Bài giảng Toán 8 - Tiết 55: Hình hộp chữ nhật

 - Môn Công nghệ 8, ta đã học về các khối 
đa diện và các khối tròn xoay . Hãy nêu tên 
từng vật thể sau đây !
 ( H )
 ( H1 ) 2 ( H3 ) ( H4 )
 ( Chú ý: Cạnh khuất được vẽ bằng nét đứt ) .
 * ( H1 ) là hình chóp . * ( H2 ) là hình lăng trụ .
 * ( H3 ) là hình hộp chữ nhật . * ( H4 ) là hình trụ .
 *** Trong chương này ,ta tìm hiểu thêm về các 
 vật thể có hình dạng trên.Bài học hôm nay ta 
 tìm hiểu về hình hộp chữ nhật *** Tiết 55: HÌNH HỘP CHỮ NHẬT
 1)Hình hộp chữ nhật: -Hình hộp chữ nhật có 6 
 mặt đều là hình chữ nhật.
 -Hình hộp chữ nhật có 8 đỉnh .
 -Hình hộp chữ nhật có 12 cạnh.
 -Hai mặt hình hộp chữ nhật 
 không có cạnh chung gọi là hai 
-Hình hộp chữ nhật cómặt mấy đối mặt?Mỗi diện . mặt là hình gì? 
- Nếu( Chú coi ý: hai Cạnh mặt khuất đối diệnđược nào vẽ bằng đó là nét hai đứt đáy và mặtthì cácchỉ 
-Hình hộp chữ nhật có mấy đỉnh?
mặt-Hìnhthấy còn hai hộp lại cạnh làchữ các là nhật mặt mặt khuấtcó bên mấy haysau cạnh? các các mặt mặt thấy xung được) quanh . .
- Hãy cho ví• Vídụ dụ những : Hộp vật đựng thể làthuốc hình tây,Contener hộp chữ nhật. 
 chứa hàng là hình hộp chữ nhật .
 -Hình hộp chữ nhật có 6 mặt đều là 
 hình vuông , gọi là hình lập phương . Tiết 55: HÌNH HỘP CHỮ NHẬT
 1) Hình hộp chữ nhật:
 2) Mặt phẳng và đường thẳng:
 B C -Trong hình hộp chữ nhật 
 D
 A ABCD.A’B’C’D’,ta có thể xem:
 B’ C’ . Các đỉnh: A,B, như là các điểm.
 A’ D’ . Các cạnh AB, AD, A A’, .. như 
 là các đoạn thẳng.
. Mỗi mặt, chẳng hạn mặt ABCD,ABB’A’, là một 
phần của mặt phẳng (ABCD), (ABB’A’) , ..
- .Gọi Nếu các gọi đỉnh hai mặthình ABCD hộp chữ và nhậtA’B’C’D’ là: A,B,C,D,A’,B’, là hai mặt 
C’,D’ và gọi là hình hộp chữ nhật ABCD.A’B’C’D’.
 đáy thì các mặt còn lại là các mặt xung quanh .
 . Đường thẳng qua hai điểm A,B của mặt phẳng 
 (ABCD) thì nằm trọn trong mặt phẳng (ABCD) . * BÀI TẬP:
 1) Hãy kể tên những cạnh bằng nhau của hình hộp 
 chữ nhật ABCD.MNPQ ( h.72).Hình vẽ dưới.
2) ABCD.A1B1C1D1 là hình hộp chữ nhật ( h.72).
 2) b) ABCD.A K là điểm1B 1thuộcC1D1 làcạnh hình CD, hộp liệu chữ K nhật có thể ( h.72). là điểm 
 a)A Nếu O làB trungCác điểm cạnh của bằng đoạn nhau CB như thì : O có là 
thuộc cạnh BB1. hay không ? 1
 C
D
điểmM thuộc đoạn BC AB1 hay = CD không = MN ? = PQ ; 
 N
 ADa)Mặt = BC BB 1=C NP1C là = hìnhMQ .chữ nhật.
Q P
 Mà O là trung điểm đường chéo 
 A B
 CB1 => O là tr/điểm đ/chéo BC1 . 
D K C
 . O b)Hai cạnh CD và BB1 không 
 A1 .
 B1 cắt nhau, nên không có điểm 
 chung, do đó K không thuộc BB1 . 
D1 C1 * BÀI TẬP:
 3) Các kích thước của hình hộp chữ nhật 
 ABCD.A1B1C1D1 là : DC = 5cm, CB = 4cm, BB1 = 
 3cm .Hỏi các độ dài DC1 và CB1 là bao nhiêu cm ?
 -Mặt DD C C là hình chữ nhật.
 A B -Mặt DD1C1C là hình chữ nhật.
 => DC là đường ? chéo hình 
 5cm 1
D ? 3cm
 C chữ nhật DD1C1C . 
 A
 1 B1
 ? -Mặt BB1C1C là hình chữ nhật.
D1 C1 => CC1 = ?BB 1 = 3 (cm) 
 2 2 2
-Tam giác DC1C vuông tại C => C1D = C1C + CD
 2 2 2
 => C1D = 5 + 3 = 34 => DC1 = 34 (cm) 
 - Tương tự: Tam giác BB1C vuông tại B : 
 2 2 2
 => B 1C = B1B + CB 
 2 2 2 2
 => B1C = 3 + 4 = 25 = 5 => CB1 = 5 (cm) *** HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ ***
 1) Ôn lại khái niệm hình hộp chữ nhật, để 
 nắm chắc hình hộp chữ nhật có bao nhiêu 
 đỉnh,cạnh,mặt và mặt phẳng ,đường thẳng 
 của hình hộp chữ nhật đó .
2) Tự giải lại bài tập 1,2,3 SGK để hiểu cách 
chứng minh hình học không gian .
3) Tự nghiên cứu trước bài hình hộp chữ 
nhật tiếp theo . KIỂM TRA BÀI CŨ:
- Cho hình hộp chữ nhật ABCD. MNPQ (hình vẽ).
 . Hãy nêu tên các cạnh bằng nhau ! 
 . Hãy nêu tên các mặt bằng nhau ! 
 A M .Các cạnh bằng nhau như :
 B N AB = CD = MN = PQ ; 
 AM = BN = CP = DQ ; 
 và AD = BC = NP = QQ . 
 .Các mặt bằng nhau như :
D Q
 (ABCD) = (MNPQ) ; 
 C P (ABNM) = (DCPQ) ; 
 (AMQD) = (BNPC) . 
 . Đường thẳng BP thuộc mặt phẳng nào ? 
 . Đường thẳng BP thuộc mặt phẳng (BNPC) . Tiết 56: HÌNH HỘP CHỮ NHẬT ( tt )
 1)Hai đường thẳng song song trong không gian:
 *Cho*Hai đườnghình hộp thẳng chữ song nhật song ABCD.A’B’C’D’ trong không nhưgian là 
 hình vẽ .
hai đường thẳng như.Hai thế đườngnào ? Hãy thẳng trả AB lời và các A’B’ câu 
hỏi sau đây, để xác định hai đường thẳng song song.
 A’B’thuộc thuộc mặt phẳngmặt phẳng (ABB’A’) nào? 
 A B -Qua kết luận, ta có nhận xét sau: 
 .Trong hình chữ nhật ABB’A’ 
D C Với hai đường thẳng phân biệt a,b 
 A’ B’ hai cạnh AB và A’B’ thếsong nào song ? 
D’ C’ trong không gian, chúng có thể: 
a)Cắt nhau. Chẳng hạnNên D’C’ hai vàđường CC’ thẳngcắt nhau AB ởvà C’. 
b)Song song. Chẳng hạnA’B’ AA’ không song có song điểm với chung DD’. . 
*Haic)Không đường cùng thẳng nằm AB trong và A’B’một mặtcùng phẳng thuộc nào.Chẳngmột mặt 
phẳnghạn AD (ABA’B’) và D’C’. vàCòn không gọi là có 2 điểmđ/thẳng chung, chéo gọi nhau. là hai 
đường*Hai đường thẳng thẳngsong song phân trong biệt, khôngcùng song gian song . với 
một đường thẳng thứ ba thì song song với nhau. 
Chẳng hạn: AB // DC và D’C’// DC => AB // D’C’ . Tiết 56: HÌNH HỘP CHỮ NHẬT ( tt )
 1)Hai đường thẳng song song trong không gian:
 2)Đường thẳng song song với mặt phẳng . Hai mặt 
phẳng song song:
 *Cho hình hộp chữ nhật ABCD.A’B’C’D’ như 
 hình vẽ sau : .Hai.Hai đường đường thẳng thẳng AB AB và //A’B’.A’B’ 
 A B
 có Vìs/song ABB’A’ với nhaulà hình không?Vì chữ nhật. sao? 
D C
 A’ B’ .Đường.Đường thẳng thẳng AB AB có không nằm trongnằm 
 mặttrong phẳng mặt (A’B’C’D’)phẳng (A’B’C’D’) không? . 
D’ C’
.Đường thẳng AB không nằm trong mặt phẳng 
(A’B’C’D’) mà AB//A’B’ thuộc m/phẳng(A’B’C’D’), 
thì ta nói AB song song với mặt phẳng (A’B’C’D’) 
và ký hiệu :AB // mp (A’B’C’D’) . 2)Đường thẳng song song với mặt phẳng . Hai 
mặt phẳng song song:
*Cho hình hộp chữ nhật ABCD. A’B’C’D’ như 
hình vẽ sau : -Nhận xét:Trên hình hộp chữ 
 A B nhật ABCD.A’B’C’D’, xét 
D C mp(ABCD) và mp(A’B’C’D’):
 A’ B’ mp(ABCD) chứa 2 đường thẳng 
D’ C’ AB, AD cắt nhau và mp(A’B’C’D’) 
 chứa 2 đường thẳng A’B’, A’D’ cắt 
*Còn cócó: cặp 
 nhau. Hơn nữa AB // A’B’ và 
mặtmp(ADD’A’) phẳng nào // 
 AD // A’D’, khi đó người ta nói 
s/songmp(BCC’B’) với nhau 
 mp(ABCD) song song với 
khôngvà mp(ABB’A’) ? 
 mp(A’B’C’D’) , ký hiệu: 
// mp(CDD’C’)
 mp(ABCD) // mp(A’B’C’D’) . 2)Đường thẳng song song với mặt phẳng . Hai 
mặt phẳng song song: A B
 - Nhận xét:
 D C
. Nếu một đường thẳng A’ B’ 
song song với một mặt 
 D’ C’
phẳng thì chúng không có điểm chung . 
Chẳng hạn:đường thẳng AB và mp(A’B’C’D’)
.Hai mặt phẳng song song thì không có điểm 
chung. Chẳng hạn: mp(ABCD) và mp(A’B’C’D’).
. Hai mặt phẳng phân biệt có một điểm chung thì 
chúng có chung một đường thẳng đi qua điểm đó . 
Ta nói hai mặt phẳng này cắt nhau .Chẳng hạn : 
mp(ADD’A’) và mp(A’B’C’D’) có điểm chung D’ 
nên chúng có chung đường thẳng A’D’ . * BÀI TẬP:
 *BT:6/100 SGK ( Đọc đề SGK )
 A1
 B1
 a) C1C // D1D // B1B // A1A
D1 C
 A 1
 A B
 b) A1D1 // B1C1 // BC // AD
 D C
 *BT:8/100 SGK ( Đọc đề SGK )
 a) Đường thẳng b song song với 
 p Q mp (P). Vì b mp (P) ,mà b // a 
 a b và a mp(P)
 q b) Đường thẳng p song song với 
 P sàn nhà.Vì p mp(sàn nhà) , mà 
 p // q và q mp ( sàn nhà) *** HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ ***
 1) Ôn lại khái niệm hai đường thẳng song 
 songtrong không gian,đường thẳng song 
 song với mặt phẳng và hai mặt phẳng song 
 song . Xem lại bài giải BT 6,8 SGK đã giải 
 tại lớp để nắm chắc cách giải .
 2) Tự giải bài tập 5,7,9 SGK để hiểu cách 
 chứng minh hình học không gian .
 3) Tự nghiên cứu trước bài thể tích hình hộp 
 chữ nhật tiếp theo .