Yªu cÇu : thµnh phÇn cÊu t¹o , h×nh d¸ng TB ë mçi m« - Hoµn thµnh b¸o c¸o nép cho gi¸o viªn : . Yªu cÇu : VÏ h×nh, chó thÝch ®Çy ®ñ h×nh vÏ c¸c lo¹i m« ®· quan s¸t ®îc . Bè trÝ h×nh vÏ c©n ®èi, c¸c chó thÝch nªn dïng thíc kÎ mòi tªn vµo ®óng vÞ trÝ trªn h×nh ®¶m b¶o h×nh vÏ ®Ñp vµ s¹ch 4. Cñng cè Gv : +NhËn xÐt chung ý thøc th¸i ®é hs giê thùc hµnh Khen c¸c nhãm lµm viÖc nghiªm tóc cã kÕt qu¶ tèt Phª b×nh nhãm cha cè g¾ng vµ kÕt qu¶ thÊp ®Ó rót kinh nghiÖm +NhËn xÐt ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ tõng nhãm ? Trong khi lµm tiªu b¶n m« c¬ v©n c¸c em gÆp khã kh¨n g× ? ? Cho biÕt nguyªn nh©n thµnh c«ng cña nhãm ? Lý do nµo lµm cho mÉu cña 1 sè nhãm cha ®¹t yªu cÇu + Yªu cÇu : Lµm vÖ sinh , dän s¹ch líp . Thu dông cô ®Çy ®ñ , röa s¹ch, xÕp tiªu b¶n vµo hép 5. Híng dÉn vÒ nhµ ¤n l¹i kiÕn thøc vÒ m« thÇn kinh Ngµy so¹n 3 th¸ng 9 n¨m 2009 Ngµy d¹y 10 th¸ng 9 n¨m 2009 TiÕt 6 I. Môc tiªu: 1, KiÕn thøc: HS n¾m ®îc cÊu t¹o vµ chøc n¨ng c¬ b¶n cña n¬ ron ChØ râ 5 thµnh phÇn cña 1 cung ph¶n x¹ vµ ®êng dÉn truyÒn xung thÇn kinh trong cung ph¶n x¹ 2, KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng quan s¸t kªnh h×nh, th«ng tin n¾m b¾t kiÕn thøc, kÜ n¨ng ho¹t ®éng nhãm 3, Th¸i ®é: Gi¸o dôc ý thøc b¶o vÖ c¬ thÓ II. ChuÈn bÞ 1. Ph¬ng ph¸p: §µm tho¹i, trùc quan, ho¹t ®éng nhãm 2. §å dïng d¹y häc: Gv: Tranh vÏ h×nh 6.1 6.2, s¬ ®å 6.3 (sgk), bóa y tÕ, c©y trinh n÷, c¸c b¶ng phô, phiÕu häc tËp III. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 1. æn ®Þnh líp : 8A..8B 2. KiÓm tra bµi cò ? H·y nªu thµnh phÇn cÊu t¹o cña m« thÇn kinh? ? Gv treo tranh 6.1: M« t¶ cÊu t¹o cña 1 n¬ ron ®iÓn h×nh? 3. Bµi míi ë ngêi: - Sê tay vµo vËt nãng -> Rôt tay - ThÊy qu¶ chanh -> TiÕt níc bät => HiÖn tîng rôt tay hay tiÕt níc bät gäi lµ ph¶n x¹. VËy ph¶n x¹ ®îc thùc hiÖn nhê c¬ chÕ nµo? * Ho¹t ®éng1. CÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña n¬ ron Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Yªu cÇu hs n/c th«ng tin SGK Gäi 1 hs lªn b¶ng ghi l¹i cÊu t¹o cña 1 n¬ ron ®iÓn h×nh? Gv gi¶i thÝch: C¸c kÝch thÝch cña m«i trêng ngoµi hoÆc m«i trêng trong t¸c ®éng vµo th©n vµ c¸c sîi nh¸nh lµm xuÊt hiÖn xung thÇn kinh råi lan truyÒn theo sîi trôc -> ®Çu mót ®Ó chuyÓn qua xin¸p tíi n¬ron tiÕp theo hoÆc c¬ quan tr¶ lêi (c¬ tuyÕn) ? N¬ron cã chøc n¨ng g×? ? Cã mÊy loµi noron ? ®Æc ®iÓm cña mçi lo¹i ? Gv híng dÉn hs ®äc tiÕp th«ng tin. Treo b¶ng C¸c lo¹i n¬ ron C¸c lo¹i n¬ron VÞ trÝ Chøc n¨ng NR híng t©m (c¶m gi¸c) NR li t©m (vËn ®éng) NR trung gian (liªn l¹c) Gv nªu c©u hái ho¹t ®éng ? Cã nhËn xÐt g× vÒ híng dÉn truyÒn xung thÇn kinh ë n¬ron híng t©m vµ n¬ron li t©m? Gv nhËn xÐt, chèt ®¸p ¸n Hs nªu ®îc: CÊu t¹o cña n¬ron gåm . Th©n chøa nh©n Xung quanh lµ tua ng¾n ( sîi nh¸nh) . Tua dµi ( sîi trôc) cã bao miªlin. N¬i tiÕp nèi c¸c n¬ ron gäi lµ xi n¸p . Hs thu nhËn th«ng tin Hs nghiªn cøu th«ng tin sgk ®Ó x¸c ®Þnh ®îc 2 chøc n¨ng cña noron Chøc n¨ng: C¶m øng DÉn truyÒn Cã 3 lo¹i noron - Noron híng t©m( noron c¶m gi¸c ) - Noron li t©m ( noron vËn ®éng ) - Noron trung gian( noron liªn lac ) Lu ý: Ngêi ta ph©n biÖt 3 lo¹i n¬ ron nµy lµ dùa vµo chøc n¨ng dÉn truyÒn xung thÇn kinh cña chóng Hs nªu ®îc -> ChiÒu dÉn truyÒn cña 2 n¬ ron nµy tr¸i ngîc nhau * Ho¹t ®éng 2. Cung ph¶n x¹ Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Gv: Mäi ho¹t ®éng cña c¬ thÓ ®Òu lµ ph¶n x¹ Ph¶n x¹ kh«ng chØ tr¶ lêi c¸c kÝch thÝch cña m«i trêng ngoµi mµ cßn tr¶ lêi c¸c kÝch thÝch cña m«i trêng trong VÝ dô: Nghe tiÕng cßi ë sau -> Quay ®Çu l¹i Thøc ¨n vµo miÖng -> TiÕt níc bät . T¨ng tiÕt må h«i khi trêi nãng . Khi lao ®éng -> T¨ng nhÞp h« hÊp, nhÞp co bãp cña tim... ? VËy mét ph¶n x¹ thùc hiÖn ®îc lµ nhê bé phËn nµo chØ huy (®iÒu khiÓn) Gv yªu cÇu hs tr¶ lêi ? Ph¶n x¹ lµ g×? Gv nhËn xÐt - nªu ®¸p ¸n chuÈn: ? VËy ph¶n x¹ cã ý nghÜa g× ®èi víi ®êi sèng con ngêi? Gv nªu c©u hái ho¹t ®éng 2 sau khi cho häc sinh ch¹m tay vµo c©y xÊu hæ vµ nhËn thÊy l¸ c©y bÞ côp xuèng. ? Nªu sù kh¸c biÖt gi÷a ph¶n x¹ ë ®éng vËt víi hiÖn tîng c¶m øng ë thùc vËt ? Gv nhËn xÐt , chèt ®¸p ¸n Gv treo tranh 5.2 phãng to lªn b¶ng. Nªu c©u hái ho¹t ®éng ? C¸c lo¹i n¬ron t¹o nªn 1 cung ph¶n x¹ ? Thµnh phÇn 1 cung ph¶n x¹ gåm nh÷ng yÕu tè nµo? ? Cung ph¶n x¹ lµ g×? Gv nhËn xÐt , chèt kiÕn thøc ? Nªu 1 sè vÝ dô vÒ ph¶n x¹ vµ ph©n tÝch ®êng dÉn truyÒn xung thÇn kinh trong ph¶n x¹ ®ã? (Gv cã thÓ ®a ra 1 vÝ dô cô thÓ cho thèng nhÊt . Kim ®©m vµo tay -> Rôt tay l¹i Gv theo dâi ho¹t ®éng Gv ®a ra ®¸p ¸n ®óng ? B»ng c¸ch nµo T¦TK cã thÓ biÕt ®îc ph¶n øng cña c¬ thÓ ®· ®¸p øng ®îc kÝch thÝch hay cha? Ta t×m hiÓu kh¸i niÖm vßng ph¶n x¹. Gv giíi thiÖu s¬ ®å h×nh 6.3 yªu cÇu hs x¸c ®Þnh c¸c xung thÇn kinh cã trong vßng ph¶n x¹ . Ph¶n øng cña c¬ thÓ ®· ®îc thùc hiÖn nhê cung ph¶n x¹ (1-2). Tuy nhiªn nhê cã xung thÇn kinh b¸o ngîc tõ c¬ quan thô c¶m vµ c¸c thô quan trong c¬ quan ph¶n øng theo d©y híng t©m vÒ T¦TK gióp c¬ thÓ biªts ®îc ph¶n øng ®· ®¸p øng ®îc yªu cÇu tr¶ lêi kÝch thÝch hay cha. NÕu cha ®¸p øng ®îc th× T¦ tiÕp tôc ph¸t lÖnh ®Î ®iÒu chØnh ph¶n øng theo d©y li t©m tíi c¬ quan tr¶ lêi => ChÝnh luång th«ng tin ngîc ®· khÐp kÝn cung ph¶n x¹ t¹o nªn vßng ph¶n x¹ Gv lÊy vÝ dô, gi¶i thÝch vÝ dô ®ã (Muçi c¾n sau lng) Vßng ph¶n x¹ lµ g× ? Gv chèt kiÕn thøc 1. Ph¶n x¹ Hs thu nhËn th«ng tin. LÊy thªm 1 sè vÝ dô . Tay ch¹m vËt nãng -> rôt l¹i . §Ìn chiÕu vµo m¾t -> con ng¬i co l¹i ... Hs nªu ®îc => Nhê hÖ thÇn kinh - Mét hs tr¶ lêi tríc líp. C¸c ý kiÕn kh¸c bæ sung TK: Ph¶n x¹ lµ ph¶n øng cña c¬ thÓ tr¶ lêi c¸c kÝch thÝch cña m«i trêng ngoµi hoÆc m«i trêng trong díi sù ®iÒu khiÓn cña hÖ thÇn kinh Hs tr¶ lêi c©u hái => Lµ c¬ së ho¹t ®éng cña hÖ thÇn kinh, lµm cho c¬ thÓ lu«n lu«n thÝch nghi víi nh÷ng thay ®æi cña ®iÒu kiÖn sèng Th¶o luËn nhãm §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy tríc líp. C¸c nhãm cã ý kiÕn kh¸c bæ sung -> nªu ®îc . Ph¶n x¹ lµ ph¶n øng cã sù tham gia cña hÖ thÇn kinh . C¶m øng ë thùc vËt kh«ng do hÖ thÇn kinh ®iÒu khiÓn 2.Cung ph¶n x¹ Hs n/c SGK quan s¸t tranh. Tr¶ lêi c¸c c©u hái Nªu ®îc: Gåm . NR híng t©m . NR trung gian . NR li t©m Thµnh phÇn cung ph¶n x¹: . C¬ quan thô c¶m . 3 NR ( híng t©m, trung gian, li t©m) . C¬ quan ph¶n øng Hs h×nh thµnh khµi niÖm TK: Lµ con ®êng mµ xung thÇn kinh truyÒn tõ c¬ quan thô c¶m qua T¦TK -> c¬ quan ph¶n øng Thùc hiÖn ph¶n x¹ Hs th¶o luËn nhãm thèng nhÊt c©u tr¶ lêi Nªu ®îc : . Kim (kÝch thÝch) -> C¬ quan thô c¶m NRHT Tuû sèng (ph©n tÝch) NRLT C¬ ngãn tay (c¬ co -> (rôt tay l¹i) Hs tù bæ sung kiÕn thøc 3. Vßng ph¶n x¹ Quan s¸t h×nh vÏ tr¶ lêi c©u hái Hs thu nhËn th«ng tin Hs xö lÝ th«ng tin n¾m ®îc -> ®a ra kÕt luËn TK:. Luång xung thÇn kinh bao gåm cung ph¶n x¹ vµ ®êng ph¶n håi t¹o nªn vßng ph¶n x¹ 4. Cñng cè Gäi häc sinh ®äc KL SGK Nªu cÊu t¹o cña mét noron ? ThÕ nµo lµ cung ph¶n x¹, vßng ph¶n x¹ ? Cho VD ? Trß ch¬i « ch÷ 1. Cã 10 ch÷ : Con ®êng mµ xung thÇn kinh truyÒn tõ c¬ quan thô c¶m qua T¦TK, råi ®Õn c¬ quan ph¶n øng 2. Cã 13 ch÷ : Tªn gäi kh¸c cña n¬ ron c¶m gi¸c 3. Cã 6 ch÷: Mét trong 2 chøc n¨ng c¬ b¶n cña n¬ron 4. Cã 8 ch÷: Tªn gäi cña sîi ng¾n xuÊt ph¸t tõ th©n n¬ron 5. Cã 12 ch÷: YÕu tè lan truyÒn trong cung ph¶n x¹ 6. Cã 6 ch÷: Ph¶n øng cña c¬ thÓ th«ng qua hÖ thÇn kinh ®Ó tr¶ lêi kÝch thÝch 5. Híng dÉn vÒ nhµ - Lµm c©u hái bµi tËp 1,2 sgk - §äc “em cã biÕt” - «n cÊu t¹o bé x¬ng thá
Tài liệu đính kèm: