Bài giảng Sinh học 8 - Bài 15: Đông máu và nguyên tắc truyền máu - Huỳnh Thị Âu

 NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ 
 TIẾT HỌC
 Giáo viên:Huỳnh Thị Âu Kiểm tra bài cũ
 Trình bày cơ chế bảo vệ của bạch cầu ?
Bạch cầu tham gia bảo vệ cơ thể bằng cách:
+ Bạch cầu hình thành chân giả bắt và nuốt vi khuẩn rồi tiêu hoá.
+ Limphô B: Tiết kháng thể vô hiệu hoá vi khuẩn.
+ Limphô T: Phá huỷ tế bào đã bị nhiễm vi khuẩn bằng cách nhận 
 diện và tiếp xúc với chúng. Cơ thể người có khoảng 4- 5 lít máu. Nếu bị thương 
chảy máu và mất khoảng hơn 1/3 lượng máu của cơ 
thể thì tính mạng có thể bị đe dọa .
Thực tế với những vết thương nhỏ máu chảy vài 
phút chậm dần rồi ngưng hẳn. Đó là khả năng tự 
bảo vệ cơ thể. Khả năng này có được là do đâu? 
Hôm nay chúng ta cùng nghiên cứu bài 15: Đông 
máu và nguyên tắc truyền máu sẽ giúp chúng ta trả 
lời những vấn đề này Bài 15
 ĐÔNG MÁU 
 VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU Bài 15
 ĐÔNG MÁU 
 VÀ NGUYÊN TẮC TRUYỀN MÁU
I . Đông máu :
 - y/c hs đọc thông tin và quan sát sơ đồ ở SGK * Sơ đồ cơ chế quá trình đông máu :
 Hồng cầu
 Bạch cầu
 Tế bào máu
 Tiểu cầu
 vỡ
 enzim
 Khối 
 máu 
 Ca2+
Máu Chất sinh tơ máu Tơ máu đông
lỏng
 Huyết tương
 Huyết thanh * Sơ đồ cơ chế quá trình đông máu :
 Hồng cầu
 Bạch cầu
 Tế bào máu
 Tiểu cầu
 Vỡ
 enzim
 Khối 
 máu 
 Ca2+ Tơ máu
Máu Chất sinh tơ máu đông
lỏng
 Huyết tương
 Huyết thanh - Đông máu là gì ?
 - Là hiện tượng máu lỏng chảy ra khỏi mạch tạo 
thành cục máu đông bịt kín vết thương.
 - Sự đông máu có ý nghĩa gì đối với sự sống?
 - Bảo vệ cơ thể chống mất máu khi bị thương chảy 
máu.
 - Sự đông máu liên quan tới yếu tố nào của máu ?
 - Đông máu có liên quan tới hoạt động của tiểu cầu 
 là chủ yếu. - Máu không chảy ra khỏi mạch nữa là nhờ đâu ?
 - Tơ máu kết mạng lưới ôm giữ các tế bào máu tạo 
thành khối máu đông.
 - Tiểu cầu đóng vai trò gì trong quá trình đông máu 
?
 - Giải phóng chất giúp hình thành búi tơ máu để tạo 
 thành khối máu đông.
 - Có khi nào máu chảy ra khỏi mạch nhưng không 
đông ? 
 - Khi máu có tiểu cầu quá ít (máu loãng, dưới 35000 
 tiểu cầu/ ml). I . Đông máu :
 - Đông máu : 
 Là hiện tượng hình thành khối máu đông bịt kín vết 
 thương.
 - Cơ chế : 
 Khi máu ra khỏi thành mạch va chạm vào bờ vết rách. 
 Các tiểu cầu bị vỡ giải phóng enzim. Enzim kết hợp 
 với ion Ca2+ biến chất sinh tơ máu thành tơ máu. Tơ 
 máu kết thành mạng lưới ôm giữ các tế bào máu tạo 
 thành khối máu đông.
 - Vai trò : 
 Bảo vệ cơ thể chống mất máu khi bị thương chảy máu - Một nạn nhân bị tay nạn giao thông, làm mất máu 
nhiều khi đưa vào bệnh viện thì bác sỹ phải làm gì để cứu 
sống nạn nhân đó. Để tìm hiểu lí do trên cô trò ta cùng 
nhau nghiên cứu phần II. II. Các nguyên tắc truyền máu :
 1. Các nhóm máu ở người :
 - Y/c hs nghiên cứu thí nghiệm sgk * Dựa vào thí nghiệm sgk trả lời các câu hỏi sau :
 Hồng cầu máu người cho có loại kháng 
 nguyên nào?
 Hồng cầu máu người cho có hai loại 
 kháng nguyên là A và B
 Huyết tương máu của người nhận có loại kháng 
 thể nào? 
 Huyết tương máu của người nhận có hai loại 
 kháng thể là và  . O A B AB
 Hồng cầu không 
 bị kết dính
 Huyết Hồng cầu của các nhóm máu người 
tương của cho
 các nhóm 
máu (người O A B AB
 nhận)
 O ( , )
 A () Hồng cầu 
 bị kết dính
 B ( ) Bảng : kết quả 
 thí nghiệm phản 
 ứng giữa các 
 AB (0) nhóm máu Vậy ở người có mấy nhóm máu?
Ở người có 4 nhóm máu: O, A,B,AB Đánh dấu chiều mũi tên để phản ánh mối quan hệ cho và 
nhận giữa các nhóm máu để không gây kết dính hồng cầu 
trên sơ đồ sau :
 A 
 A
 O O AB AB
 B 
 B A 
 A
O O AB AB
 B 
 B
 Sơ đồ mối quan hệ giữa cho và nhận 
 các nhóm máu 1. Các nhóm máu ở người :
 • Ở người có 4 nhóm máu : A, B, AB, O
 • Sơ đồ mối quan hệ cho và nhận giữa các 
 nhóm máu.
 A 
 A
 O O AB AB
 B 
 B 2. Các nguyên tắc cần tuân thủ khi truyền máu - Máu có cả kháng nguyên A và B có thể truyền cho 
 người có nhóm O được không? Vì sao?
 Máu có cả kháng nguyên A và B không truyền cho 
người có nhóm máu O được vì sẽ bị kết dính hồng cầu.
 - Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho 
người có nhóm máu O được không? Vì sao?
 Máu không có kháng nguyên A và B có thể truyền cho 
 người có nhóm máu O được vì không bị kết dính hồng 
 cầu.
 - Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, 
virut HIV...) có thể truyền cho người khác được không? Vì 
sao?Máu có nhiễm các tác nhân gây bệnh (virut viêm gan B, 
 virut HIV...) không được đem truyền cho người khác vì sẽ 
 gây nhiễm các bệnh này cho người được truyền máu