Bài giảng Vật lý Lớp 8 - Bài 23: Đối lưu - Bức xạ nhiệt

Bài 23: ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆTI. ĐỐI LƯUTrong thí nghiệm về sự dẫn nhiệt của nước, nếu ta không gắn miếng sáp ở đáy ống nghiệm mà để miếng sáp ở miệng ống nghiệm và đun nóng ở đáy ống nghiệm, thì chỉ trong một thời gian ngắn sáp đã nóng chảy. Trong trường hợp này nước đã truyền nhiệt bằng cách nào?Bài 23: ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆTI. ĐỐI LƯUĐặt một gói nhỏ đựng các hạt thuốc tím vào đáy của một cốc thuỷ tinh đựng nước rồi dùng đèn cồn đun nóng cốc nước ở phía có đặt thuốc tím.1. Thí nghiệmQuan sát hiện tượng xảy ra.Bài 23: ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆTI. ĐỐI LƯUC1 Nước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lên rồi từ trên xuống hay di chuyển hổn độn theo mọi phương?1.Thí nghiệm2.Trả lời câu hỏiNước màu tím di chuyển thành dòng từ dưới lê rồi từ trên xuống.C2 Tại sao lớp nước ở dưới được đun nóng lại đi lên phía trên, còn lớp nước lạnh ở phía trên lại đi xuống dưới?Lớp nước ở dưới nóng lên trước, nở ra, trọng lượng riêng của nó giảm nên nhỏ hơn trọng lượng riêng của lớp nước lạnh phía trên. Do đó lớp nước nóng nỗi lên còn lớp nước lạnh chìm xuống dưới.C3 Tại sao biết được nước trong cốc đã nóng lên.Nhờ lực kế mà ta biết được nước trong cốc đã nóng lên.Bài 23: ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆTI. ĐỐI LƯUSự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành các dòng như thí nghiệm trên gọi là sự đối lưu. Sự đối lưu cũng xãy ra trong chất khí.1.Thí nghiệm2.Trả lời câu hỏi3.Vận dụngC4 Trong thí nghiệm hình 23.3, khi đốt nến và hương ta thấy dòng khói hương đi từ trên xuống vòng qua khe hở giữa miếng bìa ngăn và dáy cốc rồi đi lên phía ngọn nến.Phần không khí bên ngọn nến nóng lên, nở ra, trọng lượng riêng giảm nên nên bay lên phía trên. Do đó không khí bên ngọn nến ít đi và hút không khí lạnh bên khói hương sang, làm cho khói hương đi theo xuống dưới và hoà cùng không khí nóng bay lên.Hãy giải thích hiện tượng trên.Bài 23: ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆTI. ĐỐI LƯUSự truyền nhiệt năng nhờ tạo thành các dòng như thí nghiệm trên gọi là sự đối lưu. Sự đối lưu cũng xãy ra trong chất khí.1.Thí nghiệm2.Trả lời câu hỏi3.Vận dụngC5 Tại sao muốn đun chất lỏng và chất khí phải đun từ phía dưới?Để phần phía dưới nóng lên trước, đi lên tạo ra dòng đối lưu và phần trên đi xuống dưới thì chất được đun nóng mới đều.C6 Trong chân không và trong chất rắn có xảy ra đối lưu không? Tại sao?Trong chân không và trong chất rắn không xảy ra hiện tượng đối lưu. Vì trong chân không cũng như trong chất rắn không thể tạo ra các dòng ra đối lưu.Bài 23: ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆTI. ĐỐI LƯUĐối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó chính là hình thức truyền nhiệt chủ yểu của chất lóng và chất khí.II. BỨC XẠ NHIỆTNgoài lớp khí quyển bao xung quanh Trái Đất, khoảng không gian còn lại giữa Trái Đất và Mặt Trời là khoảng chân không. Trong khoảng chân không này không có sự dẫn nhiệt và đối lưu. Vậy năng lượng của Mặt Trời đã truyền xuống Trái Đất bằng cách nào?Bài 23: ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆTI. ĐỐI LƯUĐối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó chính là hình thức truyền nhiệt chủ yểu của chất lóng và chất khí.II. BỨC XẠ NHIỆTMột bình cầu đã phủ muội đen, trên nút có gắn một ống thuỷ tinh, trong ống thuỷ tinh có một giọt nước màu, được đạt gần một nguồn nhiệt như ngọn lửa đèn cồn.1. Thí nghiệmQuan sát và mô tả hiện tượng xảy ra đối với giọt nước màu.Lấy miếng gỗ chắn giữa nguồn nhiệt và bình cầuQuan sát và mô tả hiện tượng xảy ra đối với giọt nước màu.Bài 23: ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆTI. ĐỐI LƯUĐối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó chính là hình thức truyền nhiệt chủ yểu của chất lóng và chất khí.II. BỨC XẠ NHIỆT1. Thí nghiệmC7 Giọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ điều gì?2.Trả lời câu hỏiGiọt nước màu dịch chuyển về đầu B chứng tỏ không khí trong bình nóng lên và nở ra.C8 Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ điều gì? Miếng gỗ đã có tác dụng gì?Giọt nước màu dịch chuyển trở lại đầu A chứng tỏ không khí trong bình đã lạnh đi. Miếng gỗ đã ngăn không cho nhiệt truyền từ đèn sang bình. Điều này chứng tỏ nhiệt đã truyền từ đèn sang bình bằng đường thẳng.Bài 23: ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆTI. ĐỐI LƯUĐối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó chính là hình thức truyền nhiệt chủ yểu của chất lóng và chất khí.II. BỨC XẠ NHIỆT1. Thí nghiệmC9 Sự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình cầu có phải là dẫn nhiệt và đốí lưu không? Tại sao?2.Trả lời câu hỏiSự truyền nhiệt từ nguồn nhiệt tới bình cầu không phải là dẫn nhiệt vì chất khí dẫn nhiệt kém, cũng không phải là đối lưu vì nhiệt được truyền theo đường thẳng.Bài 23: ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆTI. ĐỐI LƯUĐối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó chính là hình thức truyền nhiệt chủ yểu của chất lóng và chất khí.II. BỨC XẠ NHIỆT1. Thí nghiệmTrong thí nghiệm trên, nhiệt được truyền bằng các tia nhiệt đi thẳng. Hình thức truyền nhiệt này gọi là bức xạ nhiệt. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra ngay cả trong chân không.2.Trả lời câu hỏiThí nghiệm cho thấy khả năng hấp thị nhiệt của một vật phụ thuộc vào tính chất của bề mặt. Vật có bề mặt càng xù xì và màu càng sẫm thì thì hấp thụ các tia nhiệt càng nhiều.Bài 23: ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆTI. ĐỐI LƯUĐối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó chính là hình thức truyền nhiệt chủ yểu của chất lóng và chất khí.II. BỨC XẠ NHIỆTBức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở trong chân không.III. VẬN DỤNGC10 Tại sao trong thí nghiệm hình 23.4 bình chứa không khí lại được phủ muội đen?Trong thí nghiệm hình 23.4 bình chứa không khí lại được phủ muội đen để tăng khả năng hấp thụ các tia nhiệt.Bài 23: ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆTI. ĐỐI LƯUĐối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó chính là hình thức truyền nhiệt chủ yểu của chất lóng và chất khí.II. BỨC XẠ NHIỆTBức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở trong chân không.III. VẬN DỤNGC11 Tại sao vào mùa hè ta thường mặc áo màu trắng mà không mặc áo màu đen?Vào mùa hè ta thường mặc áo màu trắng để giảm sự hấp thụ các tia nhiệt.Bài 23: ĐỐI LƯU - BỨC XẠ NHIỆTI. ĐỐI LƯUĐối lưu là sự truyền nhiệt bằng các dòng chất lỏng hoặc chất khí, đó chính là hình thức truyền nhiệt chủ yểu của chất lóng và chất khí.II. BỨC XẠ NHIỆTBức xạ nhiệt là sự truyền nhiệt bằng các tia nhiệt đi thẳng. Bức xạ nhiệt có thể xảy ra cả ở trong chân không.III. VẬN DỤNGC12 Hãy chọn từ thích hợp cho các ô trống ở bảng 32.1ChấtRắnLỏngKhíChân khôngHình thức truyền nhiệt chủ yếuDẫn nhiệtĐối lưuBức xạ nhiệtĐối lưu