Bài giảng Ngữ văn 8 bài 10 tiết 40: Nói giảm nói tránh

 Chµo mõng c¸c thÇy c« gi¸o ®Õn dù giê ng÷ v¨n líp 8A5 Gi¸o viªn thùc hiƯn: TrÞnh ThÞ Kim HuÕKiĨm tra bµi cịNãi qu¸ ®­ỵc dïng trong c¸c lÜnh vùc nµo sau ®©y ?A. Tơc ng÷, thµnh ng÷, ca daoB. V¨n th¬ ch©m biÕm, hµi h­íc C. Trong ®êi sèng th­êng ngµyD. TÊt c¶ ®Ịu ®ĩngBÀI 10:Tiết 40NÓI GIẢM NÓI TRÁNHVì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước,đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột. (Hồ Chí Minh, Di chúc)- Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời. (Tố Hữu, Bác ơi)- Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn. (Hồ Phương, Thư nhà) Ví dụ 1:VD1: đi gặpï  đi chẳng cònĐều có nghĩa là chết Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước,đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột. (Hồ Chí Minh, Di chúc)Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi chÕt thì đồng bào cả nước, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột. - Bác đã đi rồi sao, Bác ơi! Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời. (Tố Hữu, Bác ơi) Bác đã chÕt rồi sao, Bác ơi! Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.- Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn. (Hồ Phương, Thư nhà) Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chÕt Người viết, người nói lµm giảm nhĐ, tránh g©y c¶m gi¸c đau buồn. VD1:Một số từ khác nói về cái chết như: Từ trần, mất, ra đi, về với tổ tiên, không còn nữa, khuất núi, qua đời, quy tiên,Ví dụ 2:  Phải bé lại và lăn vào lòng người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người me, ®Ĩ bµn tay ng­êi mĐ vuèt ve tõ tr¸n xuèng c»m, vµ g·i r«m ë sèng l­ng cho, míi thÊy ng­êi mĐ cã mét ªm dÞu v« cïng. (Nguyªn Hång, Nh÷ng ngµy th¬ Êu) Tránh sự thô tụcVí dơ 3:a)Con dạo này lười lắm.b)Con dạo này không được chăm chỉ lắm.Tạo sự tế nhị, lịch sự - c¸ch diƠn ®¹t: tÕ nhÞ, uyĨn chuyĨn - Mơc ®Ých: gi¶m nhĐ, tr¸nh g©y c¶m gi¸c ®au buån, tr¸nh th« tơc, thiÕu lÞch sù.=> BiƯn ph¸p tu tõ nãi gi¶m, nãi tr¸nhBµi tËp nhanh:1. [...] H¾n bÜu m«i b¶o:- L·o lµm bé ®Êy! ThËt ra l·o chØ tÈm ngÈm thÕ th«i, nh­ng cịng ra phÕt chø ch¶ võa ®©u: l·o võa xin t«i Ýt b¶ chã...2. Anh cÇn ph¶i cè g¾ng h¬n n÷a. Bµi tËp nhanh:1. [...] H¾n bÜu m«i b¶o:- L·o lµm bé ®Êy! ThËt ra l·o chØ tÈm ngÈm thÕ th«i, nh­ng cịng ra phÕt chø ch¶ võa ®©u: l·o võa xin t«i Ýt b¶ chã...2. Anh cÇn ph¶i cè g¾ng h¬n n÷a.* C¸c c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nh* Dùng từ đồng nghĩa * Dùng cách nĩi phủ định từ trái nghĩa* Dùng cách nĩi vịng* Nĩi trống (tỉnh lược)1. B¸c ®· chÕt råi B¸c ®· ®i råi sao B¸c ¬i!2. Con d¹o nµy l­êi l¾m. Con d¹o nµy kh«ng ®­ỵc ch¨m chØ l¾m.3. Anh cßn kÐm l¾m. Anh cÇn ph¶i cè g¾ng h¬n n÷a.4.- L·o lµm bé ®Êy! ... nh­ng cịng ¸c (gian, tham) ra phÕt chø ch¶ võa ®©u: l·o võa xin t«i Ýt b¶ chã... - L·o lµm bé ®Êy! ... nh­ng cịng ra phÕt chø ch¶ võa ®©u: l·o võa xin t«i Ýt b¶ chã...C¸c c¸ch nãi gi¶m nãi tr¸nhDùng cách nĩi vịngNĩi trống( tỉnh lược )Dùng từ đồng nghĩaDùng cáchnĩi phủ định từ trái nghĩaTÌNH HuỐNG 1 .TÌNH HUỐNG 2.TÌNH HUỐNG 3Anh cút ra khỏi nhà tơi ngay!Anh khơng nên ở đây nữa!TÌNH HuỐNG 1 .Bệnh tình con ơng nặng lắm chắc sắp chết rồi!Bệnh tình con ơng chắc chẳng cịn được bao lâu nữa.TÌNH HUỐNG 2.Bài văn này bạn Lan làm quá dở!Bài văn này bạn Lan làm chưa đạt yêu cầu.TÌNH HUỐNG 3Bài tập:1(SGK):A / Khuya rồi, mời bà..........................B / Cha mẹ em..........................từ ngày em cịn rất bé, em về ở với bà ngoại.C / Đây là lớp học cho trẻ em.....................D / Mẹ đã ..................rồi, nên chú ý giữ gìn sức khoẻ.E / Cha nĩ mất, mẹ nĩ......................, nên chú nĩ rất thương nĩ.đi nghỉchia tay nhaukhiếm thịcĩ tuổiđi bước nữa Điền các từ ngữ nĩi giảm nĩi tránh cho sau đây vào chỗ trống: đi nghỉ, khiếm thị, chia tay nhau, cĩ tuổi, đi bước nữa. a1/ /Anh phải hồ nhã vớí bạn bè!b1/Anh ra khỏi phịng tơi ngay!c1/Xin đừng hút thuốc trong phịng học!c2/Cấm hút thuốc trong phịng học! d1/Nĩ nĩi như thế là thiếu thiện chí.d2/ Nĩ nĩi như thế là ác ý. e1/ Hơm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi.e2/ Hơm qua em cĩ lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi. a2/ Anh nên hồ nhã với bạn bè! b2/Anh khơng nên ở đây nữa!Bài tập2(SGK):Trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào cĩ sử dụng cách nĩi giảm nĩi tránh?Bµi tËp 4/SGK: Th¶o luËn nhãmH×nh thøc: nhãm nhá theo bµnThêi gian: 3 phĩtND: Trong tr­êng hỵp nµo kh«ng nªn dïng nãi gi¶m, nãi tr¸nh? Cho vÝ dơ cơ thĨ?* Khi cÇn thiÕt ph¶i nãi th¼ng, nãi ®ĩng møc ®é th× kh«ng nªn NGNT.* VÝ dơ:- Trong v¨n b¶n hµnh chÝnh, khoa häc- Nãi vỊ hËu qu¶ cđa tai n¹n giao th«ng- HËu qu¶ viƯc ph¸ rõng- Mét b¹n l­êi häc, khuyªn b¶o nhiỊu lÇn mµ vÉn kh«ng nghe Nãi qu¸Nãi gi¶m nãi tr¸nhGièng nhau - §Ịu lµ BPTT – NT dïng tõ ng÷ nh»m ®¹t hiƯu qu¶ giao tiÕp cao- Ýt dïng trong c¸c v¨n b¶n hµnh chÝnh, khoa häc mµ chđ yÕu dïng trong lêi nãi hµng ngµy, v¨n b¶n chÝnh luËn, VBNT Kh¸c nhau Phãng ®¹i møc ®é, quy m«, tÝnh chÊt cđa sù vËt, hiƯn t­ỵng®Ĩ nhÊn m¹nh, g©y Ên t­ỵng Dïng c¸ch diƠn ®¹t tÕ nhÞ, uyĨn chuyĨn gi¶m nhĐ néi dung cÇn th«ng b¸o, tr¸nh ghª sỵ, th« tơc, thiÕu lÞch sù HƯỚNG DẪN vỊ nhµ Học ghi nhớ SGK- 108 Hoµn thiƯn c¸c bµi tËp cßn l¹iViÕt ®o¹n cã ®é dµi 3 -> 5 c©u (néi dung tuú chän) trong ®ã cã sư dơng biƯn ph¸p tu tõ nãi gi¶m nãi tr¸nh. So¹n bµi: LuyƯn nãi kĨ chuyƯn theo ng«i kĨ kÕt hỵp víi miªu t¶ vµ biĨu c¶m CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH