Bài giảng môn Ngữ văn 8 tiết 89: Câu trần thuật

BÀI DẠY MÔN NGỮ VĂN LỚP 8CHÀO CÁC EM HỌC SINH* Kieåm tra baøi cuõ :Neâu ñaëc ñieåm hình thöùc vaø chöùc naêng cuûa caâu caûm thaùn?- Ñaët hai caâu caûm thaùn ñeå boäc loä caûm xuùc?	Thöù hai ngaøy 1 thaùng 2 naêm 2010Tiết 89: CAÂU TRAÀN THUAÄTI . Đặc điểm hình thức và chức năng:* Ví dụ: Sgk/ 45, 46.Đọc những đoạn trích SGK và trả lời câu hỏi .a) Lòch söû ta ñaõ coù nhieàu cuoäc khaùng chieán vĩ đại chöùng toû tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa daân ta. Chuùng ta coù quyeàn töï haøo vì nhöõng trang lịch söû veû vang thôøi ñaïi Baø Tröng, Baø Trieäu, Traàn Höng Ñaïo, Leâ Lôïi, Quang Trung,  Chuùng ta phaûi ghi nhôù coâng lao cuûa caùc vò anh huøng daân toäc, vì caùc vò ấy laø tieâu bieåu cho moät daân toäc anh huøng. ( Hoà Chí Minh,Tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta ) b) Thoát nhieân, moät ngöôøi nhaø queâ, mình maåy laám laùp, quaàn aùo öôùt ñaàm, taát taû chaïy xoâng vaøo, thôû khoâng ra lôøi :- Baåm  quan lôùn  ñeâ vôõ maát roài ! ( Phaïm Duy Toán, Soáng cheát maëc bay ) c) Cai Töù laø moät ngöôøi ñaøn oâng thaáp vaø gaày, tuoåi ñoä boán laêm, naêm möôi. Maët laõo vuoâng nhöng hai maù hoùp laïi. ( Lan Khai , Laàm than ) 	d) OÂâi Taøo Kheâ ! Nöôùc Taøo Kheâ laøm ñaù moøn ñaáy ! Nhöng doøng nöôùcTaoø Kheâ khoâng bao giôø caïn chính laø loøng chung thuyû cuûa ta ! (Nguyeân Hoàng , Moät tuoåi thô vaên ) ? Nhöõng caâu naøo trong caùc ñoaïn trích treân coù ñaëc ñieåm hình thöùc cuûa caâu nghi vaán, caâu caàu khieán hoaëc caâu caûm thaùn ? - Chæ coù caâu“OÂi Taøo Kheâ!”laø caâu caûm thaùn ? Nhöõng caâu coøn laïi duøng ñeå laøm gì ? a. Lòch söû nöôùc ta  daân toäc anh huøng. 	 Trình baøy suy nghó b. Thoát nhieân  vôõ maát roài ! 	 Keå,thoâng baùo c. Cai Töù  hoùp laïi. 	 Mieâu taû d. Nước Taøo Kheâ laøm ñaù moøn ñaáy! .cuûa ta!  Nhaän ñònh, boäc loä caûm xuùc.- Em thaáy nhöõng caâu treân coù chöùc naêng gì?Nhöõng caâu coù chöùc naêng keå, thoâng baùo, nhaän ñònh, mieâu taû, ñöôïc goïi laø caâu gì?Khi vieát cuoái caâu thöôøng söû duïng daáu gì?+ Daáu ( . ), ( ! ), (  )Em hieåu theá naøo laø caâu traàn thuaät?Phaàn lôùn hoaït ñoäng giao tieáp cuûa con ngöôøi xoay quanh nhöõng chöùc naêng chính cuûa caâu traàn thuaät. Ngoaøi ra, noù coøn duøng ñeå yeâu caàu, ñeà nghò hay boäc loä tình caûm, caûm xuùc .? Töø ñoù, em thaáy trong caùc kieåu caâu nghi vaán, caàu khieán, caûm thaùn vaø traàn thuaät kieåu caâu naøo ñöôïc duøng nhieàu nhaát ?Gaàn nhö moïi muïc ñích giao tieáp ñeàu coù theå duøng caâu traàn thuaät.VD: Mình muoán baïn cho möôïn quyeån taét ñeøn. Yeâu caàu.Tiết 91: CAÂU TRAÀN THUAÄTI . Đặc điểm hình thức chức năng:* Ví dụ: * Ghi nhớ: SGK/46II . Luyện tập:Baøi taäp 1: Haõy xaùc ñònh kieåu caâu vaø chöùc naêng chính cuûa nhöõng caâu sau ñaây :Baøi taäp 1: Haõy xaùc ñònh kieåu caâu vaø chöùc naêng chính cuûa nhöõng caâu sau ñaây :a) Theá roài Deá Choaét taét thôû. Toâi thöông laém. Vöøa thöông vöøa aên naên toäi mình. ( Toâ Hoaøi – Deá Meøn phieâu löu kyù  Caû 3 laø traàn thuaät  -Caâu 1 :Duøng ñeå keå;  -Caâu 2 & 3 : Boäc loä tình caûm,caûm xuùc cuûa Deá Meøn ñoái vôùi caùi cheát cuûa deá Choaét. b) Maõ Löông nhìn caây buùt baèng vaøng saùng laáp laùnh, em sung söôùng reo leân : - Caây buùt ñeïp quaù ! Chaùu caùm ôn oâng ! Caûm ôn oâng !  Caâu 1: duøng ñeå keå; Caâu 2 : duøng ñeå boäc loä tình caûm, caûm xuùc ; Caâu 3 & 4: boäc loä tình caûm, caûm xuùc: caûm ôn.Baøi taäp 2 : Ñoïc caâu thöù hai trong phaàn dòch nghóa baøi thô Ngaém traêng cuûa Hoà Chí Minh (Tröôùc caûnh ñeïp ñeâm nay bieát laøm theá naøo ? ) vaø caâu thöù hai trong phaàn dòch thô(Caûnh ñeïp ñeâm nay khoù höõng hôø ) Cho nhaän xeùt veà kieåu caâu vaø yù nghóa cuûa hai caâu ñoù.Caâu 2 phaàn dòch nghóa laø caâu nghi vaán .Caâu 2 phaàn dòch thô laø caâu traàn thuaät  Dieãn ñaït yù nghóa : - Caâu thô trong nguyeân taùc theå hieän ñöôïc söï xuùc ñoäng , boái roái raát ngheä só cuûa nhaø thô. Khi chuyeån sang caâu thô dòch, söï boái roái töï vaán ñaõ maát, thay vaøo ñoù laø söï khaúng ñònh “khoù höõng hôø”, khoâng theå höõng hôø tröôùc caùi ñeïp . Khoâng theå höõng hôø veà tinh thaàn thì khoâng sai nhöng söï chuû ñoäng, söï boái roái, xuùc ñoäng raát thi vò ñaõ khoâng coøn nöõa .Baøi taäp 3: Xaùc ñònh ba caâu sau ñaây thuoäc kieåu caâu naøo vaø ñöôïc söû duïng ñeå laøm gì. Haõy nhaän xeùt söï khaùc bieät veà yù nghóa cuûa nhöõng caâu naøy.  a) Anh taét thuoác laù ñi ! b) Anh coù theå taét thuoác laù ñöôïc khoâng ? c) Xin loãi, ôû ñaây khoâng ñöôïc huùt thuoác laù. - Caâu a : Caâu caàu khieán;- Caâu b : Caâu nghi vaán; - Caâu c : Caâu traàn thuaät  Ñeàu duøng ñeå caàu khieán (Chöùc naêng gioáng nhau)- Caâu b & c : yù caàu khieán nheï nhaøng vaø nhaõ nhaën, lòch söï hôn. Caâu a : Caâu caàu khieán;Caâu b : Caâu nghi vaán;Caâu c : Caâu traàn thuaät. Ñeàu duøng ñeå caàu khieán (Chöùc naêng gioáng nhau). Caâu b & c : yù caàu khieán nheï nhaøng vaø nhaõ nhaën, lòch söï hôn.Baøi taäp 4 : Nhöõng caâu sau ñaây coù phaûi laø caâu traàn thuaät khoâng ? Chuùng duøng ñeå laøm gì ? a) Ñeâm nay, ñeán phieân anh canh mieáu thôø, ngaët vì caát dôû meû röôïu, em chòu khoù thay anh, ñeán saùng thì veà.	 ( Thaïch Sanh ) b) Tuy theá, noù vaãn kòp thì thaàm vaøo tai toâi : “Em muoán caû anh cuøng ñi nhaän giaûi.”.  ( Taï Duy Anh – Böùc tranh cuûa em gaùi toâi )- Taát caû ñeàu laø caâu traàn thuaät: - Caâu a duøng ñeå caàu khieán.- Caâu b : caâu 1, duøng ñeå keå, caâu 2 (“Em muoán caû anh cuøng ñi nhaän giaûi.” ) duøng ñeå caàu khieán .Baøi taäp 5: Ñaët caâu traàn thuaät duøng ñeå höùa heïn, xin loãi, caûm ôn ,chuùc möøng, cam ñoan.Em xin caûm ôn coâ.Chaùu môøi baø xôi côm aï.Anh xin chuùc möøng em.Toâi höùa vôùi anh laø ngaøy mai toâi seõ ñeán sôùm.Toâi baûo ñaûm ñaây laø haøng thaät.Neâu ñaëc ñieåm hình thöùc vaø chöùc naêng cuûa caâu traàn thuaät.- Caâu naøo sau ñaây khoâng duøng ñeå keå:1- Chuùng raøng buoäc dö luaän, thi haønh chính saùch ngu daân.2- Laõo muoán ngaøi nhaác hoä boù cuûi leân cho laõo.3- Laøng toâi ôû voán laøm ngheà chaøi löôùi.4- Saùng ra bôø suoái, toái vaøo hang.2- Laõo muoán ngaøi nhaác hoä boù cuûi leân cho laõo. Hướng dẫn HS töï hoïc ôû nhaø: - Hoïc thuoäc caùc Ghi nhôù. - Laøm ñuû caùc baøi taäp . - Chuẩn bị : “Caâu phuû ñònh” 	+ Ñoïc , traû lôøi caâu hoûi SGK/53-54 	+ Chuù yù veà ñaëc ñieåm hình thöùc vaø chöùc naêng cuûa caâu phuû ñònh. 	+ Tìm theâm ví duï .CHUÙC CAÙC EM HOÏC TOÁTChaøo caùc em